Μύθοι και αλήθειες για τον θυρεοειδή

Μετά από τον διαβήτη, οι νόσοι του θυρεοειδούς αδένα είναι οι πιο συχνά εμφανιζόμενες ενδοκρινικές διαταραχές, με τον υπερθυρεοειδισμό να επηρεάζει το περίπου 2% και τον υποθυρεοειδισμό το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, μεγάλο ποσοστό των ασθενών δεν γνωρίζει τόσο καλά τον αδένα σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού και αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στις ανακριβείς πληροφορίες που λαμβάνουν από διάφορες αναξιόπιστες πηγές.

«Οι ορμόνες που παράγει ο θυρεοειδής είναι απαραίτητες για τη σωστή ανάπτυξη του ανθρώπου και τον έλεγχο πολλών λειτουργιών του σώματος, όπως ο καρδιακός ρυθμός, ο μεταβολισμός και η θερμοκρασία του. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι, κυρίως γυναίκες, ζουν με κάποια μορφή θυρεοειδικής νόσου, όπως υπερθυρεοειδισμό, υποθυρεοειδισμό, νόσο του Graves ή θυρεοειδίτιδα του Hashimoto. Δυστυχώς, όμως, αν και η έρευνα για τον αδένα και τις νόσους του είναι εκτεταμένη, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί μύθοι γύρω από αυτόν, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να τους πιστεύουν και να αντιδρούν λανθασμένα - ακόμα και να πανικοβάλλονται», μας εξηγεί ο καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, κ. Δημήτρης Λινός.

Μερικοί από τους σημαντικότερους μύθους είναι:

Μύθος 1ος: Αν πάσχεις από θυρεοειδή, το καταλαβαίνεις.

Αλήθεια: Αν το πρόβλημα είναι η παρουσία όζων δεν καταλαβαίνεις τίποτα. Αν το πρόβλημα είναι η λειτουργία του θυρεοειδούς τότε μπορεί να το καταλάβεις ή μπορεί και όχι. Τα συμπτώματα που προκαλούνται, αποδίδονται συχνά σε κάποια άλλη νόσο. Για παράδειγμα, η κόπωση που είναι χαρακτηριστική στους ασθενείς με υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό μπορεί να παραβλεφθεί από εκείνους που είναι εν γένει δραστήριοι, η ευαισθησία στο κρύο μπορεί να ερμηνευθεί ότι είναι συνέπεια της κούρασης και η διακύμανση του βάρους στο θετικό ή αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο ισοζυγίου.  Η διάγνωση της νόσου γίνεται μόνο με αιματολογικές εξετάσεις. Όσοι έχουν συγγενείς με προβλήματα θυρεοειδούς (νόσο του Graves, ή νόσο του Hashimoto) μια εξέταση για την ορμόνη διέγερσης του θυρεοειδούς (TSH) μπορεί να εντοπίσει το πρόβλημα πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Μύθος 2ος: Φταίει ο θυρεοειδής που δεν χάνω βάρος.

Αλήθεια: Τις πιο πολλές φορές φταίει η λαιμαργία και η έλλειψη γυμναστικής στη ζωή μας που είμαστε παχύσαρκοι. Η δικαιολογία για δυσλειτουργία του θυρεοειδούς δεν βοηθά στην απώλεια βάρους. Όμως ο περιοδικός έλεγχος για την πιθανότητα διαταραχών της λειτουργίας του θυρεοειδούς όπως του υποθυρεοειδισμού βοηθάει την αλήθεια και την αλλαγή της συμπεριφοράς που απαιτείται τις περισσότερες φορές.

Μύθος 3ος: Οι διαταραχές του θυρεοειδή προκαλούν διόγκωση των ματιών.

Αλήθεια: Μόνο η μορφή του υπερθυρεοειδισμού που λέγεται νόσος του Graves μπορεί να προκαλέσει εξόφθαλμο. Είναι μια αυτοάνοση διαταραχή, που προκαλείται από αντισώματα που στρέφονται εναντίον υποδοχέων που υπάρχουν στα θυρεοειδή κύτταρα και στην επιφάνεια των κυττάρων πίσω από τα μάτια. Πάνω από το 50% των ασθενών με νόσο Graves αναπτύσσουν οφθαλμοπάθεια (εξόφθαλμο). Το κάπνισμα έχει διαπιστωθεί ότι υποδαυλίζει τη θεραπεία και την πορεία της νόσου. Η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου του Graves είναι η καλύτερη και μονιμότερη θεραπεία μια και σταματάει την εξέλιξη της οφθαλμοπάθειας, αν ήδη υπάρχει ή προλαμβάνει την εμφάνιση της.

Μύθος 4ος: Τα συμπληρώματα ιωδίου είναι απαραίτητα για τους πάσχοντες.

Αλήθεια: Το ιώδιο είναι απαραίτητο για την παραγωγή της θυροξίνης. Έτσι, η πρόσληψή του από άτομα με λειτουργικό θυρεοειδή είναι σημαντική. Όμως, σε εκείνους που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και λαμβάνουν λεβοθυροξίνη, το ιώδιο δεν είναι απαραίτητο, αφού ο θυρεοειδής τους δεν λειτουργεί σωστά για να το απορροφήσουν. Όσον αφορά στους ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για υπερθυρεοειδισμό, η λήψη συμπληρώματος ιωδίου μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή τους. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένα προϊόντα που πωλούνται σε καταστήματα υγιεινής διατροφής, όπως π.χ. φύκια. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα της ενέργειας ή να ενισχύσουν την απώλεια βάρους, όπως ισχυρίζονται οι πωλητές τους.

Μύθος 5ος:  Τα οζίδια του θυρεοειδούς είναι κακοήθη.

Αλήθεια: Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων που έχουν οζίδια στον θυρεοειδή δεν πάσχουν από καρκίνο. Πάνω από το 95% αυτών είναι καλοήθη και δεν εμπνέουν κανέναν λόγο ανησυχίας. Είτε είναι συμπαγή είτε γεμάτα από υγρό τις περισσότερες φορές δεν είναι σοβαρά και δεν προκαλούν συμπτώματα. Ο εντοπισμός τους γίνεται είτε τυχαία κατά τη διάρκεια κάποιου υπερήχου για άλλον ιατρικό λόγο, είτε σε εξέτασης ρουτίνας (ψηλάφηση), οπότε επιβεβαιώνεται με απεικονιστικές εξετάσεις. Οι ευμεγέθεις όζοι μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα, όπως δυσκολία στην κατάποση και στην αναπνοή. Ο καθορισμός εάν ένας όζος είναι καλοήθης ή όχι γίνεται με παρακέντησή του με λεπτή βελόνα και βιοψία του υλικού που έχει ληφθεί.

Όταν οι όζοι του θυρεοειδούς είναι κακοήθεις, η ολική θυρεοειδεκτομή (neartotalthyroidectomy) επιτυγχάνει την ίαση των περισσότερων περιπτώσεων, μερικές φορές με καθαρισμό των λεμφαδένων της γύρω περιοχής. Η επαναστατική, ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση τεχνική MINET (minimallyinvasive non-endoscopicsurgery) εξασφαλίζει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα (αφού η τομή είναι σχεδόν αόρατη), ελαχιστοποιεί τον μετεγχειρητικό πόνο και κυρίως τις επιπλοκές, ειδικά όταν πραγματοποιείται από έμπειρους χειρουργούς, όπως ο καθηγητής Δ. Λινός, που πρώτος την εφάρμοσε και την καθιέρωσε διεθνώς.

Μύθος 6ος:Η θυρεοειδεκτομή προκαλεί μόνιμες διαταραχές του μεταβολισμού.

Αλήθεια: Μετά την επέμβαση στον θυρεοειδή είτε για πιθανή κακοήθεια είτε για υπερθυρεοειδισμό, ο μεταβολισμός του ασθενή επανέρχεται σε φυσιολογικά επίπεδα. Αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση θυροξίνης από το στόμα. Επειδή ο χρόνος υποδιπλασιασμού της θυροξίνης είναι μεγάλος (2 εβδομάδες) δεν υπάρχει πρόβλημα εάν ο ασθενής ξεχάσει να πάρει το χάπι του μια ή περισσότερες ημέρες έτσι ώστε η μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς να είναι εύκολη. Η μέτρηση της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) επιβεβαιώνει τα φυσιολογικά επίπεδα θυροξίνης σε αίμα και τον φυσιολογικό μεταβολισμό.

«Η θυρεοειδεκτομή είναι μια λεπτή επέμβαση που απαιτεί έμπειρο ειδικά εκπαιδευμένο χειρουργό ώστε οι πιθανότητες για επιπλοκές να παραμένουν ελάχιστες. Μετά την επιτυχή θυρεοειδεκτομή ο μεταβολισμός παραμένει φυσιολογικός με την εύκολη θεραπεία υποκαταστάσεως», καταλήγει ο καθηγητής Δ. Λινός που διετέλεσε Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών των Ενδοκρινών Αδένων.