Μέτρα πρόληψης γρίπης στους παιδικούς σταθμούς

Τα μέτρα πρόληψης της γρίπης και των λοιμώξεων στους παιδικούς σταθμούς, επισημαίνει με εγκύκλιό της η υφυπουργός Υγείας κ. Ζέττα Μακρή.

Στην εγκύκλιο τονίζεται ότι η συνάθροιση των παιδιών στο χώρο του παιδικού σταθμού μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες μετάδοσης λοιμώξεων.

Στο περιβάλλον των παιδικών σταθμών η μετάδοση των λοιμογόνων παραγόντων γίνεται συνήθως:

Διά του αναπνευστικού συστήματος (μέσω αερολυμάτων και σταγονιδίων που προέρχονται από το αναπνευστικό σύστημα πασχόντων, καθώς και μέσω της άμεσης επαφής με μολυσμένα παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα και εκκρίσεις).

Διά της εντεροστοματικής οδού (άμεσα από άνθρωπο σε άνθρωπο ή έμμεσα μέσω επιμολυσμένων αντικειμένων, επιφανειών του περιβάλλοντος και τροφίμων), δια της επαφής με δερματικές βλάβες και δια της επαφής με αίμα, ούρα και σωματικές εκκρίσεις.

Τα προληπτικά μέτρα κατά της διασποράς των παθογόνων μικροοργανισμών περιλαμβάνουν οδηγίες ατομικής υγιεινής, οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης χώρων, επιφανειών και αντικειμένων καθώς και οδηγίες για την προετοιμασία και το χειρισμό των τροφίμων.

Το προσωπικό οφείλει να ακολουθεί τις οδηγίες ατομικής υγιεινής και ταυτόχρονα να φροντίζει ώστε οι οδηγίες αυτές να τηρούνται και από τα παιδιά. 

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην τήρηση του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, όπως αυτό κάθε φορά διαμορφώνεται και ισχύει.

Οδηγίες ατομικής υγιεινής

• Αποφυγή επαφής χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης από τους παθογόνους μικροοργανισμούς.
• Κάλυψη της μύτης και του στόματος με χαρτομάντιλο (ή εναλλακτικά με το εσωτερικό του αγκώνα) σε βήχα ή φτέρνισμα. Το χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλο πρέπει να απορρίπτεται αμέσως μετά τη χρήση τόσο από τα παιδιά όσο και από το προσωπικό μέσα στους κάδους απορριμμάτων.
• Tα παιδιά δεν πρέπει να πίνουν νερό απευθείας από τη βρύση με το στόμα.
• Κοψίματα και εκδορές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται και να καλύπτονται.
• Επιτήρηση των παιδιών ώστε να αποκλείεται η κοινή χρήση από τα παιδιά των σερβίτσιων φαγητού.

Υγιεινή των χεριών

• Το προσεκτικό πλύσιμο των χεριών και το στέγνωμα είναι το βασικό μέτρο για την πρόληψη των λοιμώξεων.
• Το τακτικό πλύσιμο των χεριών των παιδιών και των εργαζομένων με υγρό σαπούνι και νερό είναι απαραίτητο, ιδίως μετά από τον καθαρισμό της μύτης, το βήχα ή το φτέρνισμα, το παιχνίδι, τη χρήση τουαλέτας, του ουροδοχείου, ή την επαφή με δυνητικώς μολυσμένα αντικείμενα και πριν την προετοιμασία, το χειρισμό ή τη λήψη της τροφής καθώς και πριν και μετά την εφαρμογή γαντιών μιας χρήσης.
• Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να υπάρχουν νιπτήρες εγκατεστημένοι σε κατάλληλες θέσεις (π.χ. τουαλέτες, αποδυτήρια πάνας, χώρους κουζίνας, παρασκευαστήρια γευμάτων, διαδρόμους, χώρους δραστηριότητας) ώστε να είναι προσβάσιμοι και αξιοποιήσιμοι τόσο από τα μικρά παιδιά όσο και από το προσωπικό. Πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με υγρό σαπούνι και χειροπετσέτες μιας χρήσης καθώς και κάδο απόρριψης των χρησιμοποιημένων χειροπετσετών. Ιδανική θα είναι η ύπαρξη φωτοκύτταρου για τη λειτουργία της βρύσης. 
• Το πλύσιμο πρέπει να διαρκεί 40- 60 δευτερόλεπτα τουλάχιστον και να γίνεται σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας: βρέχουμε τα χέρια με τρεχούμενο νερό - όχι καυτό, απλώνουμε υγρό σαπούνι τρίβοντας διεξοδικά ολόκληρη την επιφάνεια του χεριού (παλάμες, ράχη, ανάμεσα στα δάχτυλα και τους αντίχειρες, τα νύχια) με προσοχή ώστε να μην δημιουργούνται ερεθισμοί και ρωγμές, ξεπλένουμε και στεγνώνουμε καλά με χαρτοπετσέτα.
• Χρησιμοποιούμε πετσέτα για να κλείσουμε τη βρύση.
• Συνιστάται τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (κάτω των τεσσάρων) να πλένουν και να στεγνώνουν τα χέρια τους με τον ίδιο τρόπο όπως οι ενήλικες, υπό την επίβλεψη του προσωπικού. Επίσης και τα χέρια των βρεφών πρέπει να πλένονται στο νιπτήρα από έναν ενήλικα ή να καθαρίζονται με υγρά μαντηλάκια.
• Τα παιδιά υπό την επιτήρηση του προσωπικού και οι εργαζόμενοι μπορούν εναλλακτικά να χρησιμοποιούν αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμμα σε ποσότητα περίπου 3 ml ή χαρτομάντιλα με αντισηπτικό. Συνιστάται καλό τρίψιμο των χεριών, για 30 δευτερόλεπτα τουλάχιστον, μέχρι το αντισηπτικό να στεγνώσει τελείως.
• Η αλκοολούχος γέλη που προορίζεται για την αντισηψία των χεριών πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο όταν δεν είναι διαθέσιμη παροχή νερού και σαπουνιού (κατά τη διάρκεια εκδρομών), και δεν είναι αποτελεσματική, αν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα.
• Τα αντιβακτηριακά υγρά σαπούνια δεν είναι απαραίτητα και ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο της βακτηριακής αντοχής.

Επισημαίνεται ότι, η χρήση γαντιών μια χρήσης δεν αντικαθιστά σε καμιά περίπτωση το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.

Οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης

• Συστηματικός και επαρκής αερισμός όλων των χώρων.
• Σε κάθε παιδικό σταθμό πρέπει να υπάρχουν γραπτές οδηγίες καθαριότητας των χώρων του σταθμού. Οι οδηγίες πρέπει να περιλαμβάνουν τον τρόπο καθαρισμού και απολύμανσης των δαπέδων, των επιφανειών και αντικειμένων, καθώς και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περιπτώσεις μόλυνσης του περιβάλλοντος με αίμα ή παράγωγά του.
• Πέρα από τις συνήθεις εργασίες καθαρισμού, επιβάλλεται προσεκτικός και συχνός καθαρισμός λείων επιφανειών που χρησιμοποιούνται συχνά (πόμολα, χερούλια, παιχνίδια, έπιπλα, κουπαστή από σκάλες ή κιγκλίδωμα, βρύσες, τουαλέτες, παιδικά ουροδοχεία, κλπ) με κοινά καθαριστικά, δηλαδή υγρό σαπούνι και νερό, ή διάλυμα οικιακής χλωρίνης 10% (1 μέρος οικιακής χλωρίνης αραιωμένο σε 10 μέρη νερό) ή αλκοολούχο αντισηπτικό.
• Σε γενικές γραμμές, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οικιακής χρήσης απορρυπαντικά και αντισηπτικά για τον καθορισμό των επιφανειών από εμέσματα, ούρα ή κόπρανα. Για την απολύμανση επιφανειών οι οποίες έχουν μολυνθεί με αίμα, με υγρά του σώματος που μπορεί να περιέχουν αίμα, με υγρά δερματικών βλαβών ή εξιδρώματα, απαιτείται η χρήση κατάλληλου διαλύματος χλωρίνης 1:10 το οποίο αφού δράσει για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα, απομακρύνεται με πανί μιας χρήσης.

Ο καθαρισμός των αντικειμένων που δεν είναι εμφανώς λερωμένα μπορεί να γίνει με ένα απολυμαντικό, όπως οινόπνευμα. Τα αντικείμενα που είναι εμφανώς λερωμένα καθαρίζονται πρώτα με υγρό σαπούνι και νερό και κατόπιν με απολυμαντικό.

Ξεχωριστά πανιά καθαρισμού / σπόγγοι πρέπει να χρησιμοποιούνται για κάθε περιοχή (κωδικοποιημένα χρώμα) και να φυλάσσονται σε στεγνό μέρος μεταξύ των χρήσεων. Όλα τα άλλα σύνεργα καθαρισμού πρέπει να ελέγχονται τακτικά και να συντηρούνται.

• Οι χώροι που αλλάζονται οι πάνες πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για αυτό το σκοπό και να διαθέτουν όλα τα απαραίτητα αναλώσιμα κατάλληλα αποθηκευμένα. Η επιφάνεια πάνω στην οποία γίνεται η αλλαγή της πάνας πρέπει να είναι κατασκευασμένη από μη πορώδες αδιάβροχο υλικό και πρέπει να καθαρίζεται σχολαστικά μετά από κάθε χρήση ή να καλύπτεται από φύλλα χαρτιού τα οποία απορρίπτονται μετά από κάθε αλλαγή πάνας.
• Αν χρησιμοποιούνται ενυδατικές κρέμες πάνας αυτές πρέπει να φυλάσσονται σε δοχεία με αντλία. Στο χώρο πρέπει να αναρτώνται πίνακες με σχετικές οδηγίες. Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιούνται καλής ποιότητας πάνες, ώστε να μη διαρρέουν ούρα και κόπρανα στο περιβάλλον. Κάθε ρυπαρό υλικό (πάνες ή χαρτοβάμβακες) πρέπει να απορρίπτεται σε ειδικούς κάδους οι οποίοι φέρουν καπάκι που κλείνει ασφαλώς και ανοίγει ποδοκίνητα.
• Παιδικά ουροδοχεία, εάν χρησιμοποιηθούν, θα πρέπει να καθαρίζονται με απορρυπαντικό και νερό μετά από κάθε χρήση, να φυλάσσονται σε στεγνό μέρος και να μη στοιβάζονται.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στον καθαρισμό των αντικειμένων και των επιφανειών με τις οποίες ήρθε σε επαφή άτομο που εμφάνισε συμπώματα λοιμώδους νοσήματος.
• Οι πλαστικές σακούλες των κάδων, όταν γεμίζουν, πρέπει να δένονται σφικτά και να απομακρύνονται αμέσως.
• Τα μέσα ατομικής προστασίας μιας χρήσης μετά τη χρήση τους πρέπει να απορρίπτονται αμέσως στις πλαστικές σακούλες των κάδων απορριμμάτων. 
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στο πλύσιμο των κλινοσκεπασμάτων, τα οποία πρέπει να διατίθενται για αυστηρά προσωπική χρήση.
• Τα αποχωρητήρια θα καθαρίζονται και θα απολυμαίνονται καθημερινά και τακτικά στο διάστημα της ημέρας. Επίσης όταν κατά τη διάρκεια λειτουργίας παρουσιαστεί ανάγκη καθαρισμού θα καθαρίζονται άμεσα. Θα είναι εφοδιασμένα με χαρτί τουαλέτας και τα απαραίτητα για το πλύσιμο και το στέγνωμα των χεριών, μέσα.

Τα παράθυρα στο χώρο των αποχωρητηρίων να καλύπτονται μόνιμα με κατάλληλο προστατευτικό πλέγμα (σίτα), για να εμποδίζεται η είσοδος βλαβερών εντόμων.

Τρόφιμα

Στην περίπτωση προμήθειας έτοιμων γευμάτων από επιχειρήσεις μαζικής εστίασης (catering), άλλους φορείς ή επιχειρήσεις Τροφίμων - Ποτών, θα πρέπει αυτές να κατέχουν άδεια ίδρυσης και λειτουργίας.

Εάν η παρασκευή των γευμάτων γίνεται εντός του παιδικού, βρεφικού, βρεφονηπιακού σταθμού, θα πρέπει να ακολουθούνται βασικοί κανόνες υγιεινής, ώστε να διασφαλίζεται όσο το δυνατόν καλύτερα η υγιεινή των γευμάτων και κατά συνέπεια η προστασία της Ατομικής και Δημόσιας Υγείας.

Το προσωπικό που απασχολείται με την παρασκευή, ή/και την προσφορά γευμάτων στους βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμούς, δημόσιους και ιδιωτικούς, θα πρέπει να διαθέτει πιστοποιητικό υγείας. 

Επίσης, κρίνεται επιθυμητή η παρακολούθηση σεμιναρίου σε θέματα βασικών αρχών υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων από τα άτομα που ασχολούνται με τη σίτιση των παιδιών, εφόσον προσφέρεται η δυνατότητα γι’ αυτό.

Δ.Κ.

Επιπλέον Πληροφορίες

• ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ