Σούπερ κόλπα για να θυμάσαι πράγματα

Κλείσε τα social media. Ο καταιγισμός πληροφοριών/ απόψεων/ αστείων/ γεγονότων διασπά την προσοχή σου, και εξασθενεί τη μνήμη σου. Διαβάζεις εκατό διαφορετικά πράγματα τη μέρα, και δεν συγκρατείς ούτε το ένα. Αν έχεις παρατηρήσει πως η μνήμη σου χειροτερεύει τα τελευταία χρόνια, ίσως να μη φταίει η ηλικία σου. 

Διάβασε βιβλία. Σε αντίθεση με τα social media, σε κρατούν συγκεντρωμένο (ιδανικά, απορροφημένο) σε ένα συγκεκριμένο θέμα για πολλή ώρα, δίνοντας στο μυαλό σου τον χρόνο που χρειάζεται για να απορροφήσει την πληροφορία –και να την συγκρατήσει.

Γράψε με δικά σου λόγια, και μικρότερες προτάσεις, αυτά που διαβάζεις. Μην φοβάσαι να γίνεις λίγο ιερόσυλος –ή ελαφρώς μη επιστημονικός. Οι δύο τραγωδίες της Ιφιγένειας συνοψίζονται στο «Αγαμέμνονας θέλει πάει Τροία για πόλεμο, αέρας δε φυσάει, καράβια δεν κουνιούνται, Κάλχας του προτείνει να σφάξει το παιδί, Αγαμέμνονας τέρας, τελευταία στιγμή τη σώζει θεά Άρτεμις, αφήνει στη θέση της ελάφι και την πάει στην Ταυρίδα, όπου μένει χρόνια μέχρι να πάει να την μαζέψει ο Ορέστης». Ιερόσυλο; Ναι. Αλλά εύκολο να το θυμάσαι. 

Κάνε συσχετισμούς. Το κόλπο που ακούν συχνά όσοι μαθαίνουν ξένες γλώσσες είναι να μη συσχετίζουν λέξεις με λέξεις (πιρούνι-fork, μαχαίρι-knife) αλλά με εικόνες και/ ή καταστάσεις. Είναι παράδοξο, αλλά πιάνει όντως, και εφαρμόζεται και πέρα από τις ξένες γλώσσες: Αν έχεις να αποστηθίσεις μια λίστα πραγμάτων, βοηθά πολύ να «αναθέσεις» καθένα από αυτά σε ένα αντικείμενο του δωματίου που βρίσκεσαι –ακόμα και αν οι συνειρμοί μεταξύ τους είναι άσχετοι, και βγάζουν νόημα μόνο στο μυαλό σου. Όταν χρειαστεί να τα ανασύρεις από τη μνήμη σου, φέρνεις την εικόνα του δωματίου στο μυαλό σου, και «ψάχνεις» την έννοια που έχεις συνδέσει με κάθε αντικείμενο.

Φτιάξε αρτικόλεξα. Είναι διασκεδαστικά, και επίσης χρησιμότατα όταν πρέπει να θυμηθείς μία λίστα πραγμάτων. Να ένα παράδειγμα: Για να θυμόμαστε τις μικρότερες από τις χώρες της Ωκεανίας, εμείς χρησιμοποιούμε το αρτικόλεξο «ΠαΤάΤες Σε ΚουΒά Να Φας» –Παλάου, Τόνγκα, Τουβαλού, Σαμόα, Κιριμπατί, Ναούρου, Φίτζι. Τα μέρη της τραγωδίας, που κανείς ποτέ δεν μπόρεσε να θυμηθεί, γίνονται ένα ωραιότατο «μήλο διά με»: Μύθος, ήθος, λέξη, όψη, διάνοια, μέλος. Και πάει λέγοντας. 

Γράψε με το χέρι. Έρευνες δείχνουν πως αν κρατάς χειρόγραφες σημειώσεις, θυμάσαι καλύτερα αυτά που έγραψες απ’ ό,τι αν σημείωνες π.χ. στο κινητό σου. Δοκίμασε να γράψεις τη λίστα του σούπερ μάρκετ στο χέρι, και όταν φτάσεις εκεί βάλε πρώτα στο καρότσι όσα πράγματα θυμάσαι απέξω, πριν τη διαβάσεις. Θα δεις ότι θα θυμάσαι τουλάχιστον τα περισσότερα, αν όχι όλα. 

Ηρώ Κουνάδη