Σαρκοείδωση: Ποια όργανα προσβάλλει

Η σαρκοείδωση είναι πολυσυστηματική νόσος άγνωστης αιτιολογίας, που δυνητικά μπορεί να προσβάλει όλα τα όργανα και με ποικίλα ευρήματα από το δέρμα.

Έχουν ενοχοποιηθεί γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα) σε κάποιες περιπτώσεις, λοιμώδεις παράγοντες (ιοί, μυκοβακτηρίδια) σε άλλες, καθώς και εξωγενείς παράγοντες (φάρμακα, περιβαλλοντικοί, συνθήκες εργασίας). Πρόκειται πάντως για νόσημα που οφείλεται σε υπερ- ενεργοποίηση κάποιων συστημάτων άμυνας του οργανισμού έναντι αγνώστου αντιγόνου.

Παρατηρείται αυτόματη ίαση στο 60% των περιπτώσεων.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τα προσβεβλημένα όργανα ή συστήματα. Όσον αφορά το δέρμα, προσβάλλεται το 20-35% των περιπτώσεων. Υπάρχουν ειδικά ευρήματα με τη μορφή κοκκιωμάτων, δηλαδή οζιδίων με κιτρινοφαιό χρώμα καθώς και βλατίδες, πλάκες και σε ορισμένες περιπτώσεις διήθηση παλαιών ουλών και μη ειδικά ευρήματα, όπως το οζώδες ερύθημα.

Υπάρχουν πάρα πολλές δερματικές εκδηλώσεις της σαρκοείδωσης, κάποιες από αυτές σπάνιες. Ενδεικτικά αναφέρονται ερυθροδερμία, ελκωτική, τύπου θυλακίτιδας, ψωριασιοειδής, ουλωτική αλωπεκία, προσβολή ονύχων και πολλές άλλες.

Τα γενικά συμπτώματα -αν υπάρχουν- είναι πυρετός, κακουχία, απώλεια βάρους, αρθραλγίες, ενώ κατά την κλινική εξέταση μπορεί να διαπιστωθεί περιφερική λεμφαδενοπάθεια, σπληνομεγαλία και ηπατομεγαλία.

Οι πνεύμονες προσβάλλονται συχνά και η προσβολή μπορεί να είναι ήπια, ή και σοβαρή, οδηγώντας σε πνευμονική ίνωση. Οι οφθαλμοί επίσης προσβάλλονται συχνά με διόγκωση του δακρυικού αδένα, επιπεφυκίτιδα, ραγοειδίτιδα.

Όπως αναφέρθηκε, η σαρκοείδωση είναι μία πολυσυστηματική νόσος. Όργανα που επίσης μπορεί να προσβληθούν είναι οι νεφροί, η καρδιά, οι μαστοί, ο θυρεοειδής, καθώς και το γαστρεντερικό σύστημα, το νευρικό και το ανώτερο αναπνευστικό.

Διάγνωση

Η διάγνωση, όταν υπάρχουν ευρήματα από το δέρμα, γίνεται με βιοψία και όταν επιβεβαιωθεί, ακολουθεί μια σειρά εξετάσεων για να καθοριστεί η έκταση και ο βαθμός προσβολής σε άλλα όργανα. Άλλες θέσεις βιοψίας όταν δεν υπάρχουν δερματικά ευρήματα είναι οι λεμφαδένες, το ήπαρ και ο σπλήνας.

Αιματολογικά, οι εξετάσεις που μπορεί να είναι παθολογικές είναι: αυξημένες γ-σφαιρίνες, ΤΚΕ, ασβέστιο ορού και ούρων και ένα ένζυμο του ορού, το ACE (μετατρεπτικό της αγγειοτενσίνης).

Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που είναι απαραίτητες είναι ακτινογραφία θώρακα και άκρων χειρών, σπινθηρογράφημα πνεύμονα και καρδιάς, υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας. Ανάλογα με τα ευρήματα ή τα συμπτώματα μπορεί να χρειαστούν και επιπλέον εξετάσεις.

Θεραπεία

Θεραπευτικά, όσον αφορά το δέρμα απαιτείται συνήθως μόνο τοπική θεραπεία με κορτικοστεροειδή σε κρέμα ή ενδοβλαβικές εγχύσεις. Επικουρικά, κρυοθεραπεία ή φωτόλουτρα με UVA ακτινοβολία. Σε συστηματική προσβολή και δεδομένης της αυτόματης ίασης στο 60% των περιπτώσεων, μόνο σε προσβολή ζωτικών οργάνων γίνεται συστηματική θεραπεία.

Η θεραπεία αυτή περιλαμβάνει κορτιζόνη από του στόματος, ή ανθελονοσιακά, ή ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.