Μικροβιολογικές εξετάσεις

Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται οι ειδικές εξετάσεις που γίνονται στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο και αφορούν τα ούρα και το αίμα κυρίως. Υπάρχουν και οι εξετάσεις των ούρων με τις λεγόμενες δοκιμαστικές ταινίες που με μία γρήγορη εξέταση προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες.

Με τις δοκιμαστικές ταινίες, μπορούμε να αποκαλύψουμε την παρουσία αιμοσφαιρίνης ή λευκοκυτταρικής εστεράσης, την παρουσία νιτρωδών ή πρωτεϊνών, όπως και γλυκόζης, που εμφανίζεται σε κακώς ρυθμιζόμενο διαβήτη ή διαβήτη που δεν έχει διαγνωστεί, στα ούρα δηλαδή υγιών ατόμων.

Όταν ο έλεγχος με δοκιμαστική ταινία είναι θετικός, τότε ένα δείγμα ούρων αποστέλλεται για μικροσκοπική εξέταση για καλλιέργεια και για εκτίμηση της ευαισθησίας των μικροβίων.

Προτιμάται η εξέταση των πρωινών ούρων, που αντιπροσωπεύουν τα ούρα μίας εκτεταμένης χρονικής περιόδου. Στους άνδρες και στις γυναίκες παραγγέλλεται η λήψη δείγματος από το μέσον της ούρησης, σε αποστειρωμένο δοχείο, αφού αρχίσει η ούρηση και αποβληθούν τα πρώτα ούρα.

Στα παιδιά η συλλογή γίνεται με ειδικό σάκκο, που προσκολλάται στα γεννητικά όργανα μόνο για τη γενική ούρων, όμως όταν χρειάζεται και καλλιέργεια, τα ούρα λαμβάνονται με υπερηβική παρακέντηση της κύστης με βελόνη ή με άσηπτο καθετηριασμό δια της ουρήθρας, τον οποίο μπορούμε να εφαρμόσουμε και στους ενήλικες, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Πυοσφαίρια

Φυσιολογικά στα ούρα ανευρίσκονται 2-4 πυοσφαίρια κατά οπτικό πεδίο, ενώ όταν ο αριθμός τους ξεπερνά τα 8-10 τίθεται η ένδειξη της πυουρίας και πρέπει να αναζητείται η προέλευσή της.

Ερυθρά αιμοσφαίρια

Η παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων, μικροσκοπική αιματουρία, είναι φαινόμενο παθολογικό, μέχρις αποδείξεως του εναντίου, όπως το ίδιο συμβαίνει και με την εμφανή, τη μακροσκοπική αιματουρία. Θα πρέπει πάντα να ερευνάται το αίτιο με σκοπό τον αποκλεισμό της κακοήθειας.

Κύλινδροι

Είναι μεγάλα κυλινδρικά σωμάτια και συνήθως αποτελούν ένδειξη νεφρικής βλάβης.

Μικροί, αμιγείς κύλινδροι μπορεί να ανευρίσκονται και σε φυσιολογικά άτομα, μετά από έντονη κόπωση, σε εμπύρετα νοσήματα και σε ηλικιωμένους.

Επιθηλιακά κύτταρα

Φυσιολογικά ανευρίσκονται λίγα επιθηλιακά κύτταρα στο ίζημα των ούρων, που προέρχονται από την επιφάνεια της αποχετευτικής μοίρας. Όταν ανευρίσκονται κύτταρα των νεφρικών σωληναρίων, σε συνδυασμό με την παρουσία κυλίνδρων και λευκώματος, τίθεται η υποψία νεφρικής βλάβης.

Καλλιέργεια ούρων

Προσδιορίζεται το είδος των μικροβίων και ο συνολικός τους αριθμός, που πρέπει να ξεπερνά τις 100.000/κ. εκ. ούρων, ώστε η καλλιέργεια να χαρακτηριστεί ως θετική. Όταν μετά από 24 έως 48 ώρες καλλιέργειας των ούρων δεν αναπτυχθούν μικροοργανισμοί ή ο αριθμός αυτών που αναπτύσσονται είναι μικρότερος των 10.000/ κ.εκ. ούρων, η καλλιέργεια θεωρείται αρνητική.

Η αναζήτηση της ευαισθησίας των μικροβίων ίσως δεν είναι πάντα απαραίτητη, όπως σε κυστίτιδες των γυναικών, όπου στην πλειονότητα των περιπτώσεων (85%) ενοχοποιείται το κολοβακτηρίδιο.

Όμως σε περιπτώσεις με υποτροπιάζουσες ή επιμένουσες ουρολοιμώξεις, σε σηπτικές καταστάσεις, σε νεφρική ανεπάρκεια ή αλλεργίες στα φάρμακα, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την ευαισθησία των μικροβίων στα αντιβιοτικά, όπως και τα επίπεδα συγκέντρωσής τους στο αίμα για την αποτελεσματική θεραπεία.