Ορμόνες στην εξωσωματική γονιμοποίηση και καρκίνος: Υπάρχει κίνδυνος;

Έχει πλέον κατατριφθεί μέσα από την Διεθνή βιβλιογραφία ότι δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ εξωσωματικής γονιμοποίησης και δημιουργίας καρκίνου. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι γυναίκες οι οποίες λαμβάνουν φαρμακευτική διέγερση ότι δεν έχουν κανένα κίνδυνο να εμφανίσουν στο μέλλον κάποιο πρόβλημα. Κάποιες από αυτές τις γυναίκες θα εμφάνιζαν καρκίνο είτε είχαν κάνει εξωσωματική γονιμοποίηση είτε όχι.

Το γεγονός ότι έχουν κάνει εξωσωματική ίσως τις κάνει να δικαιολογήσουν ψυχολογικά, το πρόβλημα που οδήγησε στον καρκίνο. Πλέον είναι γνωστό ότι δεν αυξάνονται τα ποσοστά στις γυναίκες να δημιουργήσουν καρκίνο, λόγω λήψεις φαρμακευτικής διέγερσης. Ένα άλλο σημείο που ίσως έχει ενδιαφέρον είναι τα παιδιά τα οποία έχουν γεννηθεί από εξωσωματική, δεν διαφέρουν σε τίποτα σε σύγκριση με τα παιδιά τα οποία έχουν προέλθει από φυσιολογική σύλληψη, τόσο για την σωματική και ψυχική τους ανάπτυξη όσο και για την εμφάνιση καρκίνου στο μέλλον.

Επιδημιολογικά στοιχεία

• Ο καρκίνος ενδομητρίου αποτελεί τον συχνότερο γυναικολογικό καρκίνο στον Δυτικό ανεπτυγμένο κόσμο
  ( Το 2015 στις Η.Π.Α. θα νοσήσουν 54.870 γυναίκες και 10.170 θα καταλήξουν).
• Ο καρκίνος τραχήλου βρίσκεται σε ύφεση στα προηγμένα κράτη, με συχνότητα εμφάνισης 6-10/100.000
  ( Το 2015 στις Η.Π.Α. θα νοσήσουν 12.340 και 4.030 θα καταλήξουν)
• Ο καρκίνος μαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια που προσβάλει τις γυναίκες παγκοσμίως.
  (Στην Ε.Ε., 275.000 νοσούν ετησίως και 88.000 καταλήγουν).

Αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου στις ηλικίες 35-59 ετών. Η ηλικία εμφάνισης του μειώνεται διαρκώς.

Στην Ελλάδα, χωρίς επαρκή στοιχεία καταγραφής, μια στις 12 θα προσβληθεί (με ανοδική τάση).

• Ο καρκίνος ωοθηκών έχει τον μεγαλύτερο δείκτη θανάτου/ περίπτωση από κάθε άλλη γυναικολογική κακοήθεια.
• Αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου μεταξύ όλων των γυναικολογικών καρκίνων (47%).
• Η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο σε ποσοστό 70%.
• Η συχνότητα εμφάνισης της νόσου ανέρχεται σε 12/1000 και η συχνότητα αυξάνεται με την ηλικία. Εμφανίζεται κυρίως στην 6η δεκαετία ζωής. ( Στις Η.Π.Α. το 2015 →21290, ενώ 14.180 θα καταλήξουν).

Παράγοντες κινδύνου

• Πρόωρη εμμηναρχή
• Αργή εμμηνόπαυση
• Ατοκία- low parity
• Υπογονιμότητα
• Παχυσαρκία
• Οικογενειακό ιστορικό
• Δίαιτα πλούσια σε λιπαρά
• Αύξηση της ηλικίας
• Ατομικό ιστορικό Ca μαστού ή παχέος εντέρου
• Γονιδιακές μεταλλάξεις

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία που να αποδεικνύουν πως τα φάρμακα των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σχετίζονται με ανάπτυξη κακοήθειας.

Ποια είναι η πιθανή θεωρία;

Λόγω της IVF , χορηγούμε ορμόνες για τη διέγερση των ωοθηκών και την παραγωγή περισσότερων ωοθυλακίων. Τα φάρμακα αυτά επιφέρουν εμφάνιση στεροειδών ορμονών (οιστραδιόλης + PRG).
«Οτιδήποτε διαταράσσει αυτό το ορμονικό προφίλ, μπορεί να συσχετιστεί, θεωρητικά, με ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.»

• Η υπογονιμότητα φαίνεται από μόνη της να αυξάνει την πιθανότητα για ωοθηκικό Ca, ενώ η προσθήκη φαρμάκων διέγερσης των ωοθηκών δεν παρουσιάζει συσχέτιση με δυνητικό κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθειας.
• Αντιθέτως, η ατοκία αποτελεί γνωστό και παγκοσμίως καθιερωμένο επιβαρυντικό παράγοντα για Ca ωοθηκών μετά από πολύχρονες έρευνες.
• Ορισμένες μελέτες παρουσιάζουν μια μη στατιστικά σημαντική αύξηση των γυναικών που υποβάλλονται σε IVF με τον Ca , άλλες δείχνουν πιθανότητα για borderline όγκο, όμως οι μεγάλη πλειοψηφία των ερευνών καμιά συσχέτιση με τον Ca των ωοθηκών. 

Η έρευνα διεθνώς επικεντρώνεται στο να καταδειχτεί εάν η πιθανή αυτή ελάχιστη αύξηση για κακοήθεια που εμφανίζουν ορισμένες υπογόνιμες γυναίκες οφείλεται στην κάθε αυτή τους υπογονιμότητα ή επηρεάζεται και από την φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνουν κατά τη διάρκεια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

• Λίγες μελέτες έχουν καταδείξει συσχέτιση των φαρμάκων με Ca μαστού και αναφέρονταν σε νεαρές γυναίκες που ξεκίνησαν προσπάθειες εξωσωματικής σε ηλικία <24 ετών και χρησιμοποίησαν ως φάρμακό την κλομιφαίνη, για > 1 χρόνο. 

Journal of National Cancer Institute,2012

• Παρόμοιες μελέτες για πιθανή συσχέτιση των φαρμάκων της εξωσωματικής με τον Ca του μαστού έλαβαν χώρα από αρκετούς ερευνητές τα τελευταία χρόνια χωρίς να δείξουν θετική συσχέτιση παρά μόνο στις γυναίκες που έκαναν κατάχρηση στην CC

Dos Santos Silva 2009 , Calderon-Mergalit 2009,Orgeas 2009