Οστεοαρθρίτιδα γόνατος: Νέα τεχνική στη χειρουργική αντιμετώπιση της

Γράφαει ο Αθανάσιος Δ.Κουκάκης Ορθοπαιδικός Χειρουργός Επιμελητής Ορθοπαιδικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Δντής τμήματος Αρθροπλαστικών Ελάχιστης Επεμβατικότητας και Ρομποτικής Λευκού Σταυρού Αθηνών τ. Consultant Orthopaedic Surgeon, Royal United Hospital Bath, Bath τ.

Senior Clinical Knee Fellow Guy ‘s and St.Thomas Hospital, Central London

Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος και γενικότερα η οστεοαρθρίτιδα αποτελεί μία από τις συχνότερες παθήσεις που πλήττουν το δυτικό πληθυσμό, δεύτερη σε συχνότητα μετά τη στεφανιαία νόσο της καρδιάς.

Αφορά στην καταστροφή του αρθρικού χόνδρου, του προστατευτικού δηλαδή εκείνου ιστού που παρεμβάλλεται μεταξύ των οστών της άρθρωσης και στόχο έχει να αμβλύνει τις τριβές. Η φθορά του αρθρικού χόνδρου οδηγεί βαθμιαία σε δυσλειτουργία της άρθρωσης, στην προκειμένη περίπτωση του γόνατος, με αποτέλεσμα χωλότητα, δυσκαμψία, πόνο κατά την κίνηση και κατά τη διάρκεια της νύχτας, παραμόρφωση, υποτροπιάζον οίδημα και γενικότερα σοβαρό επηρεασμό της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής του πάσχοντος.

Η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος προσβάλλει περίπου το 10-12% του πληθυσμού και πλήττει κυρίως ηλικίες 60-65 ετών. Τα αίτια της δεν είναι απολύτως διευκρινισμένα, ποικίλουν και συνήθως προκύπτουν από ένα συνδυασμό παραγόντων.

Σημαντικό ρόλο παίζει η κληρονομικότητα, γενετικοί παράγοντες, η διατροφή, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, η βαριά χειρωνακτική εργασία, ενώ η εμφάνισή της σε μικρές ηλικίες συνδέεται κυρίως με μετατραυματικά αίτια (ρήξη μηνίσκων, συνδεσμική αστάθεια γόνατος, κατάγματα πέριξ του γόνατος κλπ).

Δυστυχώς η οστεοαρθρίτιδα είναι μία πάθηση προοδευτικά επιδεινωμένη και η συντηρητική αντιμετώπισή της με φαρμακευτικά σκευάσματα και φυσικοθεραπεία έχει ένδειξη μόνο στα αρχικά της στάδια.

Η θεραπεία τελικά είναι χειρουργική και αποβλέπει στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας του γόνατος με την τοποθέτηση μιας νέας άρθρωσης (αρθροπλαστική) που αποτελείται από κράμα μετάλλων και πολυαιθυλένιο (πλαστικό). Η αρθροπλαστική γόνατος είναι μία επέμβαση που εφαρμόζεται ευρέως την τελευταία 20ετία σε ασθενείς πάσχοντες από οστεοαρθρίτιδα γόνατος και γενικά τα αποτελέσματά της είναι καλά πλην όμως έχει παρατεταμένο χρόνο αποκατάστασης.

Με την εξέλιξη της ορθοπαιδικής, προ 5ετίας ξεκίνησε στη Μεγ. Βρετανία και στις Η.Π.Α. μία νέα επέμβαση τοποθέτησης αρθροπλαστικής γόνατος γνωστή ως αρθροπλαστική ελάχιστης επεμβατικότητας (M.I.K. minimally invasive knee) με στόχο να βελτιώσει τη μετεγχειρητική πορεία του ασθενούς.

Η πρωτοποριακή αυτή μέθοδος ξεκίνησε και στην Αθήνα προ εξαμήνου από τον ορθοπαιδικό χειρουργό κο Κουκάκη Αθανάσιο και την ομάδα του με πολύ θετικά αποτελέσματα. Η διαφορά της M.I.K. από την κλασική αρθροπλαστική γόνατος έγκειται κυρίως στη γρηγορότερη αποκατάσταση του ασθενούς με την πρώτη.

Η M.I.K. βασίζεται στη χρησιμοποίηση ειδικού εξοπλισμού με τον οποίο η εμφύτευση της αρθροπλαστικής στο γόνατο γίνεται μέσω μικρής τομής 8-10 εκ, με ελάχιστη διατάραξη βασικών για την κίνηση του γόνατος μαλακών μορίων (μύες-επιγονατίδα-τένοντες), ενώ με την παραδοσιακή τεχνική η τομή δέρματος φθάνει τα 20-25εκ με μεγαλύτερη διάνοιξη των μαλακών μορίων.

Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο αισθητικό. Ο ασθενής που υποβάλλεται στη M.I.K. βιώνει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο, αποκαθιστά την κίνηση του γόνατος και επιστρέφει στις δραστηριότητες του γρηγορότερα, ενώ παράλληλα ελαχιστοποιείται η απώλεια αίματος και αποφεύγεται στο πλείστον των περιπτώσεων η ανάγκη μεταγγίσεως.

Επιπλέον μειώνεται δραματικά η παραμονή στο νοσηλευτικό ίδρυμα από 8-10 ημέρες σε 3-4 ημέρες, ενώ μειώνεται και ο χρόνος τελικής αποκατάστασης, φυσικοθεραπείας και εξάρτησης από βοηθητικά μέσα (μπαστούνι κα). Επίσης πολύ μικρότερος με τη M.I.K.

είναι ο κίνδυνος μετεγχειρητικής δυσκαμψίας, εφόσον ο ασθενής από την πρώτη κιόλας ημέρα μετά την επέμβαση λυγίζει το γόνατο του στις 90 μοίρες.

Η M.I.K. μπορεί επίσης - σε επιλεγμένες περιπτώσεις - να συνδυασθεί με ρομποτικό σύστημα (MIK + CAOS computer assisted orthopaedic system), ενώ με παρόμοια τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας διενεργείται και η αρθροπλαστική του ισχίου.

Η M.I.K. θεωρείται πλέον απολύτως αξιόπιστη επέμβαση, γεγονός που επιβεβαιώνεται από πληθώρα έγκυρων ορθοπαιδικών περιοδικών και ιστοσελίδων που ο αναγνώστης μπορεί να βρει εύκολα σε αναζήτηση στο διαδίκτυο, ενώ αυξάνεται συνεχώς σε ΗΠΑ και Ευρώπη ο αριθμός των εξειδικευμένων κέντρων.

Το 80 - 90% των ασθενών που πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα γόνατος μπορούν να χειρουργηθούν με τη M.I.K. Εξαιρούνται μόνο ασθενείς με βλαισό γόνατο και ασθενείς με προηγούμενο κάταγμα ή οστεοτομία πέριξ του γόνατος. Βεβαίως εφιστάται στους ασθενείς η προσοχή στην τελική επιλογή, η οποία θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με έμπειρο και εξειδικευμένο στη μέθοδο M.I.K.

ορθοπαιδικό χειρουργό, ώστε να αποφεύγεται η πολλές φορές λανθασμένη ενθάρρυνση ή αναίτια αποθάρρυνση του ασθενούς προς αυτήν.