3. Χειρουργική αντιμετώπιση της σκολίωσης

Ο σκοπός του χειρουργείου στην ιδιοπαθή σκολίωση είναι η σπονδυλοδεσία, δηλαδή το δέσιμο των επιμέρους σπονδύλων που συμμετέχουν στο κύρτωμα, ούτως ώστε να σταματήσει η επιδείνωση της σκολίωσης, ενώ ταυτόχρονα με την τοποθέτηση ισχυρών ράβδων επιτυγχάνεται και η διόρθωση εν μέρη των κυρτωμάτων και άρα ένα καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα.

Το χειρουργείο για την σκολίωση συνίσταται σε κυρτώματα μεγαλύτερα των 40 μοιρών που δείχνουν ότι συνεχίζουν να επιδεινώνονται παρά τη θεραπεία, όπως και σε κυρτώματα μεγαλύτερα των 50 μοιρών μετά το πέρας της σκελετικής ωρίμανσης, γιατί αυτά θα επιδεινώνονται κατά την ενήλικο ζωή.

Όταν πλέον το κύρτωμα αφεθεί να προχωρήσει πέραν των 70 με 90 μοιρών, εκτός της σοβαρής παραμόρφωσης, υπάρχουν και καρδιοαναπνευστικές πιθανές επιπλοκές, γι αυτό οι μοίρες αυτές αποτελούν απόλυτη ένδειξη πλέον για σπονδυλοδεσία.

Κάτω από το όριο αυτό οι Βρετανοί θεωρούν το χειρουργείο κοσμητική επέμβαση και το αφήνουν στην κρίση και διάθεση του ασθενούς.

Η διόρθωση που αναμένεται με τα σύγχρονα υλικά σπονδυλοδεσίας είναι της τάξεως του 50% (μέτρηση σε μοίρες πάντα) και εξαρτάται από την ελαστικότητα της σπονδυλικής στήλης. Σε μεγαλύτερες ηλικίες η ΣΣ χάνει την ελαστικότητα της και μεγάλες διορθώσεις είναι δύσκολο να επιτευχθούν, αν και ο σκοπός του χειρουργείου δεν είναι τόσο η αριθμητική διόρθωση του ή των κυρτωμάτων, όσο η παραγωγή μιας αρμονικής ΣΣ και ώμων (που συχνά είναι ανυψωμένοι προεγχειρητικά από την μια πλευρά).

Κατά το κλασσικό οπίσθιο χειρουργείο, οι ράβδοι εφαρμόζονται σε ζευγάρια (αριστερά και δεξιά), αγκυρώνουν σταθερά στους σπονδύλους με τη χρήση αγκίστρων, βιδών ή συρμάτων. Ταυτόχρονα προστίθεται οστό (μόσχευμα), είτε από την πύελο του ασθενούς, είτε από τράπεζες οστού, που δένει βιολογικά τους σπονδύλους μεταξύ τους (fusion), σε μια διαδικασία που διαρκεί 3 με 6 μήνες αν και καμιά φορά παρατείνεται και στο χρόνο και παρέχει την μόνιμη ακινητοποίηση της ΣΣ (οι ράβδοι παρέχουν διόρθωση και προσωρινή ακινητοποίηση γιατί έχουν όριο θραύσεως, όπως κάθε μέταλλο, συνήθως στα δύο χρόνια).

Υπάρχουν δύο προσπελάσεις στην σπονδυλική στήλη, η πρόσθια (δια του θώρακα ή της κοιλιάς) και η οπίσθια.

Η προσπέλαση γίνεται με ευκολία, με τομή του δέρματος πάνω από την ΣΣ, μήκους ανάλογου του αριθμού των σπονδύλων που πρέπει να δεθούν. Μετά την τομή, οι μυς αποκολλώνται και φαίνεται το οπίσθιο μέρος των σπονδύλων στους οποίους εφαρμόζονται τα υλικά που θα δεθούν με την ράβδο (βίδες ή/και άγκιστρα ή/και σύρματα).

Δίνεται στις ράβδους το σχήμα που επιθυμούμε και την προσαρμόζουμε στους σπονδύλους με αποτέλεσμα το κύρτωμα να παίρνει τελικά το σχήμα των ράβδων. Τέλος προστίθεται το οστικό μόσχευμα.

Πρόσθια σπονδυλοδεσία

Υπάρχουν μερικές ειδικές ενδείξεις για πρόσθια σπονδυλοδεσία, είτε μόνη, είτε σε συνδυασμό με οπίσθια. Με μια πλάγια τομή είτε στον θώρακα είτε στην κοιλιά, φτάνουμε στην σπονδυλική στήλη αφού παραμερίσουμε τα ευγενή όργανα.

Στη συνέχεια αφαιρούνται οι δίσκοι μεταξύ των σπονδύλων, πράγμα που κάνει την ΣΣ πιο ελαστική και τοποθετούνται βίδες σε κάθε σπόνδυλο που θέλουμε να σπονδυλοδέσουμε.

Πάλι η ράβδος (μια είναι αρκετή αν και δύο παρέχουν καλύτερη συγκράτηση) κυρτώνεται εκτός σώματος και εφαρμόζεται στην ΣΣ, κλειδώνοντας σε κάθε σπόνδυλο, με αποτέλεσμα η ΣΣ να παίρνει το σχήμα της ράβδου. Το οστικό μόσχευμα μπαίνει στην θέση των δίσκων, όπου και τελικά θα γίνει η σπονδυλοδεσία.

Ως μεμονωμένη επέμβαση μπορεί να γίνει σε όλες τις σκολιώσεις που αφορούν μονήρη καμπύλη (θώρακα, θωρακοσφυϊκές ή οσφυϊκές), με το πλεονέκτημα ότι το ίδιο ή και καλύτερο αποτέλεσμα (ως διόρθωση αλλά και λόγω θέσης ουλής στο σώμα) με την οπίσθια επέμβαση μπορεί να επιτευχθεί δένοντας λιγότερους σπονδύλους.

Αυτό έχει ιδιαίτερη αξία στις θωρακοσφυϊκές και οσφυϊκές σκολιώσεις, όπου καταβάλλεται προσπάθεια να αφήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους σπονδύλους εκτός της σπονδυλοδεσίας, τόσο για την διατήρηση της κίνησης της οσφύος, όσο και για την αποφυγή δημιουργίας μελλοντικά αρθρίτιδας και πόνου στα ελεύθερα τμήματα μεταξύ σπονδυλοδεσίας και πυέλου.

Το πρόσθιο χειρουργείο στη συνδυασμένη γίνεται σε πολύ σκληρές σκολιώσεις και στα πολύ νέα παιδιά, στις πρώτες για να γίνουν ελαστικότερες και να επιτευχθεί καλύτερη διόρθωση, και αντίστοιχα στα νέα άτομα για να σταματήσει η ανάπτυξη των σπονδύλων από μπροστά που σε συνδυασμό με την οπίσθια σπονδυλοδεσία μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της διόρθωσης και συνέχιση της παραμόρφωσης (crankshaft phenomenon).

Και οι δύο αυτές ενδείξεις πλέον με τη χρήση των βιδών, που είναι εξαιρετικά μέσα αγκίστρωσης των ράβδων στους σπονδύλους, είναι σχετικές ενδείξεις. Η συνδυασμένη έχει κυρίως νόημα σήμερα στην χειρουργική των ενηλίκων, για να αυξήσει τις πιθανότητες της επιτυχημένης σπονδυλοδεσίας.