Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην αρθρίτιδα γόνατος 

Η παχυσαρκία είναι παγκόσμια πανδημία

Η παχυσαρκία είναι μια παγκόσμια πανδημία, με τo 40% του παγκόσμιου πληθυσμού να πάσχει από υπερβολικό βάρος και το 15% από παχυσαρκία. Από τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2008 στην Ελλάδα, το 54% του ενήλικου πληθυσμού ήταν υπέρβαροι και το 20% ήταν παχύσαρκοι. Δυστυχώς, με τις ανοδικές τάσεις προβλέφθηκε τότε ότι το 2020, το 32% του μέσου όρου και το 30% των γυναικών θα ήταν παχύσαρκοι.

Η Ελλάδα έχει από τους χειροτέρους δείκτες παιδικής παχυσαρκίας

Η Ελλάδα έχει ένα από τα χειρότερα ρεκόρ παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Για τα υπέρβαρα αγόρια, η Ελλάδα είναι από κοινού 2η με 42%, και η Κύπρος στην πρώτη θέση, με 43%. Η Ελλάδα είναι 3η με 38% για τα υπέρβαρα κορίτσια, και η Κύπρος ξανά πρώτη με 43%. Όσον αφορά την παχυσαρκία, η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη στην Ευρώπη για τα αγόρια στο 20%, και τέταρτη για τα κορίτσια με 14%. Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να παραμείνουν παχύσαρκα έως την ενηλικίωση και να αναπτύξουν διαβήτη και καρδιαγγειακές παθήσεις σε νεαρή ηλικία. Για αυτό χρειάζεται προσοχή στη νεαρή ηλικία.

Μετρήσεις της παχυσαρκίας

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μετρηθεί η παχυσαρκία. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) είναι ο πιο συνήθης. Υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος (σε κιλά) με το ύψος (σε μέτρα) στο τετράγωνο (kg/m2):

• Λιγότερο από 18,5: Λιποβαρής
• 18.5 – 24,9: Φυσιολογικό βάρος
• 25 - 29,9: υπέρβαρος
• 30 – 39,9: παχύσαρκος
• Περισσότερο από 40: Παθολογικά παχύσαρκος.

Ωστόσο, οι μύες είναι πυκνότεροι από το λίπος και έτσι οι μυώδεις άνθρωποι μπορούν να έχουν υγιές βάρος, παρόλο που ο ΔΜΣ τους μπορεί να τους χαρακτηρίσει παχύσαρκους.

Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στο γόνατο

Κάθε 1kg απώλειας βάρους μπορεί να μειώσει το φορτίο στα γόνατα κατά τέσσερις φορές περισσότερο, δηλαδή 4kg. Επομένως, η απώλεια 10kg βάρους είναι ισοδύναμη με 40kg λιγότερο φορτίο που τα γόνατά σας πρέπει να υποστηρίξουν - είναι σαν να αποφορτίζετε την πίεση που ασκούν δύο μεγάλες βαλίτσες, από τα γόνατά σας. Αυτή η λιγότερη πίεση σημαίνει μικρότερη φθορά και έτσι μειώνεται ο κίνδυνος οστεοαρθρίτιδας του γόνατος. Οι υπέρβαρες γυναίκες και άντρες έχουν 4 και 5 φορές αντιστοίχως, μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα από ό,τι άτομα του ίδιου φύλου με φυσιολογικό βάρος. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι για κάθε 5 κιλά αύξηση του βάρους, ο κίνδυνος για οστεοαρθρίτιδα του γόνατος αυξάνεται κατά 30%.

Τα άτομα με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 30 έχουν 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα γόνατος σε σχέση με εκείνα με φυσιολογικό ΔΜΣ (λιγότερο από 25). Μια αύξηση 5 μονάδων του ΔΜΣ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας γόνατος κατά 35%. Η απώλεια 10% του βάρους έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον πόνο στο γόνατο και τη λειτουργικότητα κατά σχεδόν 30%. Για αυτό, ακόμη και σε άτομα που θα χρειαστούν αρθροπλαστική γόνατος, η απώλεια βάρος πριν το χειρουργείο θα τα βοηθήσει στην ανάρρωση.

Ο αντίκτυπος της παχυσαρκίας στα αποτελέσματα της Ολικής Αρθροπλαστικής Γόνατος

Οι παχύσαρκοι ασθενείς που υποβάλλονται σε αντικατάσταση γονάτου έχουν υψηλότερο ποσοστό επιπλοκών. Αυτό συμβαίνει επειδή τείνουν να έχουν περισσότερες συννοσηρότητες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη και αποφρακτική άπνοια ύπνου. Όλα αυτά πρέπει να βελτιστοποιηθούν πριν από τη χειρουργική επέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βάρους, ώστε να βελτιωθούν τα αποτελέσματα μετά την αντικατάσταση του γονάτου. Η αναισθησία σε παχύσαρκα άτομα (ειδικά με ΔΜΣ άνω των 40) είναι πιο δύσκολη, όπως η παροχή οξυγόνου, ο εντοπισμός φλέβας για τη χορήγηση φαρμάκων, υγρών και αναισθησίας και η ικανότητα για ραχιαία αναισθησία που χρειάζεται ακριβή τοποθέτηση της βελόνας στην σπονδυλική στήλη.

Οι παχύσαρκοι ασθενείς (ΔΜΣ περισσότεροι από 30) έχουν περίπου το διπλάσιο ποσοστό μόλυνσης από εκείνους με λιγότερο από ΔΜΣ 30 και αυτός ο κίνδυνος αυξάνεται σε περισσότερες από τρεις φορές όταν ο ΔΜΣ είναι μεγαλύτερος από 40. Σε μια μεγάλη μελέτη σε περισσότερους από 20.000 ασθενείς, διαπιστώθηκε ότι για κάθε βαθμό αύξησης του ΔΜΣ πάνω από 25 υπήρχε 10% αυξημένος κίνδυνος για εν τω βάθει λοιμώξεις.

Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η εν τω βάθει λοίμωξη, απαιτείται συχνά η αφαίρεση των εμφυτευμάτων και η τοποθέτηση ενός προσωρινού τσιμεντένιου spacer που γεμίζει το κενό και παρέχει μια τοπικά υψηλή συγκέντρωση αντιβιοτικών για να βοηθήσει στην εκρίζωση της λοίμωξης. Μόλις έχουν περάσει 6-12 εβδομάδες και εάν οι δείκτες της λοίμωξης επανέλθουν στο φυσιολογικό, τότε πραγματοποιείται μια δεύτερη επέμβαση για την τοποθέτηση του οριστικού εμφυτεύματος στο γόνατο. Τα αποτελέσματα της αναθεώρησης αντικατάστασης γόνατος για λοίμωξη δεν είναι τόσο καλά όσο την πρώτη φορά, με υψηλό κίνδυνο δυσκαμψίας και πρήξιμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η εν τω βάθει λοίμωξη είναι μια σοβαρή επιπλοκή και πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για την ελαχιστοποίηση αυτού του κινδύνου- όπως χάσιμο βάρους.

Άλλες επιπλοκές που είναι πιο πιθανό να παρουσιαστούν σε παχύσαρκους ασθενείς περιλαμβάνουν οίδημα και φουσκάλες στο γόνατο, που με τη σειρά τους προκαλούν πόνο και μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο δυσκαμψίας, και εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση που μπορεί να προκαλέσει πνευμονική εμβολή.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς που έχασαν τουλάχιστον 10 κιλά πριν από τη χειρουργική επέμβαση είχαν 75% περισσότερες πιθανότητες ταχύτερης ανάκαμψης και γρηγορότερη επιστροφής στο σπίτι.

Συμβουλές για απώλεια βάρους

Η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων. Το βάρος αυξάνεται όταν καταναλώνονται περισσότερες θερμίδες από όσες καίει το σώμα. Για τη μείωση του λίπους γύρω από την κοιλιακή χώρα (μέση), η εκτέλεση ασκήσεων που απομονώνουν τους κοιλιακούς μύες είναι ανεπαρκής.

• Μειώστε τα μεγέθη των μερίδων: η χρήση μικρότερων πιάτων μπορεί να βοηθήσει
• Περπατήστε μετά από το γεύμα
• Χρησιμοποιήστε τα σκαλοπάτια και όχι το ασανσέρ
• Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, όσπριων, δημητριακών
• Πίνετε πιο πολύ νερό, ιδιαίτερα λίγο πριν από τα γεύματα για να γεμίσει το στομάχι και να μην χρειαστεί να φάτε τόσο πολύ
• Αποφύγετε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη όπως μπέργκερ, λουκάνικα, ζαμπόν, σαλάμι, γλυκά
• Συμμετέχετε σε τακτική άσκηση:

o   Παιδιά: 60 λεπτά την ημέρα

o   Ενήλικες: 150 λεπτά κατανεμημένα σε όλη την εβδομάδα, ιδανικά, 30 λεπτά τη φορά

• Βαριατρική επέμβαση:

o   Μια εναλλακτική λύση για την απώλεια βάρους όταν έχουν αποτύχει τα συντηρητικά μέτρα.