Ψυχολογικά tips για την αντιμετώπιση της μελαγχολίας των γιορτών

Το φαινόμενο που ονομάζεται «μελαγχολία των γιορτών» (Holiday Blues) είναι μια μορφή εποχικής δυσθυμίας που χαρακτηρίζεται από τις παρακάτω ενδείξεις :

• Χαμηλή διάθεση
• Χαμηλή ενεργητικότητα ή κόπωση
• Υψηλό άγχος 
• Έντονο εκνευρισμό ή επιθετικότητα
• Ψυχοσωματικά συμπτώματα (π.χ πονοκεφάλους)
• Προβλήματα ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)
• Προβλήματα όρεξης (ανορεξία ή υπερφαγία)
• Μειωμένη ικανότητα στις διεργασίες, τις σκέψεις ή στη συγκέντρωση
• Μειωμένο ενδιαφέρον στις δραστηριότητες που συνδέονται με ευχαρίστηση

Κάποιες από τις ενδείξεις αυτές εμφανίζονται σε διάφορες ομάδες ανθρώπων, συγκεκριμένα την περίοδο των γιορτών και για διαφορετικούς λόγους. Συνηθέστερα το βλέπουμε σ ανθρώπους:

• που δεν έχουν κάποιο σύντροφο,
• που δεν έχουν κάποιο οικογενειακό περιβάλλον να μοιραστούν τις γιορτές,
• σε υπερήλικες
• και τέλος, σε όσους προϋπήρχε μια δυσθυμία λόγω ποικίλων ψυχοκοινωνικών παραγόντων.

Ποιο είναι το αίτιο για τη μελαγχολία των γιορτών;

Το βασικό αίτιο για την ύπαρξη της «μελαγχολίας των γιορτών» είναι τα αγχογόνα ερεθίσματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο οργανισμός την περίοδο αυτή και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορεί να αντεπεξέλθει.

Ακόμα και ένα ευχάριστο γεγονός μπορεί να αποτελεί συχνά ερέθισμα άγχους όταν υπάρχουν υψηλές προσδοκίες και πιθανά εμπόδια για την πραγματοποίησή του. Στην περίοδο των γιορτών παράγοντες άγχους που δημιουργούν συναισθηματική πίεση είναι :

Ψυχοκοινωνικοί Παράγοντες

• Αίσθηση μοναξιάς, αν βιώνουμε στις γιορτές μια απώλεια όπως από ένα χωρισμό ή από πένθος
• Αν υπάρχουν οικογενειακές διαφορές, η απόσταση ή η συναισθηματική απομάκρυνση από την οικογένεια βιώνεται πιο έντονα τις γιορτές
• Συναισθηματική φόρτιση μέσα στην οικογένεια, εάν τα μέλη της προσδοκούν να γιορτάσουν με διαφορετικό τρόπο και νιώθουν ότι καταπιέζονται οι επιθυμίες τους
• Η εσωτερική ή η εξωτερική πίεση για κοινωνικοποίηση
• Συγκρίσεις με ευχάριστες παρελθοντικές αναμνήσεις γιορτών, προσμονή να περάσουμε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο.
• Μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πώς θα βιώσουμε τις γιορτές, μια έντονη αντίθεση σε αυτό που θα θέλαμε «ιδανικά» να ζήσουμε με αυτό που τελικά μπορούμε να βιώσουμε μέσα στις γιορτές
•  Έντονο συναίσθημα απογοήτευσης ακόμα και για μικρά πράγματα απλά και μόνο επειδή τα είχαμε φανταστεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο και μας βγήκανε αλλιώς

Οικονομικοί Παράγοντες

• Οικονομική επιβάρυνση, δυσκολία να αντεπεξέλθουμε στις οικονομικές απατήσεις των γιορτών και των κοινωνικών υποχρεώσεων
• Η εμπορικοποίηση των γιορτών ασκεί πίεση στους καταναλωτές, δημιουργώντας εσφαλμένες ανάγκες για προϊόντα που υπόσχονται ευχάριστες και αξέχαστες στιγμές.

Οργανικοί Παράγοντες

• Σωματική κούραση, άγχος και εκνευρισμός προκύπτει όταν οι υποχρεώσεις και οι προετοιμασίες για τις γιορτές γίνονται βεβιασμένα, σε μικρό χρονικό διάστημα και με έντονη ανησυχία να μείνουν όλοι απόλυτα ευχαριστημένοι
• Η απόκλιση από το συνηθισμένο πρόγραμμα διατροφής, ύπνου και δραστηριότητας σε ορισμένους ανθρώπους ακόμα και στα πλαίσια εορτασμού βιώνεται σαν μια αγχογόνα και δυσάρεστη εμπειρία.

Ψυχολογικά TIPS για την αντιμετώπιση της μελαγχολίας των γιορτών

Το κλειδί που θα μας ανοίξει για να βγούμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο είναι να αναγνωρίσουμε ποιοι από τους παραπάνω παράγοντες ενεργοποιούν σε μας την «μελαγχολία» και να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα άγχους και θλίψης τροποποιώντας το σκεπτικό μας, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους. Στόχος θα πρέπει να είναι να χαρούμε τις γιορτές για αυτό που μπορούμε να ζήσουμε και όχι για αυτό που ιδανικά θα θέλαμε να ζήσουμε. Ας γίνει μια προσπάθεια να βγάλουμε από την κάθε γιορτινή στιγμή το καλύτερο δυνατό. Η χαρά των γιορτών κρύβεται στην ευχαρίστηση μικρών απολαύσεων και στιγμών που ο καθένας μπορεί να προσπαθήσει να βιώσει ανεξάρτητα από τους ψυχοκοινωνικούς, οικονομικούς και οργανικούς παράγοντες. Είναι σημαντικό με τον τρόπο σκέψεως μας να δίνουμε αξία στα πράγματα όχι για αυτό που είναι ή θα θέλαμε να είναι αντικειμενικά αλλά για αυτό που θα μπορούσαν να σημαίνουν συναισθηματικά για μας και τους δικούς μας ανθρώπους.

Πρακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν για να αποφύγετε την μελαγχολία των γιορτών :

• Στοχοποίηση Φροντίστε να αναλάβετε τόσες ευθύνες που να μην χρειάζεται να πιεστείτε για να τις πραγματοποιήσετε.
• Ιεραρχήστε τις δραστηριότητες σας Καταγράψτε όσα θέλετε να κάνετε και αφιερώστε ανάλογα τον χρόνο και την ενέργεια που αντιστοιχεί στην κάθε δραστηριότητα.
• Μην διοχετεύεται όλη σας την ενέργεια σε ένα γιορτινό γεγονός για να βγει όσο πιο «τέλειο», απλά ζήστε την παρούσα στιγμή και να θυμάστε πως θα υπάρξουν και άλλες όμορφες στιγμές όταν αυτές τελειώσουν.
• Κάντε τον οικονομικό σας απολογισμό και κινηθείτε στα πλαίσια που μπορείτε, μην κάνετε υπερβάσεις αν κρίνεται ότι θα σας αγχώσουν στο μέλλον. Υπάρχουν στιγμές αλλά και δώρα που δεν χρειάζονται να είναι τα ιδανικά για να είναι όμορφα.
• Αφιερώστε χρόνο για να κάνετε απλά καθημερινά πράγματα για τον εαυτό σας και τους δικούς σας τα οποία οι ρυθμοί της ζωής σας τα είχανε πιθανά περιορίσει.
• Αποφύγετε τις συγκρίσεις: δεν βοηθάει να συγκρίνεται προηγούμενες γιορτές που είχατε ή πώς μπορεί να περνάνε άλλοι γνωστοί σας, απολαύστε τη διαφορετικότητα της κάθε φοράς και κάντε την να αξίζει για εσάς.