Προβλήματα προσαρμογής στο σχολείο

Η σχέση του δυναμικού τριγώνου 'εκπαιδευτικός-οικογένεια-μαθητής'

Όσα παιδιά χαρακτηρίζονται με ΔΕΠ/Υ -(Ελλειμματική Προσοχή-Υπερκινητικότητα) έχουν φυσιολογική νοημοσύνη αλλά και αντιληπτικές δυνατότητες μέσα στα πλαίσια της χρονολογικής ηλικίας τους.

Αξίζει εδώ να τονιστεί ότι η υπερκινητικότητα που παρατηρείται στα παιδιά με νοητική ανεπάρκεια ή σε εκείνα με εξελικτικά ή αναπτυξιακά σύνδρομα, δεν έχει καμία θέση στο συγκεκριμένο κείμενο και δε θα πρέπει να συσχετιστεί με την υπερκινητικότητα των φυσιολογικών παιδιών που φοιτούν στα κανονικά σχολεία και για τα οποία γίνεται λόγος.

Σύμφωνα με το αμερικανικό διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM- V, η ΔΕΠ/Υ-(Ελλειμματική Προσοχή Υπερκινητικότητα)  περιέχει τρείς υποτύπους

• η ΔΕΠ/Υ με προεξάρχοντα τον απρόσεκτο τύπο
• ΔΕΠ/Υ με προεξάρχοντα τον υπερκινητικό – παρορμητικό τύπο και
• ΔΕΠ/Υ (συνδυασμένος τύπος)

Απαραίτητη προϋπόθεση για να τεθεί η διάγνωση της υπερκινητικής διαταραχής σε ένα μαθητή είναι:

• αναφορά των υπερκινητικών δυσκολιών από δύο τουλάχιστον πηγές (σπίτι, σχολείο)
• αναφορά τουλάχιστον τριών ειδών δυσκολιών για την κινητική υπερδραστηριότητα και επίσης τριών ειδών δυσκολιών – παρατηρήσεων σχετικών με τη δυσλειτουργία της προσοχής του παιδιού τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο
• διάρκεια των δυσκολιών από ένα έως δύο έτη
• εμφάνιση των ανωτέρω συμπτωμάτων πριν από την ηλικία των επτά ετών του παιδιού, από την πρώτη και δευτέρα τάξη του παιδιού
• αυξημένος εντοπισμός των ανωτέρων συμπτωμάτων στα ερωτηματολόγια γονέων – δασκάλων
• αποκλεισμός (μη συσχέτιση – διαφοροποίηση) των υπερκινητικών συμπεριφορών από άλλα αναπτυξιακά σύνδρομα ή διαταραχές.

Δυστυχώς, στην ελληνική πραγματικότητα, οι ειδικοί απουσιάζουν από το σχολείο ενώ συχνά οι διαταραχές της μνήμης αλληλοεπικαλύπτονται από εκείνες τις προσοχής, δημιουργώντας ένα συνεχόμενο φαύλο κύκλο συναισθημάτων, θυμού, απογοήτευσης, έντασης και άγχους τόσο μέσα στον ίδιο το συναισθηματικό κόσμο του παιδιού, όσο και μεταξύ μαθητή και εκπαιδευτικού.

Όλη αυτή η συναισθηματική διέγερση πάνω στην προβληματική της υποτιθέμενης ασθενούς μνήμης ή της μη σωστά λειτουργούσας προσοχής, βαρύνει και χαρακτηρίζει τον μαθητή και πολλές φορές πολλαπλασιάζει το πρόβλημα δημιουργώντας ή δίνοντας νέες διαστάσεις σε αυτό.

Επίσης, απαραίτητος και καταλυτικός για τη διάκριση των ρόλων και των χαρακτηρισμών των παραπάνω καταστάσεων είναι ο ειδικός της ψυχικής υγείας ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος κ. λ. π. μέσα στο χώρο του σχολείου, ώστε να μπορούν να διασαφηνισθούν και οι έννοιες και οι ρόλοι αλλά και τα έντονα συναισθήματα επιθετικότητας , θυμού και απογοήτευσης από και προς τον μαθητή.

Πρέπει επίσης να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη ότι οι στρατηγικές μάθησης στο σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα, απευθύνονται δυστυχώς, αποκλειστικά σχεδόν, στο αριστερό ομιλούν ημισφαίριο. (Δρ.Κουράκης Σήφης Διδακτορική Διατριβή, 2004).

Έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά τα οποία εμφανίζουν υπερκινητικά συμπτώματα και υπερκινητικές διαταραχές, συνήθως λειτουργούν με κυρίαρχο το δεξί ημισφαίριο, δηλαδή σκέπτονται με σχετικά τυχαία διαδοχή σκέψεων και βασίζονται περισσότερο στη διαίσθησή τους και όχι στους κανόνες τις αναλυτικής λογικής.

Λόγω της διάσπασης προσοχής τους, τα υπερκινητικά παιδιά συνηθίζουν να κινούνται κατά τις διαδικασίες εκμάθησης και αφομοίωσης και να παρουσιάζουν απότοκες μαθησιακές δυσχέρειες που αφορούν τις λέξεις, τα γράμματα και τα εκτενή κείμενα.

Οι υπερκινητικοί μαθητές επίσης δεν έχουν σαφή και συστηματικό έλεγχο των παρορμήσεων τους, έχουν αδύναμη λεκτική και κυρίως γραπτή αλλά και προφορική μνήμη και αδύναμη σειριακή και αναλυτική σκέψη όσον αφορά τη διαδοχή και τη χρονοσειρά των γεγονότων, των αριθμών και των λέξεων, μέσα σε κείμενα ή καταστάσεις που διατυπώνουν ή γράφουν. (Βιβλίο ‘Απρόσεκτος συχνά, Αδιάφορος ποτέ’ - Δρ. Σήφης Κουράκης, Εκδόσεις Κέντρο Παιδοψυχολογίας, 2007)