Καρκίνος του προστάτη και ρομποτική ουρολογία

Το μέλλον της επανάστασης στη Μικροχειρουργική έχει ήδη αρχίσει: da Vinci ονομάζεται το υψηλής τεχνολογίας και αξίας 1,6 εκατομμυρίων ευρώ ρομποτικό μηχάνημα, το οποίο σβήνει στην Ελλάδα τα τριετή γενέθλια κεράκια του. Το ρομπότ-χειρουργός ήρθε στην Ελλάδα για να κάνει τις επεμβάσεις, που εκτελούσαν ήδη οι παραδοσιακοί χειρουργοί, με μεγαλύτερη ακρίβεια και αποτελεσματικότητα.

Οι Έλληνες υποδέχθηκαν το νέο επίτευγμα της ιατρικής τεχνολογίας, όπως κάνουν με καθετί καινούριο: με περίσσιο μεσογειακό ταμπεραμέντο, δηλαδή με δυσπιστία από τη μια πλευρά αλλά και μ’ έντονο ενθουσιασμό από την άλλη. Πού βρίσκεται άραγε η αλήθεια για τη χρήση αυτής της θαυμαστής τεχνολογίας; Μα φυσικά μέσα στην αίθουσα του χειρουργείου.

Θέλοντας να βρούμε τον ‘ορό’ της επιστημονικής αυτής αλήθειας χωθήκαμε στα άδυτα του χειρουργείου για να ανακαλύψουμε αν τα θαύματα της ιατρικής γίνονται όντως πραγματικότητα με τον da Vinci εν πλήρη δράση...

Έπειτα από αίτημά μας εισχωρούμε με ανυπομονησία και περιέργεια ένα καυτό πρωινό του Ιουλίου στον παγωμένο όροφο των χειρουργείων της μεγάλης και απρόσωπης κλινικής των βορείων προαστίων. Επιτέλους το ρολόι δείχνει οχτώ. Και όλοι φαίνεται να είναι σε θέση μάχης.

Ο χειρουργός-ουρολόγος κ. Βασίλης Πουλάκης μας υποδέχεται στο ‘arbeitszimmer’ του όπως χαμογελώντας και αστειευόμενος μας λέει στα γερμανικά: ‘Καλώς ήρθατε στο χώρο της εργασίας μου!’ Η διαδικασία είναι τυπική αλλά και αυστηρή: πρέπει να αφήσουμε πίσω μας το μολυσμένο κόσμο της καθημερινότητας και να φορέσουμε τις αποστειρωμένες στολές του χειρουργείου.

Μπροστά από την είσοδο αίθουσας του χειρουργείου μας καλημερίζει θερμά η χειρουργική ομάδα του κ. Πουλάκη: ο βοηθός χειρουργού, η εργαλειοδότρια, ο νοσοκόμος κίνησης και φυσικά ο αναισθησιολόγος. Από τις πρώτες κουβέντες μας φαίνεται η αυτοπεποίθηση και η αγάπη όλου του επιτελείου γι’ αυτό που κάνουν.

Και είναι αναμενόμενο αφού καθημερινά εκτελούν τις πολυπλοκότερες ρομποτικές ουρολογικές επεμβάσεις έχοντας ίσως τη μεγαλύτερη εμπειρία στην Ελλάδα.

Την παράσταση κλέβει ο ‘καλλιτέχνης-χειρουργός’ του 21^ου αιώνα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι! ‘Όταν μεταφέρω τον ασθενή στην αίθουσα χειρουργείου του συστήνω πρώτα απ’ όλα τον χειρουργό-ουρολόγο κύριο Ντα Βίντσι’ μας λέει με περηφάνια ο νοσοκόμος κίνησης.

Ο Λεονάρντο στέκεται επιβλητικός στη γωνιά του ντυμένος με την πλαστική χειρουργική του ενδυμασία και καλυμμένος με αποστειρωμένα σεντόνια. Έχει 2 μέτρα ύψος περίπου, τέσσερα μακριά σιδερένια χέρια και θυμίζει φιγούρα βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας.

Στο κέντρο της αίθουσας του χειρουργείου είναι ξαπλωμένος ο εξηντάχρονος ασθενής με τον καρκίνο στον προστάτη που προσβλέπει στην ίασή του από τα μαγικά χέρια του ρομπότ.

Ο μαέστρος του ανώδυνου ύπνου έχει τον πρώτο λόγο. Ο ασθενής βυθίζεται σιγά-σιγά, ενώ παράλληλα η αίθουσα ξυπνάει από τον πρωινό λήθαργό της και η κίνηση ζωηρεύει. Όλα αποκτούν τον ρυθμό τους αθόρυβα. Ο Λεονάρντο ξυπνάει επίσης και πλησιάζει.

Οι ρομποτικοί του βραχίονες εισάγονται απαλά στην κοιλιά του ασθενή μέσα από τις μικροσκοπικές τομές που σχεδόν αναίμακτα προετοίμασε η χειρουργική ομάδα. Στο ένα του χέρι κρατά την κάμερα με τα δύο μάτια, τα άλλα τρία είναι για να χειρουργεί.

Αλήθεια ποιος χειρουργός χειρουργεί με τρία χέρια και βλέπει με δύο μάτια που μεγεθύνουν έως και 15 φορές; Μα φυσικά μόνο ένας που μπορεί να κάνει τη Χειρουργική Υψηλής Τεχνολογίας Τέχνη: ο ρομποτένιος Ντα Βίντσι!

Το μηχάνημα κεντράρεται και σταθεροποιείται ανάμεσα στα πόδια του ασθενή. Ο κ. Πουλάκης βγάζει τα χειρουργικά σαμπό του, κάθεται άνετα στο σκαμπό και παίρνει τη θέση του στη χειρουργική κονσόλα, ένα μηχάνημα που μοιάζει με τους προσομοιωτές αυτοκινήτων ταχύτητας ή αερομαχιών στα εργαστήρια της Φερράρι ή της NASA αντίστοιχα.

Τώρα διαπιστώνουμε αυτό που μας εξηγούσαν οι γιατροί πρωτύτερα: ‘Για προσέξτε! Δεν χειρουργεί το ρομπότ αλλά ο χειρουργός, ο κ. Πουλάκης, και το ρομπότ υπακούει απόλυτα στις εντολές του εκτελώντας με ακρίβεια τους χειρισμούς του.

Είναι μέγας μύθος ότι οι ρομποτικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται από το ρομπότ. Αν και το σύστημα da Vinci είναι ένα από τελειότερα επιτεύγματα της ιατρικής τεχνολογίας, δεν δουλεύει από μόνη της.

Δεν είναι ακριβώς ένα ρομπότ με την κυριολεκτική σημασία του όρου, αλλά περισσότερο ένα εργαλείο τηλεχειρισμού, το οποίο κατευθύνεται από τον εξειδικευμένο χειρουργό, προσφέροντάς του πολλαπλάσιες τεχνικές δυνατότητες κατά τη διάρκεια μίας πολύπλοκης επέμβασης, που ακόμα και στην ανοικτή χειρουργική ο χειρουργός πολύ δύσκολα επιτυγχάνει.’

Το ρομπότ με τους τέσσερις βραχίονές του σαν τα χέρια της Ινδής θεάς Κάλι έχει πλέον εισχωρήσει στον εσωτερικό κόσμο του ασθενή. Ο βοηθός χειρουργού βρίσκεται δίπλα στο ρομπότ και στον ασθενή δίνοντας ένα τόνο ανθρώπινης πινελιάς και παρέμβασης.

Ο ρόλος του δεύτερου γιατρού είναι καθοριστικός. Αλλάζει τα εργαλεία που είναι προσαρμοσμένα στους ρομποτικούς βραχίονες, για παράδειγμα όταν ο πρώτος χειρουργός, που είναι ο κ. Πουλάκης θέλει να κόψει, ο βοηθός του τροφοδοτεί τον Λεονάρντο με τον ψαλιδοβραχίονά του, για να ράψει τον στολίζει με το ρομποτικό βελονοκάτοχό του.

Οι αλλαγές των εξαρτημάτων είναι αστραπιαίες και σταθερές όπως το επιβάλει η ροή της επέμβασης.

Ο κ. Πουλάκης έχει τα χέρια του σε δύο joysticks – τηλεχειριστήρια - και τα γυμνά του πόδια στα πεντάλ. Θα μπορούσαν να είναι και τα τηλεχειριστήρια ενός σύγχρονου μαχητικού αεροσκάφους F-16, τα οποία τον πλοηγούν με ακρίβεια μέσα στο σώμα του ασθενούς.

Εδώ οι ελιγμοί και οι προωθητικές κινήσεις του μαχητικού αεροσκάφους μεταφράζονται σε κινήσεις ακριβείας των εύκαμπτων ρομποτικών καρπών που περνούν δίπλα από ή αγγίζουν προσεκτικά αγγεία και νεύρα, αποφεύγοντας αιμορραγίες και τραυματισμούς, με την ίδια και ακόμη μεγαλύτερη ευλυγισία και ευελιξία απ’ ότι ο ανθρώπινος καρπός.

‘Οι κινήσεις των τζόιστικς είναι κινήσεις ακριβείας με πιστή αναπαραγωγή των κινήσεων του χεριού του χειρουργού.’ μας εξηγεί ο κ. Πουλάκης. Και συνεχίζει: ‘Μία κίνηση 10 εκατοστών του χεριού μου μετατρέπεται σε κίνηση δύο εκατοστών του ρομποτικού βραχίονα.

Αυτή η προσοχή στη μικρολεπτομέρεια κάνει τη ρομποτική χειρουργική μικροχειρουργική τέχνη. Και επιπλέον: υπάρχει από το ρομποτικό μηχάνημα σύστημα απόσβεσης του ανθρώπινου τρέμουλου και μίας απότομης ή αδέξιας μη-ρυθμικής κίνησης που μπορεί να οφείλεται για παράδειγμα σε ανθρώπινη απότομη και λανθασμένη κίνηση.’ Ο Λεονάρντο είναι λοιπόν ένας έξυπνος μικροχειρουργός με σταθερότατο και αγέραστο χέρι χωρίς καθόλου Πάρκινσον! Τα πόδια του χειρουργού είναι στα πεντάλ της κονσόλας.

Θα μπορούσαν βέβαια να ήταν και τα πεντάλ μίας πανάκριβης Φερράρι, αλλά αυτά είναι περισσότερα, 5 δηλαδή. Στο σχόλιό μας αυτό απαντά η γερμανική και ψυχρή λογική του κ. Πουλάκη: ‘Ένα ρομποτικό μηχάνημα που κοστίζει πολλαπλάσια ενός τέτοιου πολυτελούς αυτοκινήτου δικαιούται να έχει παραπάνω ποδοδιακόπτες!’ Το ένα πεντάλ εστιάζει την κάμερα, το δεύτερο λειτουργεί σαν συμπλέκτης ανάμεσα στις θέσεις των βραχιόνων του ρομπότ, το τρίτο χειρίζεται τις κινήσεις της κάμερας και τα δύο τελευταία είναι για τις διαθερμίες αιμόστασης των ρομποτικών εργαλείων.

Όλα αυτά μας φαίνονται αρκετά πολύπλοκα. Υπάρχει ‘σχολή οδηγών’ για ρομποτικούς χειρουργούς; ‘Όντως είναι πολύπλοκα και δύσκολα στο χειρισμό τους.’ μας αναλύει ο οικοδεσπότης μας. ‘Απαιτείται η εμπειρία και η γνώση του ανοιχτού χειρουργείου καθώς και η μαθητεία κοντά στις πρωτοπόρες κλινικές και δίπλα στους καλύτερους ρομποτικούς χειρουργούς του κόσμου.

Φυσικά η εμπειρία της λαπαροσκοπικής χειρουργικής είναι αναντικατάστατη και η εξάσκηση σε ειδικά κέντρα εκπαίδευσης είναι μοναδική.’

Με υπερηφάνεια και αυτοπεποίθηση μας διηγείται ο κ. Πουλάκης ότι η πρώτη ρομποτική ριζική προστατεκτομή στον κόσμο έγινε στην Ουρολογική κλινική του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης το 2000 και είχε την ευκαιρία και τύχη να παραστεί σαν βοηθός στην ομάδα των ουρολόγων που πρωτοξεκίνησαν και τελειοποίησαν τις πρώτες ρομποτικές επεμβάσεις παγκοσμίως.

‘Έχω δει και έχω συμμετάσχει στις πρώτες ρομποτικές ριζικές προστατεκτομές, όταν ακόμα στην Ελλάδα και σ’ όλον τον κόσμο μιλούσαν γι’ αυτές τις επεμβάσεις σαν να ήταν από άλλον πλανήτη!’.

Και μας εξηγεί και τη λαπαροσκοπική του εμπειρία: ‘Στη Γερμανία το κόστος αγοράς και συντήρησης του ρομποτικού μηχανήματος είναι απαγορευτικό για ένα σύστημα υγείας που είναι κατά βάση δημόσιο και προσανατολισμένο περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο στο κόστος.

Γι’ αυτό παράλληλα με τη ρομποτική τεχνολογία αναπτύξαμε στην κλινική όπου και ήμουν πρώτος επιμελητής τη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτομή σαν εναλλακτική λύση στην ρομποτική επέμβαση.’

Ο κ. Πουλάκης είναι εκπαιδευμένος όχι μόνο στην ανοιχτή αλλά και στη ρομποτική και λαπαροσκοπική ουρολογία, έχοντας πραγματοποιήσει εκατοντάδες τέτοιων επεμβάσεων ήδη προτού έρθει στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 2006, όπου και εκτέλεσε την πρώτη ρομποτική προστατεκτομή στη χώρα μας.

Με νοσταλγία θυμάται όταν ήταν ακόμη στη Φρανκφούρτη που ερχόντουσαν στην Πανεπιστημιακή κλινική όλα τα σημερινά ‘μεγάλα ονόματα’ των σύγχρονων ρομποτικών ουρολόγων για να δουν τις πρώτες ρομποτικές επεμβάσεις καθώς και όταν εκείνος ανέλαβε υπεύθυνος του λαπαροσκοπικού τμήματος τους Έλληνες Ουρολόγους που πέρασαν από το φιλόξενο χειρουργείο της Κλινικής του.

Και μην ξεχνάμε το κυριότερο για τον κ. Πουλάκη: Το θέμα της Υφηγεσίας του στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης που του έδωσε και τον τίτλο του Καθηγητή αφορά την προσωπική του εμπειρία από την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της λαπαροσκοπικής ριζικής προστατεκτομής.

Για να μας δείξει ο χειρουργός μας ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στην λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική μας καλεί να δούμε μέσα από τη διόπτρα, τη διπλή οθόνη, μία για το αριστερό και μία για το δεξί μάτι, που έχει η χειρουργική κονσόλα.

Έμεινα έκπληκτη σκύβοντας το κεφάλι μου, ακουμπώντας το μέτωπό μου στην ειδική υποδοχή και τελικά βάζοντας τα μάτια μου στη διόπτρα. Μία τρισδιάστατη μεγεθυμένη εικόνα απλώνεται μπροστά μου σαν να έχω βυθιστεί με το υποβρύχιο, τον Ναυτίλο του Κάπτεν ‘Λεονάρντο Ντα Βίντσι’ μερικές δεκάδες εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του δέρματος! ‘Με τη λαπαροσκοπική τεχνική βλέπουμε δισδιάστατα, σαν να βλέπουμε με το ένα μάτι, σαν Κύκλωπες.’ ψιθυρίζει στο αυτί μου ο χειρουργός.

Και συνεχίζει, ενώ παρακολουθώ με δέος το υποβρύχιο θέαμα: ‘Με την ρομποτική χειρουργική αντίθετα έχουμε τρισδιάστατη αντίληψη του χώρου, σαν να έχουμε κάνει κατάδυση μέσα σ’ ένα τεράστιο χειρουργικό πεδίο μέσα στο βάθος του σώματος του αρρώστου.

Και μέσα σ’ αυτό τον τρισδιάστατα μεγεθυμένο χώρο που κολυμπά ο χειρουργός μπορεί και χειρίζεται τα ρομποτικά χεράκια σαν να είναι επέκταση των δικών του χεριών.

Η ελευθερία κίνησης των ρομποτικών χεριών και βραχιόνων με την άνετη και ξεκούραστη πλοήγηση στο τρισδιάστατο περιβάλλον των αληθινών αισθήσεων είναι προτερήματα που μόνο η ρομποτική και όχι η λαπαροσκοπική τεχνική προσφέρει.’ Και είναι μόνο αυτό; ‘Σκεφτείτε ότι κατά τη λαπαροσκοπική επέμβαση πρέπει επί δύο περίπου ώρες να στέκομαι δίπλα στον ασθενή και να χειρουργώ πολλές φορές έχοντας μία κουραστική και σφιγμένη στάση σώματος.

Αντίθετα, με τη ρομποτική χειρουργική η εργονομική και ξεκούραστη θέση εργασίας του χειρουργού έχει πιθανόν και έμμεση θετική επίδραση στην έκβαση ενός δύσκολου και μεγάλου χειρουργείου!’ προσθέτει με αφοπλιστική ειλικρίνεια ο κ.

Πουλάκης.

Στην επόμενη ερώτησή μας κατά πόσο το da Vinci άλλαξε την πορεία της κλασικής χειρουργικής τέχνης η απάντηση του κ. Πουλάκη είναι άμεση: ‘Σκεφτείτε ότι χάρις στη ρομποτική τεχνολογία αλλάζει και βελτιώνεται και η χειρουργική μας αντίληψη γενικά.

Ο προστάτης βρίσκεται στο βαθύτερο σημείο του σώματος του άνδρα ακριβώς πίσω από τη βάση του πέους.

Όταν χειρουργούμε ανοιχτά καλά-καλά ούτε το ένα μας χέρι δεν χωρά στη στενή περιοχή που φιλοξενεί τον προστάτη, ενώ λόγω του μεγάλου βάθους του πεδίου και της συνήθους αιμορραγίας που υπάρχει η ορατότητα είναι περιορισμένη και μόνο η αφή μας απομένει.

Το ρομπότ αγγίζει σημεία που κανένα ανθρώπινο χέρι δεν θα μπορούσε, κόβει με ακρίβεια χιλιοστού, ράβει σαν μηχανή Singer, ανακαλύπτει και βλέπει ανατομικά στοιχεία που κανένα ανθρώπινο μάτι δεν τα έχει δει ακόμα.’

Η αίγλη του ανοιχτού χειρουργείου απομυθοποιείται! Αυτό που υποστηρίζεται από ορισμένους ότι με το ανοιχτό χειρουργείο βλέπουν καλύτερα αν κάτι έχει ξεφύγει και μπορούν να ‘καθαρίσουν’ τον ασθενή ασφαλέστερα από τον καρκίνο γκρεμίζεται μπροστά σ’ αυτό που βλέπουν τα μάτια μου.

Πραγματικά δεν το πιστεύω! Ο προστάτης που φυσιολογικά έχει το μέγεθος ενός κάστανου φαίνεται τεράστιος σαν καρπούζι. Τα αγγεία και τα νεύρα που είναι υπεύθυνα για τη στύση που φυσιολογικά είναι σαν λεπτές τρίχες διακρίνονται σαν κορδόνια παπουτσιών.

Οι λεμφαδένες ξεχωρίζουν σαν ώριμα τσαμπιά σταφυλιών.

Αλλά τα μάτια μας δεν χορταίνουν να κοιτάζουν αυτή την άγνωστη φύση, που αν θέλουμε μπορούμε να πλησιάσουμε κοντύτερα, να ζουμάρουμε σε ένα από τα τόσα άγνωστα πλάσματά της, να πλησιάσουμε πιο κοντά στο σημείο της επέμβασης απ’ ότι επιτρέπει η ανθρώπινη όραση, και έτσι να εργαστούμε σε μικρότερη κλίμακα απ’ ότι επιτρέπει η συμβατική Χειρουργική.

Και το συμπέρασμα του κ. Πουλάκη φαίνεται αληθοφανές: ‘Όταν όλη αυτή η ζουμαρισμένη εικόνα είναι και τρισδιάστατη και καθαρή χωρίς την παρεμβολή σταγόνας αίματος τότε ποιος βλέπει καλύτερα και κατά συνέπεια ποιος μπορεί να καθαρίσει τον ασθενή από τον καρκίνο ασφαλέστερα, εγώ που κάνω την επέμβαση ρομποτικά ή ο ανοιχτός χειρουργός που βασίζεται μόνο στις περιορισμένες ανθρώπινες αισθήσεις του;’

Όση ώρα παρατηρώ την επέμβαση όπως εξελίσσεται μου έρχονται στο νου τα λόγια που είχε πει κάποτε ο μεγάλος καλλιτέχνης Leonardo da Vinci ‘Ο ζωγράφος παλεύει και ανταγωνίζεται με τη φύση’. Τόσα χρόνια μετά, η επιστήμη πάλεψε και κατάφερε να ανταγωνιστεί την τελειότητα της ζωγραφικής.

Ο χειρουργός μαζί με τον καλλιτέχνη-ρομπότ ζωγραφίζουν τη ζωή, δίνουν ξανά ζωή... Ο συντονισμός ανάμεσα στα έμψυχα πλάσματα και το ρομπότ, η αρμονία των κινήσεων των σιδερένιων ρομποτικών βραχιόνων και χεριών που πιάνουν, καυτηριάζουν και κόβουν θυμίζουν τις πινελιές που δίνουν χρώμα και νόημα στο μουντό καμβά της αρρωστημένης καθημερινότητας.

Ο Λεονάρντο ακολουθεί πιστά τις ψηφιακές εντολές που του διαβιβάζονται από τους μοχλούς της κονσόλας που χειρίζεται ο κ. Πουλάκης και τις μετατρέπει με θαυμαστή ακρίβεια σε κινήσεις ζωής μέσα στο σώμα του ασθενή. Ένα ρομπότ ζωγραφίζει τη ζωή.

Δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο Λεονάρντο είναι απλώς ένα ρομπότ. Κάνει πράγματα που άλλα έμψυχα όντα δεν θα μπορούσαν ούτε καν να φανταστούν: βλέπει τον προστάτη σαν τον Όλυμπο μεγάλο, τα αγγεία και τα νεύρα για τη στύση φαίνονται σαν τον Πηνειό που κυλά δίπλα και σε επαφή με το βουνό, τα ευλύγιστα χέρια του θυμίζουν τον Τιραμόλα, καθώς περιστρέφονται έως και 360 μοίρες και φτάνουν σε σημεία εντελώς απρόσιτα για την ανθρώπινη αφή και προπαντός η αρμονία των κινήσεών του μοιάζει σαν εκείνες από μπαλέτο κλασικής μουσικής.

Καθώς προχωράει η επέμβαση έχω την εντύπωση ότι είμαστε στην κορύφωση της εξέλιξης. Η χειρουργική ομάδα και οι επισκέπτες ουρολόγοι που ήρθαν να δουν και να εκπαιδευτούν ζωντανά στη ρομποτική τεχνική έχουν προσηλωθεί στις μεγάλες οθόνες που υπάρχουν γι' αυτόν τον σκοπό για τους ‘σπιούνους’ των χειρουργείων.

‘Στη δεξιά πλευρά του προστάτη δεν έχει καθόλου καρκίνο. Προσοχή πρέπει να διατηρήσουμε πλήρως το στυτικό νεύρο!’ λέει με αποφασιστικότητα ο κ. Πουλάκης στον βοηθό του. ‘Δεν θέλω κανένα κάψιμο, καμία απότομη κίνηση. Το πέπλο της Αφροδίτης πρέπει να είναι πλήρες!’ Αλήθεια τι είναι το πέπλο της Αφροδίτης; ‘Είναι η εικόνα που δίνει το διατηρημένο στυτικό νεύρο.

Μόνο με τη ρομποτική τεχνολογία μπορούμε τόσο καλά να το διατηρήσουμε έτσι ώστε να φαίνεται σαν την σάρπα της θεάς του έρωτα!’

Τα πλεονεκτήματα του ρομπότ αποκτούν τώρα το νόημά τους ‘μεγεθυμένη εικόνα’, ‘ακρίβεια χιλιοστού’, ‘αναίμακτη επέμβαση’, ‘αρμονία κίνησης’, ‘έλλειψη τρόμου’... Μία άγαρμπη κίνηση, λίγα χιλιοστά λάθος χειρισμός και αυτός ο άνδρας δεν θα έχει καθόλου στύση από δω και μπρος.

Και η ίδια ιστορία συνεχίζεται με τη διατήρηση της εγκράτειας των ούρων και την εκτέλεση της αναστόμωσης, του ραψίματος δηλαδή ανάμεσα στην ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Η ταχύτητα ροής του χειρουργείου πέφτει, τα βήματα που κάνει το ρομπότ μετρημένα χιλιοστό με το χιλιοστό, η προσοχή φτάνει στο ζενίθ γιατί πλησιάζουμε στους αντικειμενικούς στόχους του χειρουργείου, πλήρης ίαση και ποιότητα ζωής, διατήρηση δηλαδή της εγκράτειας των ούρων και της στύσης.

Και στη ζωή όπως και στο χειρουργικό δράμα, μετά την κορύφωση έρχεται η λύτρωση. Επιτέλους τα στυτικά νεύρα διατηρήθηκαν, ο προστάτης απελευθερώθηκε από τις συμφύσεις του με τους γύρω ιστούς, ο σφιγκτήρας έμεινε ανέπαφος και η αναστόμωση, το ράψιμο ανάμεσα στην κύστη και την ουρήθρα είναι στεγανό.

Και η παράσταση τελειώνει με την αποχώρηση του βασικού πρωταγωνιστή: ο προστάτης μπαίνει σ' ένα ειδικό σάκο και εξέρχεται διευρύνοντας μία από τις προηγούμενες οπές που ανοίξαμε. Έχουν ήδη περάσει δύο ώρες από την έναρξη του χειρουργείου και το ρομπότ τραβά τα χέρια του από το σώμα του αρρώστου.

Ο ασθενής ξυπνά σιγά-σιγά και μεταφέρεται στον χώρο της ανάνηψης μέχρι να συνέλθει τελείως. Ο χειρουργός ακουμπά με ευγνωμοσύνη το χέρι του στην πλάτη του Λεονάρντο. Εξετάζοντας μετά προσεκτικά τον προστάτη που αφαιρέθηκε ευχαριστεί την ομάδα του λέγοντας: ‘Συγχαρητήρια σε όλους.

Κάναμε άριστη δουλειά. Ο προστάτης βγήκε ακέραιος, η κάψα είναι ανέπαφη και τα νεύρα διατηρήθηκαν. Ο ασθενής μας θα ζήσει και πολλά και καλά χρόνια με ποιότητα ζωής...’

Κάποτε οι φράσεις ’χειρουργική επέμβαση’ και ‘καρκίνος του προστάτη’ ήταν ικανές να ανατρέψουν μια ολόκληρη ζωή. Είχαν τη δύναμη, να προκαλέσουν φόβο, θλίψη, πανικό και μια αβεβαιότητα, που μετέτρεπε τη ζωή, σε ένα αγωνιώδες παιχνίδι με αμφίβολη έκβαση.

‘Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά’, έγραψε κάποτε ο Οδυσσέας Ελύτης. Και το άλμα έγινε. Η επιστήμη απέκτησε ένα πιστό βοηθό, που δείχνει μια εξαιρετική προσήλωση στη λεπτομέρεια και το τέλειο αποτέλεσμα. Τα άλματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, κατάφεραν πολλές φορές να αποδειχθούν πιο γρήγορα από τη φθορά.

Σε ένα συνεχή, όμως, αγώνα κανένα άλμα δεν μπορεί να θεωρηθεί ικανό, για να αναδείξει τους τελικούς νικητές και χαμένους. ‘Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή’, έλεγε ο Ιπποκράτης, θέλοντας να τονίσει το αέναο αυτού του αγώνα.

Το 1995 η ιπποκρατική τέχνη, θα συναντήσει την τέχνη του ρομπότ και μάλιστα διά χειρός…da Vinci. Η μουντή εικόνα, μοιάζει ήδη πιο ευχάριστη και αισιόδοξη. Το άλμα κατάφερε για μια ακόμη φορά να ξεπεράσει τη φθορά και ο βραχύς βίος επωφελήθηκε από τον μακρύ αγώνα της τέχνης.

Το χαμόγελο σε αυτή την περίπτωση, δεν επιδέχεται πολλές ερμηνείες και ως εκ τούτου παύει να θεωρείται μυστηριώδες. Είναι σίγουρα χαμόγελο ικανοποίησης και αισιοδοξίας.