Η αξιοποίηση των δεδομένων στην Υγεία, ήταν το θέμα που ανέλυσε στο συνέδριο του Iatronet.gr, 5ο Healthcare Transformation Connecting Ecosystems, o κ. Πάνος Μπάσιος, Digital, Data & Analytics Director στην εταιρεία MSD. Σύμφωνα με τον ίδιο, βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με την πληροφόρηση ότι τα data είναι το επόμενο πετρέλαιο, ο επόμενος χρυσός. Η αλήθεια είναι αυτή και έμπρακτη απόδειξη αποτελούν εταιρείες όπως η Αmazon, η Google και το Facebook που έχουν εξελιχθεί σε μεγαθήρια, εξαιτίας της αξιοποίησης δεδομένων. Κατά την προσωπική του άποψη, τα δεδομένα είναι στο κέντρο των πάντων. Η φύση λειτουργεί με δεδομένα, το περιβάλλον δημιουργεί δεδομένα, οι αισθήσεις μας συλλέγουν δεδομένα, ο εγκέφαλος τα επεξεργάζεται με τη λογική και το συναίσθημα και στο τέλος το σώμα μας καταλήγει να κάνει συγκεκριμένες πράξεις και να λαμβάνει συγκεκριμένες αποφάσεις για το πώς θα κινηθεί. Αυτά είναι τα αναλογικά δεδομένα.

Η ψηφιακή τεχνολογία και γενικότερα η ψηφιοποίηση των δεδομένων, μας δίνει ένα σημαντικό όπλο, υπογράμμισε ο κ. Π. Μπάσιος και αυτό είναι το όπλο της κλιμάκωσης γενικά των δεδομένων και της ψηφιοποίησης αυτών σε επίπεδα που ξεφεύγουν από τη δυνατότητα επεξεργασίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Εκεί λοιπόν μπαίνει η τεχνολογία . Οπως τόνισε, κάθε μέρα δημιουργούνται πάνω από 2.500 quintillion bytes (10  εις την 18). Μιλάμε για ορυμαγδό δεδομένων, εκ των οποίων το 30% δημιουργείται από τον χώρο της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ λιγότερο από το 1% από αυτό αναλύεται και αξιοποιείται.

Τι σημαίνει real world data και real world evidence; Μιλάμε καταρχήν για κλινικά δεδομένα, για big Data και πώς μεταφερόμαστε στα real world data και real world evidence.
Τα Βig Data  στο χώρο της υγείας είναι η συλλογή πρωτογενούς υλικού πληροφόρησης, το οποίο παράγεται από διάφορες πηγές. Μετά από μία πρωτογενή επεξεργασία, αρχειοθέτηση και ταξινόμηση έχουμε τα real world data, τα οποία προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως είναι τα ιατρικά αρχεία, τα μητρώα ασθενών, τα διοικητικά δεδομένα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γενικά, ανέφερε το στέλεχος της ΜSD, μιλάμε για δεδομένα που εντάσσονται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες, της πρόληψης, της διάγνωσης, της θεραπείας και της παρακολούθησης του ασθενούς.

Αυτά τα δεδομένα σε μια δευτερογενή ανάλυση, αν αναλυθούν περαιτέρω μπορούν να δημιουργήσουν τα real world evidence.
Και τα δύο, όπως ανέφερε, είναι πολύ σημαντικά καθώς φεύγουμε από τη συλλογή και το ζητούμενο είναι πώς θα αξιοποιήσουμε τα δεδομένα αυτά για να πάρουμε συγκεκριμένες αποφάσεις.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ίδιο, είμαστε αρκετά έως πολύ προχωρημένοι-advanced- στο κομμάτι της ψηφιοποίησης των δεδομένων. Μπορεί αυτό να προέκυψε από μια ανάγκη λόγω της τρόικας ή από την Covid-19, αλλά και από τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει από την πλευρά της Πολιτείας για την ψηφιοποίηση της υγείας, όπως επιβεβαιώνουν διάφορα έργα όπως το ψηφιοποιημένο αρχείο νεοπλασιών ογκολογικών ασθενών, το ψηφιακό αρχείο εμβολιασμού, το ψηφιακό βιβλιάριο για τα παιδιά. Εχουν ήδη γίνει κάποια έργα και θα γίνουν και άλλα τα οποία θα επιτρέψουν μία συλλογή των real world data.

Οι εφαρμογές των δεδομένων, επεσήμανε ο κ. Π. Μπάσιος, είναι πάρα πολλές. Ξεκινούν καταρχήν από τις κλινικές δοκιμές, καθώς τα δεδομένα των τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών δεν εντάσσονται στον ορισμό των real world data.Tα τελευταία και το RWE μπορούν να χρησιμοποιηθούν κάλλιστα για το κομμάτι των κλινικών δοκιμών και ειδικά για φάρμακα που αφορούν ένα μικρό σύνολο ασθενών. Αρα το RWD μας επιτρέπει κατά τον ίδιο, να απευθυνθούμε σε ένα μεγάλο δείγμα ασθενών για να καταλήξουμε στη συνέχεια σε ένα μικρότερο για τις κλινικές δοκιμές που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε.

Προφανώς, η χρήση των δεδομένων αυτών γίνεται και στις υπηρεσίες υγείας, όσον αφορά την οικονομική και την κλινική διαχείριση, στην φαρμακοεπαγρύπνηση, στο κομμάτι των ρυθμιστικών αποφάσεων, ναι μεν μπορεί να βγει ένα φάρμακο στην αγορά βασισμένο σε κλινικές μελέτες, αλλά για να δεις την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια θα πρέπει ο ρυθμιστής να βασιστεί σε πραγματικά δεδομένα, ούτως ώστε να βελτιστοποιήσει και τις αποφάσεις του.

Σίγουρα, όπως τόνισε, το RWD συμβάλλει στην αποδοτική διαχείριση των πόρων, μπορεί να αντλήσει επενδύσεις σε διάφορους τομείς στην Ελλάδα, στην ιεράρχηση των διαφόρων αναγκών. Αρα είναι ένα πολύτιμο εργαλείο για διάφορους stake holders, για την κυβέρνηση, για όλες τις εταιρείες του οικοσυστήματος, τους γιατρούς και τους ασθενείς. Ο γιατρός μπορεί να αξιοποιήσει αυτά τα δεδομένα και πλέον μιλάμε για την προσωποποιημένη ιατρική φροντίδα. Επίσης η κυβέρνηση θα μπορούσε να βοηθηθεί και στο κομμάτι της τεχνολογικής αξιολόγησης για την διαδικασία έγκρισης των φαρμάκων

Αναμφίβολα, σύμφωνα με τον Κ. Π. Μπάσιο, η υγεία βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, όπως ήδη επιβεβαιώνεται από διάφορα έργα, όπως η ψηφιοποίηση των συστημάτων νοσοκομείων, το μητρώο των ογκολογικών ασθενών κ.λπ.

Πρακτικά, όπως ανέφερε, δεν μπορούμε να μιλάμε για ψηφιακή υγεία αν δεν μιλάμε για δεδομένα.

Υπάρχουν όμως ορισμένα σημαντικά κενά. Βρισκόμαστε σε ένα επίπεδο συλλογής δεδομένων και πρέπει να προχωρήσουμε σε μία δευτερογενή ανάλυση αυτών και ουσιαστικά στη διάθεσή τους- εφαρμοζόντας τα κανονιστικά πλαίσια (GDPR)- προς τους φορείς εκείνους είτε ιδιωτικούς είτε δημόσιους, που θέλουν να τα αξιοποιήσουν για να λάβουν τις σωστές αποφάσεις.
Αρα αυτό που προτείνουμε ως MSD είναι να υπάρξει μια εθνική στρατηγική για την Ελλάδα ως κέντρο αριστείας και έχουμε την ευκαιρία να εξελιχθεί η χώρα σε τέτοιο κέντρο. Αυτό που λείπει είναι ένα ενδιάμεσος φορέας, ο οποίος θα μπορεί να κάνει την ανωνυμοποίηση των δεδομένων, την δευτερογενή αξιοποίηση των δεδομένων και τη διάθεσή τους. Υπάρχουν παραδείγματα άλλων χωρών με τέτοιο φορέα, όπως για πάραδειγμα στη Σουηδία με το Καρολίνσκα που έχει αναλάβει αυτό το ρόλο, το Μακάμπι Τεξ στο Ισραήλ, το ΝΗS στην Αγγλία.

Αν πάμε στα οικονομικά με μία πρόσφατη μελέτη που εξέλωσε ο ΙΟΒΕ αναφορικά με την αξιοποίηση των δεδομένων RWE, για κάθε 1 εκατ. επένδυση στο συγκεκριμένο εγχείρημα, έχουμε ένα συνολικό όφελος στην οικονομία 2 εκατ. περίπου, άρα μιλάμε για διπλασιαμό. Εξίσου σημαντικό είναι ότι μιλάμε και για επιπλέον 24 θέσεις εργασίας, άρα μιλάμε για brain gain  και άρα μπορούμε να αντλήσουμε ανθρώπινους πόρους από το εξωτερικό.

Καταλήγοντας, ο κ. Π. Μπάσιος αναφέρθηκε στο όραμα της ΜSD, που είναι ο γενετικός ανασχεδιασμός του συστήματος υγείας και αυτό, όπως ανέφερε, μπορεί να γίνει μόνο αν ανοίξουμε τα φώτα, που είναι η αξιοποίηση των δεδομένων. 

Με περισσότερα από 25 χρόνια εμπειρίας στους τομείς της τεχνολογίας, του business και του marketing, σε ένα μεγάλο φάσμα αγορών καθώς και μεγεθών εταιρειών - από startups μέχρι και πολυεθνικούς οργανισμούς -, ο Πάνος Μπάσιος είναι ο Digital, Data & Analytics Director στην MSD, υπεύθυνος για Ελλάδα, Κύπρο και Μάλτα. 

Ο Π. Μπάσιος ξεκίνησε την καριέρα του στη Silicon Valley των Η.Π.Α., όπου εργάστηκε για 5 χρόνια στις εταιρείες Apple και Sun Microsystems προτού επιστρέψει στην Ελλάδα, έχοντας βιώσει από κοντά την εξέλιξη του ευρύτερου digital οικοσυστήματος από τη γέννησή του, μέχρι και σήμερα. Στη συνέχεια, ανέλαβε θέσεις ευθύνης σε μια σειρά από εταιρείες, ενώ παράλληλα συνίδρυσε και διηύθυνε με επιτυχία τη συμβουλευτική εταιρεία Amperium. Πριν ενταχθεί στην MSD, o Πάνος διετέλεσε Managing Director στην εταιρεία iProspect, το μεγαλύτερο πολυεθνικό performance digital agency και τμήμα του ομίλου Dentsu, ενώ πιο πριν ήταν ο διευθυντής του Κέντρου Ψηφιακής Αριστείας και Καινοτομίας στον ΟΠΑΠ.

Ο Πάνος είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Μηχανικός Η/Υ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο στο Electrical Engineering από το Stanford University και είναι κάτοχος του Executive MBA από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Το θαυματουργό γκι
Χριστουγεννιάτικη επίσκεψη Γεωργιάδη - Βιλδιρίδη σε 4 νοσοκομεία της Αττικής
4 υγιεινά πιάτα για το γιορτινό τραπέζι