Τρία Εργαστήρια του ΑΠΘ (Επεμβατικής Ακτινολογίας, Πυρηνικής Ιατρικής και Ιατρικής Φυσικής) συνεργάστηκαν πριν από λίγες μέρες για την πρώτη εφαρμογή στη Βόρεια Ελλάδα της Επιλεκτικής Εσωτερικής Θεραπευτικής Ακτινοβόλησης (SIRT - Selective Internal Radiation Therapy) καρκινικού όγκου ήπατος. Η πρωτοποριακή θεραπεία, γνωστή και ως ραδιοεμβολισμός, εφαρμόστηκε στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, σε νεαρό άνδρα ασθενή με μεγάλο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα και ήταν επιτυχής.

Μιλώντας στο iatronet.gr ο καθηγητής Πυρηνικής Ιατρικής και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου του ΑΠΘ, Ιωάννης Ιακώβου, εξηγεί τη μεθοδολογία του ραδιοεμβολισμού, τα πλεονεκτήματά του σε σχέση με άλλες θεραπείες και τη σημασία της συνέχισης του εγχειρήματος προς όφελος κι άλλων ασθενών.

Σε ποιους απευθύνεται

Η θεραπεία αναφέρεται τόσο σε πρωτοπαθείς καρκίνους του ήπατος - κυρίως ηπατοκυτταρικά καρκινώματα- όσο και σε μεταστατικούς όγκους του ήπατος, σε ασθενείς που για κάποιους λόγους δεν μπορούν να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Όπως αναφέρει ο καθηγητής, μπορεί να συνδυαστεί με διάφορα χημειοθεραπευτικά σχήματα ή και ως μονοθεραπεία με διαστήματα διακοπής της χημειοθεραπείας, καθώς επίσης και ως εναλλακτική θεραπεία σε περιπτώσεις που η εφαρμογή των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων δεν έχει φέρει κάποια ουσιαστικά αποτελέσματα.

Το φάρμακο υπάρχει στην Ελλάδα εδώ και κάποια χρόνια, αλλά η χρήση του είναι ακόμα εξαιρετικά περιορισμένη, καθώς έχει εξυπηρετηθεί ως τώρα διψήφιος αριθμός ασθενών σε ορισμένα τριτοβάθμια νοσοκομεία της Αθήνας και στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Πάτρας. Για την πραγματοποίησή της στο ΑΧΕΠΑ προηγήθηκε πολύ λεπτομερής και χρονοβόρα διαδικασία πιστοποίησης του Εργαστηρίου Πυρηνικής Ιατρικής και έγκρισης του ραδιοφαρμάκου από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ενώ εξασφαλίστηκε εξειδικευμένος εξοπλισμός στο Εργαστήριο Επεμβατικής Ακτινολογίας.

Υπερ-εκλεκτική στόχευση

Όπως εξηγεί ο κ.Ιακώβου, το ήπαρ έχει την ιδιαιτερότητα, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα όργανα του σώματός μας, να τρέφεται και από την ηπατική αρτηρία και από την ηπατική φλέβα. Ωστόσο, οι καρκινικές βλάβες (οι πρωτοπαθείς όγκοι και οι μεταστάσεις) έχουν το χαρακτηριστικό ότι τρέφονται μόνο από την ηπατική αρτηρία. Σε αυτή την αρτηρία στοχεύει η θεραπεία με το ραδιοφάρμακο, που αποτελείται από μικροσφαιρίδια ρητίνης, με μέση διάμετρο περίπου 30 μικρόμετρα, επισημασμένα με ραδιενέργεια και συγκεκριμένα με ραδιενεργό Ύτριο90.

«Τεχνικά, ο επεμβατικός ακτινολόγος προσπαθεί με έναν μικροκαθετήρα να προσεγγίσει όσο γίνεται πιο εκλεκτικά τις πολύ μικρές αυτές αρτηρίες που είναι υπεύθυνες για την άρδευση του όγκου ή της μετάστασης. Κι όταν καταφέρουμε να τις προσεγγίσουμε ανατομικά, από αυτόν τον μικροκαθετήρα εμείς εγχέουμε τις μικρόσφαιρες, οι οποίες έρχονται κατά κάποιον τρόπο και ‘αποκλείουν’ εν μέρει την αιμάτωση της βλάβης», λέει ο καθηγητής και προσθέτει: «Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να ακτινοβολούμε τη βλάβη με πολύ υψηλές δόσεις, αλλά αυτό να το κάνουμε υπέρ-εκλεκτικά. Αυτό σημαίνει ότι ελαχιστοποιούμε την ακτινοβόληση του υγιούς ηπατικού παρεγχύματος και γλιτώνουμε τα οποιαδήποτε ανεπιθύμητα αποτελέσματά της».

Για τον ίδιο λόγο, ο ραδιοεμβολισμός υπερτερεί άλλων μικροεπεμβατικών μεθόδων που γίνονται με την ίδια διαδικασία, αλλά αντί για μικροσφαιρίδια διοχετεύεται από τον καθετήρα χημειοθεραπευτικό σκεύασμα. Στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται ο όγκος – στόχος, αλλά δεν περιορίζεται η επέκταση και στο φυσιολογικό παρέγχυμα γύρω από αυτόν. Επίσης, υπάρχει αντένδειξη σε περιπτώσεις θρομβωμένων μεγάλων αγγείων.

Αποτελέσματα

Οι στόχοι και τα αποτελέσματα της θεραπευτικής προσέγγισης ποικίλλουν και εξαρτώνται από το είδος του προβλήματος του ασθενή. «Μπορούμε να αυξήσουμε το προσδόκιμο της επιβίωσης, να αυξήσουμε τον χρόνο κατά τον οποίο ο ασθενής είναι ελεύθερος από την πρόοδο της νόσου, ενώ ακόμα και σε αυτές τις βλάβες που είναι πάρα πολύ μεγάλες και ανεγχείρητες, μπορούμε ουσιαστικά να μικρύνουμε το μέγεθος και να μετατρέψουμε τον ασθενή μας από ανεγχείρητο σε χειρουργήσιμο», αναφέρει και συμπληρώνει: «ή, ακόμα και τίποτα από αυτά να μην πετύχουμε, επειδή θα του προσδώσουμε διάστημα επιβίωσης μεγαλύτερο από αυτό το οποίο είχε πριν τη θεραπεία, μπορεί ο άνθρωπος να κερδίσει χρόνο ώστε να βρεθεί μόσχευμα και να κάνει μεταμόσχευση ήπατος».

Κόστος και προοπτικές

Οι επιστήμονες των συνεργαζόμενων Εργαστηρίων δηλώνουν έτοιμοι τεχνικά να συνεχίσουν την εφαρμογή της πρωτοποριακής μεθόδου και σε άλλους ασθενείς. «Έχουμε τη στήριξη της διοίκησης του νοσοκομείου, αλλά και της 4ης ΥΠΕ, τόσο σε ηθικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο να συνεχίσουμε», σημειώνει ο κ.Ιακώβου.

Το κόστος της θεραπείας ανέρχεται σε 14.000 ευρώ, συν ΦΠΑ. «Μπορεί να ακούγεται πολύ, αλλά για τις θεραπείες των καρκινοπαθών ασθενών δεν είναι τραγικά μεγάλο ποσό. Αν βάλουμε από την άλλη μεριά της ζυγαριάς πόσους ανθρώπους μπορούμε να βοηθήσουμε και να τους κάνουμε να ζήσουν περισσότερο, γλιτώνοντας τις παρενέργειες άλλων θεραπευτικών επιλογών, νομίζω ότι η ζυγαριά κλίνει σε αυτή τη μεριά», υποστηρίζει ο ίδιος.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ECDC: Σημαντική αύξηση κρουσμάτων συγκυτιακού ιού - Ποιους απειλεί ο RSV
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού
ΕΔΟΕΑΠ - ΤΥΠΕΤ στις ρυθμίσεις ΕΟΠΥΥ για τη φαρμακευτική δαπάνη - Γεωργιάδης: Θα βγουν κερδισμένοι