Η χρήση γονιδιακού ψαλιδιού για την καταστροφή τόσο του γονιδιώματος του HIV όσο και του γονιδίου για τον υποδοχέα CCR5 στο γονιδίωμα του ξενιστή μπορεί να εξαλείψει τις λοιμώξεις από τον HIV. Τουλάχιστον στα ποντίκια, η ένδειξη ήταν επιτυχής.

Οι λοιμώξεις από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με αντιικά φάρμακα, αλλά δεν μπορούν να εξαλειφθούν.

Μέχρι σήμερα, ο ιός έχει εξαλειφθεί από μολυσμένους ανθρώπους μόνο τρεις φορές παγκοσμίως, και συγκεκριμένα μέσω μεταμοσχεύσεων και βλαστικών κυττάρων σε οροθετικούς καρκινοπαθείς που τα έλαβαν από άτομα που είχαν μια μετάλλαξη στο γονίδιο του υποδοχέα CCR5 και στα δύο ομόλογα χρωμοσώματα.

Ο ιός HIV χρειάζεται αυτόν τον υποδοχέα για να εισέλθει στα κύτταρα του ξενιστή. Δεδομένου ότι η μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων σχετίζεται με σημαντικούς κινδύνους και λόγω τιυ ότι μόνο περίπου το 1% των ανθρώπων είναι φορείς αυτής της ομόζυγης μετάλλαξης, η μέθοδος δεν θεωρείται κατάλληλη για ευρεία χρήση σε άτομα που έχουν μολυνθεί από HIV.

Ένας λόγος για τον οποίο οι λοιμώξεις από τον HIV δεν μπορούν να θεραπευτούν είναι ότι ο ιός, ως ρετροϊός, ενσωματώνει το γονιδίωμά του στο γονιδίωμα του ξενιστή γρήγορα μετά τη μόλυνση, ώστε να καταστεί δυνατός ο δικός του πολλαπλασιασμός.

Σε ορισμένα αδρανή κύτταρα του ξενιστή (ιδίως στα Τ- κύτταρα μνήμης), το ενσωματωμένο DNA του HIV επιβιώνει για χρόνια ως λεγόμενος προϊός, όπου δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί από τις αντιρετροϊκές θεραπείες και ως εκ τούτου μπορεί να οδηγήσει ανά πάσα στιγμή σε υποτροπή της λοίμωξης.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή δρ. Prasanta Dash από το Πανεπιστήμιο της Nebraska στην Omaha και τους συναδέλφους τους από την Ιατρική Σχολή Lewis Katz του Πανεπιστημίου Temple στην Philadelphia, επέλεξαν, λοιπόν, μια ιδιαίτερη προσέγγιση: ανέπτυξαν δύο γονιδιακές θεραπείες με τις οποίες, αφενός μπορεί να απενεργοποιηθεί ένα σημαντικό στοιχείο ελέγχου του προϊού του HIV στα κύτταρα του ξενιστή και, αφετέρου, το γονίδιο του υποδοχέα CCR5.

Για να το πετύχουν αυτό, χρησιμοποίησαν ιούς που σχετίζονται με αδενοϊούς (AAV) ως φορείς που μεταφέρουν στα κύτταρα-ξενιστές τα σχέδια των συστατικών CRISPR/Cas που στρέφονται κατά των δύο στόχων. Η ομάδα δοκίμασε την ερευνητική της προσέγγιση της σε ποντίκια για λοιμώξεις από τον ιό HIV.

Στη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό "PNAS", οι ερευνητές περιγράφουν ως εξής την όλη διαδικασία: Αρχικά, μόλυναν τα ζώα με τον ιό HIV. Στη συνέχεια μείωσαν σημαντικά το ιικό φορτίο μέσω μιας αντιρετροϊκής θεραπείας μακράς δράσης, προτού εξαλείψουν πρώτα τον προϊό HIV και μία εβδομάδα αργότερα το γονίδιο CCR5 με δύο διαδοχικές ενδοφλέβιες ενέσεις των φορέων AAV-CRISPR-Cas.

Στο 58% των ποντικιών που έλαβαν θεραπεία με αυτόν τον τρόπο, προέκυψε αύξηση του αριθμού των CD4 - θετικών Τ-κυττάρων και εξάλειψη των ικανών για αντιγραφή προϊών HIV.

Το DNA του HIV δεν μπόρεσε να ανιχνευθεί στο αίμα, τον σπλήνα, τους πνεύμονες, τους νεφρούς, το ήπαρ, το έντερο, και τον μυελό των οστών αυτών των ζώων με διάφορες εξαιρετικά ευαίσθητες εξετάσεις, γεγονός που δείχνει εξάλειψη του ιού, αναφέρει η δημοσίευση.

Δεν παρατηρήθηκε τοξικότητα εκτός στόχου, δηλαδή βλάβη σε άλλες περιοχές του DNA εκτός των περιοχών - στόχων.

Η συνδυασμένη γονιδιακή θεραπεία ήταν πιο αποτελεσματική από την επίθεση σε έναν μόνο από τους δύο στόχους: όταν αδρανοποιούνταν μόνο ο υποδοχέας CCR5, το 17% των ζώων ήταν απαλλαγμένα από τον ιό μετά τη διακοπή της αντιρετροϊκής θεραπείας- όταν εξαλείφονταν μόνο ο προϊός HIV, το ποσοστό ήταν 29%.

Στη συνέχεια, η ομάδα σχεδιάζει να δοκιμάσει τη συνδυαστική προσέγγιση γονιδιακής θεραπείας σε πρωτεύοντα θηλαστικά. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διπλή γονιδιακή θεραπεία με βάση το CRISPR/Cas είναι μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για τη θεραπεία του HIV.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ο Χρίστος Λιάπης υπογράφει το βιβλίο του ''Λαβωμένος Ίαμβος''
Συνάντηση πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας με τον υπουργό Υγείας της Σαουδικής Αραβίας
Goody's-Everest: Επέκταση στο εξωτερικό με 9 νέα σημεία έως το τέλος του 2024