Εγκυμοσύνη και ζέστη: Κίνδυνοι και τρόποι προστασίας

Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ιδιαίτερα απαιτητικές για όλες τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι πάσχοντες από προβλήματα υγείας, αλλά και οι έγκυες, ειδικά όταν βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο της κύησης.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η γυναίκα καλείται να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες του κυκλοφορικού της συστήματος που απορρέουν από την αύξηση του όγκου του αίματός της, αλλά και από το γεγονός ότι πάρα πολλές από τις ουσίες τις οποίες καταναλώνει, μεταβολίζονται προς όφελος του παιδιού και όχι προς όφελος της ίδιας.

Όπως εξηγεί ο δρ Χάρης Χ. Χηνιάδης, Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Συνιδρυτής Be-Live, Institute of Life ΙΑΣΩ, «κατά την εγκυμοσύνη συμβαίνουν πολλές και σημαντικές αλλαγές στο σώμα της γυναίκας. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές είναι η σταδιακή αύξηση της περιεκτικότητάς του σε υγρά, η οποία είναι απαραίτητη για να υποστηριχθεί επαρκώς το αναπτυσσόμενο έμβρυο, αλλά και να προετοιμαστεί ο οργανισμός για την απώλεια αίματος κατά τον τοκετό. Ταυτόχρονα όμως, μειώνεται ο αιματοκρίτης της γυναίκας, δηλαδή ελαττώνεται η πυκνότητα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα, με αποτέλεσμα να γίνεται πλημμελής μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στους ιστούς.

Οι αλλαγές αυτές οδηγούν σε αύξηση του όγκου αίματος κατά περίπου 1,5 λίτρο μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης και κατ’ επέκταση σε αυξημένες απαιτήσεις λειτουργίας της καρδιάς, προκειμένου να μεταφέρονται τόσο το οξυγόνο όσο και οι απαραίτητες θρεπτικές ουσίες στους ιστούς της εγκύου και του εμβρύου.

Αυτός είναι και ο λόγος που καθώς περνούν οι εβδομάδες της κύησης, βλέπουμε συχνά τις εγκύους να μην έχουν την αντοχή που είχαν έως τότε. Και όταν λέμε αντοχή δεν εννοούμε μόνο για άσκηση και τυχόν απαιτητικές δραστηριότητες, αλλά και για απλά πράγματα, όπως το περπάτημα, η αυτοεξυπηρέτηση, η εργασία κ.λπ. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μετά από τις 32 εβδομάδες αρχίζει η άδεια εγκυμοσύνης».

Βέβαια, το πώς αντεπεξέρχεται κάθε γυναίκα στις συνθήκες της εγκυμοσύνης, εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως η φυσική κατάστασή της, η ηλικία, οι ενδεχόμενες προϋπάρχουσες ασθένειες αλλά και η προσαρμοστικότητά της στα νέα δεδομένα. Γι’ αυτό, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να βλέπει κανείς υγιείς εγκύους οι οποίες έχουν μικρότερες αντοχές από άλλες που ενδεχομένως είναι αγύμναστες, με μεγαλύτερο βάρος και μεγαλύτερη ηλικία, οι οποίες όμως έχουν καλύτερη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους.

Οι υψηλές θερμοκρασίες

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι οποιαδήποτε ακραία συνθήκη (είτε είναι εγκυμοσύνη, είτε κάποια νόσος ή οι απαιτήσεις για φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού) μπορεί να στρεσάρει πάρα πολύ την έγκυο και να τη φέρει στα όρια της ή και πέρα από αυτά.

«Μια από αυτές τις συνθήκες», συνεχίζει ο ειδικός, «είναι οι υψηλές θερμοκρασίες που συχνά παρατηρούνται αυτήν την εποχή στη χώρα μας. Ειδικά ο καύσωνας μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνος για τις εγκύους, επειδή λόγω της υψηλής περιβαλλοντικής θερμοκρασίας αναπτύσσουν αγγειοδιαστολή. Αυτή μειώνει την αρτηριακή πίεση και επηρεάζει τη λειτουργία της εφίδρωσης, η οποία είναι ο ψυκτικός μηχανισμός του σώματος, με συνέπεια να μην ρυθμίζεται σωστά η σωματική θερμοκρασία.
Η μείωση της πίεσης επηρεάζει και τη λειτουργία των νεφρών, με επακόλουθο να μη γίνεται καλό φιλτράρισμα του αίματος, ούτε καλή διούρηση, γεγονός που επηρεάζει την ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο αίμα (οξεοβασική ισορροπία). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην τρέφεται καλά το έμβρυο, αλλά να μην έχουμε φυσιολογικές λειτουργίες και εργαστηριακές τιμές στην ίδια την έγκυο. Είναι επομένως σαφές, πως όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, η έγκυος όχι μόνο έχει αυξημένες ανάγκες σε υγρά λόγω της εφίδρωσης, αλλά και σε ηλεκτρολύτες (κάλιο, νάτριο) και πρέπει να συνεργάζεται με τον μαιευτήρα της ώστε να έχει μια ισορροπημένη διατροφή και λήψη υγρών, που θα την βοηθήσει να αντέξει τη ζέστη», τονίζει ο δρ Χηνιάδης.

Έκθεση στον ήλιο

Πολύ σημαντικό για την έγκυο είναι να αποφεύγει πάση θυσία την παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, είτε με απευθείας έκθεση στον ήλιο, είτε υπό σκιά.
Το ιδανικό για τις εγκυμονούσες είναι να παραμένουν σε καλά αεριζόμενους, δροσερούς χώρους, που ενδεχομένως θα κλιματίζονται, εάν αυτό είναι εφικτό. Πρέπει επίσης να έχουν επαρκείς ποσότητες υγρών και φαγητού, χρόνο για ξεκούραση και να κοιμούνται αρκετά και καλά. Ωστόσο το υπνοδωμάτιό τους πρέπει να είναι δροσερό και όχι παγωμένο λόγω του κλιματισμού, διότι υπάρχει κίνδυνος κρυολογήματος ή άλλων καταστάσεων που μπορεί να υπονομεύσουν την υγεία τους.

Αν το σπίτι ή/και ο χώρος εργασίας δεν κλιματίζονται, πιθανώς θα χρειαστούν συχνά ντους με δροσερό νερό, προκειμένου να ρυθμίσουν τη σωματική θερμοκρασία τους και να αποφύγουν τη θερμοπληξία.
«Αυτή την εποχή, ακόμα και αν δεν έχει καύσωνα, πρέπει να αποφεύγεται η ηλιοθεραπεία στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή έστω να γίνεται με χρήση αντηλιακών και στη σκιά, και πάντοτε με συνεχή κατανάλωση υγρών, ώστε να αποσοβηθεί ο κίνδυνος θερμοπληξίας. Εννοείται πως σε περίπτωση δυσφορίας ή οποιουδήποτε περίεργου συμπτώματος θα ενημερώσουν άμεσα τον μαιευτήρα τους, για να τους δώσει οδηγίες», καταλήγει ο δρ Χηνιάδης.