Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση: Ένταξη του sotatercept στον θεραπευτικό αλγόριθμο προτείνουν Έλληνες επιστήμονες

Οι επιστήμονες επανεξέτασαν τη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου, υπό το φως της διαθεσιμότητας νεότερων καινοτόμων θεραπειών, και καταλήγουν στην έκφραση γνώμης για την ενσωμάτωση του sotatercept στον ελληνικό θεραπευτικό αλγόριθμο.

Το καινοτόμο σκεύασμα μέσω προγράμματος πρώιμης πρόσβασης χορηγείται ήδη σε ασθενείς με ΠΑΥ που πληρούν τις προϋποθέσεις στη χώρα μας, ενώ έχει δρομολογηθεί και η ένταξή του στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης των τοπικών διαδικασιών έγκρισης και τιμολόγησης του.

Η ΠΑΥ είναι μια σπάνια, μακροχρόνια, εξουθενωτική και απειλητική για τη ζωή κατάσταση κατά την οποία οι ασθενείς έχουν ασυνήθιστα υψηλή αρτηριακή πίεση στις αρτηρίες στους πνεύμονες. Πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν δυσκολία στην αναπνοή που περιορίζει τη σωματική τους δραστηριότητα. Παρά τις εγκεκριμένες θεραπείες, η μακροπρόθεσμη πρόγνωση παραμένει κακή: υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ασθενών θα πεθάνει εντός πέντε έως επτά ετών μετά τη διάγνωση. Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου 40.000 άτομα στις ΗΠΑ και 30.000 στην Ευρωπαϊκή Ένωση πάσχουν από ΠΑΥ.

Τον Αύγουστο του 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), μετά τη θετική γνωμοδότηση της Επιτροπής Φαρμακευτικών Προϊόντων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), ενέκρινε την πρώτη και μόνη θεραπεία με αναστολέα σηματοδότησης ακτιβίνης. Το sotatercept σε συνδυασμό με άλλες υπάρχουσες θεραπείες για την ΠΑΥ ενδείκνυται για ενήλικες ασθενείς με Λειτουργικής Κατηγορίας (FC) II έως III ΠΑΥ του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), για τη βελτίωση της κλινικής τους εικόνας.

Οι διαθέσιμες θεραπείες, αν και έχουν συντελέσει σε βελτιώσεις στην αιμοδυναμική εικόνα του ασθενή και την ικανότητά του για άσκηση, η επίδρασή τους στην επιβίωση των ασθενών και στην εξέλιξη της νόσου παραμένει αναπόδεικτη. «Η διερεύνηση νέων θεραπευτικών στόχων είναι επομένως απαραίτητη», σημειώνουν χαρακτηριστικά στο άρθρο οι Έλληνες ειδικοί.

Οι επιστήμονες αξιολόγησαν τις θεραπευτικές στρατηγικές της ΠΑΥ, υπό το φως των κλινικών δεδομένων για το sotatercept και παρουσιάζουν την πρότασή τους για επικαιροποίηση του θεραπευτικού αλγορίθμου για αυτήν τη σπάνια ασθένεια, προτείνοντας την ενσωμάτωση του sotatercept. Αξίζει να σημειωθεί ότι, αντίστοιχα επιστημονικά άρθρα ειδικών από διάφορες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και από τις ΗΠΑ, έχουν ήδη τονίσει τη σημασία της ενσωμάτωσης του sotatercept στην κλινική πρακτική και έχουν αναπτύξει αντίστοιχους νέους αλγόριθμους θεραπείας για τους ασθενείς με ΠΑΥ.

Ειδική μνεία στο άρθρο που δημοσιεύεται στο Hellenic Journal of Cardiology γίνεται στη μελέτη φάσης 2 PULSAR, όπου το sotatercept μείωσε σημαντικά την πνευμονική αγγειακή αντίσταση και βελτίωσε τη δοκιμασία βάδισης 6 μέτρων (6MWD, απλό τεστ που αξιολογεί την αντοχή/ικανότητα άσκησης) στους ασθενείς με ΠΑΥ μετά από 24 εβδομάδες θεραπείας σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Και στη μελέτη STELLAR φάσης 3 που κατέδειξε περαιτέρω τα οφέλη του sotatercept σε ασθενείς με ΠΑΥ στη λειτουργική κατηγορία II ή III του ΠΟΥ, όπου το sotatercept αύξησε το 6MWD κατά 40,8 μέτρα, ενώ η αιμοδυναμική ανάλυση έδειξε ότι ο μηχανισμός του sotatercept μπορεί να περιλαμβάνει την αναδιαμόρφωση των πνευμονικών αγγείων, καθώς παρατηρήθηκαν μειώσεις στη μέση πνευμονική αρτηριακή πίεση (mPAP).

«Με βάση αυτά τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα, το sotatercept φαίνεται να είναι ένας καλά ανεκτός, αποτελεσματικός νέος παράγοντας για την ΠΑΥ, που δρα μέσω της πρόσφατα αναγνωρισμένης οδού ακτιβίνης-TGFβ που εμπλέκεται στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Δεδομένων των ευεργετικών του επιπτώσεων στην ποιότητα ζωής και στην εξέλιξη της νόσου, το sotatercept μπορεί πλέον να ενσωματωθεί σε έναν σύγχρονο θεραπευτικό αλγόριθμο για την ΠΑΥ», αναφέρει η ελληνική επιστημονική ομάδα.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, η πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη φάσης 3 ZENITH, η οποία μελέτησε το sotatercept σε ασθενείς με ΠΑΥ WHO Λειτουργικής Κατηγορίας III-IV με υψηλό κίνδυνο θνησιμότητας, διακόπηκε νωρίς ώστε να δοθεί σε όλους τους συμμετέχοντες η ευκαιρία να λάβουν το φάρμακο, καθώς έδειξε στατιστικά σημαντική και κλινικά σημαντική μείωση στα συμβάντα νοσηρότητας και θνησιμότητας σε ασθενείς υψηλού κινδύνου που έλαβαν sotatercept σε σύγκριση με εικονικό σκεύασμα.

«Το τοπίο θεραπείας για την ΠΑΥ εξελίσσεται ταχέως, με τον αναστολέα σηματοδότησης της ακτιβίνης, sotatercept, να αναδεικνύεται ως ένας πολλά υποσχόμενος παράγοντας για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ασθενών. Προτείνεται λοιπόν ένας νέος αλγόριθμος θεραπείας, βασισμένος στα πιο πρόσφατα στοιχεία και μια εξατομικευμένη προσέγγιση για την ενσωμάτωση αυτής της νέας θεραπείας στην κλινική πράξη», αναφέρεται στα συμπεράσματα του άρθρο των Ελλήνων ειδικών.

* Revisiting treatment of pulmonary arterial hypertension in the current era: A Greek scientific document, Hellenic Journal of Cardiology, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1109966625000491

Eftychia Demerouti ¹, Frantzeska Frantzeskaki ², Tonia Adamidi ³, Anastasia Anthi ⁴, Effrosyni Filiou ³, Panagiotis Karyofyllis ¹, Athanasios Manginas ⁵, Ioanna Mitrouska ⁶, Stylianos E. Orfanos ⁷, Georgia Pitsiou ⁸, Iraklis Tsangaris ², George Giannakoulas ⁹

^{Department of Cardiology, Onassis Cardiac Surgery Centre, Athens, Greece}
^{2nd Department of Critical Care, Attikon University Hospital, Medical School, National and Kapodistrian University of Athens, Athens, Greece}
^{Respiratory Department, Nicosia General Hospital, Cyprus}
^{1st Department of Critical Care National and Kapodistrian University of Athens Medical School; and Pulmonary Hypertension Clinic, Evaggelismos General Hospital Athens, Greece}
^{Department of Cardiology, Mediterraneo Hospital, Athens, Greece}
^{Department of Thoracic Medicine, University Hospital of Heraklion, Heraklion Crete, Greece}
^{National & Kapodistrian University of Athens, Medical School, Greece}
^{Respiratory Failure Clinic, Aristotle University of Thessaloniki, "G. Papanikolaou" Hospital, Exohi, Thessaloniki, Greece}
^{Department of Cardiology, AHEPA University Hospital, Aristotle University of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece}