Στη σημερινή εποχή πολλές γυναίκες στη χώρα μας δεν έχουν την προληπτική ιατρική φροντίδα που χρειάζονται για να παραμείνουν υγιείς, να αποφευχθεί ή να καθυστερήσει η εμφάνιση μιας νόσου, να ζήσουν καλά και να αποδώσουν στη ζωή τους.

Ωστόσο, με βάση τις πρόσφατες εξελίξεις απαιτείται όλες οι γυναίκες να ακολουθούν προγράμματα πρόληψης και το σύστημα υγείας της χώρας μας να καλύπτει εξετάσεις που εστιάζουν σε υπηρεσίες πρόληψης, όπως: η εξέταση κατά Παπανικολάου, η ψηφιακή μαστογραφία, κλπ. Επιπλέον με την αύξηση των Ελληνίδων που έχουν πρόσβαση στην προληπτική ιατρική φροντίδα θα μειωθεί και το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης στη χώρα μας.

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Αντισύλληψης, η Β´Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Παιδικής και Νεανικής Γυναικολογίας παρουσίασαν επίκαιρα στοιχεία για το αυξημένο ποσοστό παλίνδρομων κυήσεων, οδηγίες που διασφαλίζουν την υγεία των γυναικών και πρωτοβουλίες που βοηθούν τις γυναίκες να απολαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας με χαμηλό κόστος, ένα από τα ζητούμενα της εποχής μας.

Οι επισκέψεις στα εξωτερικά γυναικολογικά ιατρεία, οι εμβολιασμοί, ο προγεννητικός έλεγχος, η ενίσχυση του μητρικού θηλασμού, καθώς και η αντισύλληψη είναι μερικά από τα θέματα όπου κάθε γυναίκα, αλλά και συνολικά η κάθε οικογένεια, θα μπορεί να ενημερωθεί με απλό τρόπο.

«Η πρόληψη αποτρέπει την εμφάνιση γυναικολογικών προβλημάτων», δήλωσε ο Διευθυντής της Β΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, Καθηγητής Γεώργιος Κρεατσάς.

Με την ευκαιρία της χθεσινής Παγκόσμιας Ημέρας Αντισύλληψης το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αρεταίειο» προσφέρει σήμερα και αύριο δωρεάν σε ανασφάλιστες και άπορες γυναίκες, γυναικολογική εξέταση, εξέταση μαστού και εξέταση κατά Παπανικολάου από το εξειδικευμένο προσωπικό της Β´ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών 09.00-13.00.

Ι. Παλίνδρομες κυήσεις

Πρόσφατα διαπιστώθηκε αύξηση του ποσοστού των παλινδρόμων κυήσεων από 2% στο 4% τα δύο τελευταία χρόνια, ενώ δεν παρατηρείται ανάλογη αύξηση των γεννήσεων. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, προκύπτει ότι οι γεννήσεις στην Ελλάδα για το 2011 ήταν 106.777, εκ των οποίων 54.990 ήταν αγόρια και 51.787 κορίτσια. Οι θάνατοι ήταν 110.729, εκ των οποίων 57.972 ήταν άνδρες και 52.757 γυναίκες.

Τα παραπάνω στοιχεία συσχετίσθηκαν με την οικονομική κρίση και με τους προβληματισμούς των ζευγαριών για την δημιουργία οικογένειας στην σημερινή κοινωνία.

Καθηγητής Ν. Βιτωράτος

ΙΙ. Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας

Σύμφωνα με τα προσωρινά αποτελέσματα της απογραφής του 2011 που ανακοίνωσε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. στο σύνολο της χώρας απεγράφησαν 10.787.690 μόνιμοι κάτοικοι (5.303.690 άνδρες και 5.484.000 γυναίκες).

Στην γενική απογραφή του 2001 είχαν καταμετρηθεί 10.164.000 άτομα, ώστε να προκύπτει στη δεκαετία μείωση του πληθυσμού κατά 190.000 που όμως θεωρείται ότι είναι πενταπλάσια λαμβάνοντας επίσης υπ’ όψιν ότι ο αριθμός των αλλοδαπών το 2001 ήταν περίπου 300.000, ενώ σήμερα ξεπερνούν το 1.300.000.

Η δεκαετία του 2001 – 2010 θεωρείται σύμφωνα με αυτά η χειρότερη δημογραφικά περίοδος από το 1940.
Όπως είναι γνωστό ο αριθμός των παιδιών που γεννά μία γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη που ονομάζεται «δείκτης γονιμότητας». Ο δείκτης αυτός για να αντιπροσωπεύει την ομαλή αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους πρέπει να είναι πάνω από τον μαγικό αριθμό αναπαραγωγής πουείναι 2,1.

Στην Ελλάδα, ο δείκτης γονιμότητας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικός, κυμαινόμενος γύρω στο 1,39 και για τις αμιγώς Ελληνίδες υπηκόους ίσως και κάτω από το 1 που κατατάσσει την Ελλάδα στην 199η θέση επί 220 χωρών.

Επίσης, η σύγκριση των δεικτών γεννήσεων και θανάτων στην Ελλάδα δείχνει ότι ο δείκτης θανάτων (9,3‰) σχεδόν ταυτίζεται με τον δείκτη γεννήσεων (9,8‰). Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο αριθμός γεννήσεων ήταν 106.777 και ο αριθμός θανάτων 110.729. Με την απογραφή του 2012 ο αριθμός γεννήσεων ήταν 100.371 και ο αριθμός θανάτων 116.670.

Από την άλλη πλευρά, το προσδόκιμο επιβίωσης, (αριθμός ετών ζωής του ανθρώπου που παραμένουν σε μια ορισμένη ηλικία), στη χώρα μας παρουσιάζει αύξηση και κυμαίνεται για το γενικό πληθυσμό στο 79,78%, για τους άνδρες στο 78,02% και για τις γυναίκες στο 81,09% κατατάσσοντας τη χώρα μας σε αξιόλογη σειρά μεταξύ των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Παράλληλα και άλλοι σημαντικοί για την επιβίωση του ανθρώπου δείκτες όπως η βρεφική και η περιγεννητική θνησιμότητα στη χώρα μας έχουν παρουσιάσει σημαντική μείωση και ακολουθούν τους αντίστοιχους δείκτες των προηγμένων χωρών. Η βρεφική θνησιμότητα από 29,6‰ το 1970 έχει φθάσει το 3,8‰ σήμερα και η περιγεννητική θνησιμότητα στο 6,26‰.

Από τα παραπάνω φαίνεται καθαρά ότι η υπογεννητικότητα στη χώρα μας σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης οδηγεί όχι μόνο στη μείωση του μεγέθους του πληθυσμού, αλλά και σε δημογραφική γήρανση, με όλα τα επακόλουθα για την κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.

Καθηγητής Δ. Μπότσης

ΙΙΙ. Δημογραφικό και οικονομική κρίση

Η χώρα μας εισέρχεται φέτος στην 5η χρονιά συνεχούς ύφεσης. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα φαίνεται να έχει πολλές ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην κοινωνία και ειδικότερα στις χαμηλότερες οικονομικές τάξεις, που καλούνται να επιβιώσουν σε συνθήκες αυξανόμενης φτώχειας και εξάρτησης από ένα σύστημα υγείας που αντιμετωπίζει: 1) αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας λόγω της δημογραφικής γήρανσης, 2) συνεχείς περικοπές δαπανών, 3) σημαντικές ελλείψεις σε υγειονομικό υλικό και υποδομές, 4) μείωση του προϋπολογισμού και 5) αυξανόμενη οικονομική ανασφάλεια.

Πολλές φορές στα πρόσφατα δημοσιεύματα γίνετε αναφορά στα εμφανή συμπτώματα της οικονομικής κρίσης, δηλαδή μείωση εισοδημάτων, συντάξεων, και κοινωνικών παροχών και αγνοούμε τις κρυφές και ίσως σημαντικότερες επιπτώσεις της ύφεσης, στη σωματική και ψυχική υγεία, την ευεξία, κοινωνική ενσωμάτωση, και τη γενικότερη ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας.

Οι πρόσφατες έρευνες που εκπονούνται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αποσκοπούν στη διερεύνηση των φαινομένων αυτών που αποτελούν τις «κρυφές» και λιγότερο τεκμηριωμένες διαστάσεις της καθημερινής μας επιβίωσης που επηρεάζονται καθοριστικά από την παρατεταμένη κρίση.

Εξετάζοντας τη διαχρονική εξέλιξη των δημογραφικών δεικτών Πριν και Μετά τη κρίση διαπιστώνουμε τα εξής: 1) Ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης διαμορφώνοντας μια εκθετική αύξηση στη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας, 2) Ο δείκτης γονιμότητας παραμένει σταθερός στο 1,5 για τη τελευταία πενταετία 3) Οι γεννήσεις (εντός γάμου και εκτός γάμου) παρουσιάζουν μείωση κατά 3.167 νεογνά μεταξύ 2009 και 2010. 4) Η Ελλάδα έχει χάσει την πρωτεύουσα θέση που είχε στη κατάταξη των χωρών της ΕΕ για το προσδόκιμο επιβίωσης και τώρα κατέχει μια σχετικά χαμηλότερη θέση. 5) Η μείωση της απασχόλησης από 49.4% το 2008 στο 43.8% το 2011 δημιουργεί σημαντικά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας και πλήττει ιδιαίτερα τις γυναίκες και τους νέους. 6) καταγράφονται προβλήματα άγχους και κατάθλιψης στον νεανικό πληθυσμό λόγω ανεργίας και έλλειψης ευκαιριών απασχόλησης στο άμεσο μέλλον.

Η δημογραφική γήρανση σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση επιφέρει σημαντικά προβλήματα στο σύστημα υγείας, καθώς και στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων. Οι ανισότητες υγείας έχουν επιδεινωθεί πλήττοντας κυρίως τους ηλικιωμένους, τον νεανικό πληθυσμό και τις γυναίκες. Απαιτείται άμεση ορθολογική διαχείριση του κοινωνικού και υγειονομικού χρέους για την καταπολέμηση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της κοινωνικής εξαθλίωσης

Καθηγητής Ι. Υφαντόπουλος

ΙV. Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα - HPV - προληπτικός εμβολιασμός

Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) απασχολούν ιδιαιτέρως τους επαγγελματίες υγείας ανά τον κόσμο, καθώς πολλά από αυτά μπορούν ευκόλως να προληφθούν ή να θεραπευθούν. Κάθε χρόνο παρατηρούνται παγκοσμίως 448 εκατομμύρια νέες λοιμώξεις θεραπεύσιμων ΣΜΝ (σύφιλη, χλαμύδια, γονόρροια, τριχομονάδες) σε γυναίκες ηλικίας 15-49 ετών, ενώ σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται άλλα ΣΜΝ, όπως ο ιός HIV και ο ιός HPV, που εξακολουθούν να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων. Παράλληλα, είναι ο κύριος λόγος αναστρέψιμης υπογονιμότητας μεταξύ των γυναικών, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες αποτελούν μία από τις πέντε συχνότερες αιτίες για τις οποίες οι έφηβοι προσέρχονται στον ιατρό.

Οι έφηβοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν από κάποιο ΣΜΝ γιατί έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους, σύντομες σχέσεις, διάθεση για πειραματισμό και είναι πιο ευάλωτοι στις λοιμώξεις. Παράλληλα, 8% των εφήβων έχουν την πρώτη τους σεξουαλική επαφή πριν τα 13 έτη, 50% είναι σεξουαλικά ενεργείς κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ενώ μόνο το 62% των σεξουαλικά ενεργών εφήβων χρησιμοποίησε προφυλακτικό στην τελευταία του σεξουαλική επαφή. Υπολογίζεται μάλιστα πως 1 στους 4 σεξουαλικά ενεργείς εφήβους παγκοσμίως έχει μολυνθεί από κάποιο ΣΜΝ, ενώ περίπου 60% των νέων περιστατικών λοιμώξεων και 50% των ασθενών με HIV σε όλο τον κόσμο, ανήκουν σε αυτήν την πληθυσμιακή ομάδα.

Τα πιο συχνά σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα στην εφηβεία προκαλούνται από βακτήρια (Χλαμύδια, Γονόρροια, Σύφιλη), Ιούς ( Έρπης HSV, Ανθρωπίνων Θηλωμάτων HPV, Ανοσοανεπάρκειας HIV / AIDS, Ηπατίτιδα Β HBV, Ηπατίτιδα C HCV) και Πρωτόζωα (Τριχομονάδα). Η συνήθης συμπτωματολογία στις έφηβες αφορά σε: κνησμό του αιδοίου, άλγος, διόγκωση ή εμφάνιση φυσαλίδων, στα γεννητικά όργανα, στον πρωκτό ή στο στόμα, κολπική υπερέκκριση δύσοσμη ή μη, αίσθημα πληρότητας στον κόλπο, άλγος υπογαστρίου και συχνουρία ή / και δυσουρία. Ωστόσο, κάποια συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν εβδομάδες ή μήνες μετά από την επαφή.

Το συχνότερο ΣΜΝ παγκοσμίως είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ένας DNA ιός, του οποίου έχουν αναγνωρισθεί περισσότεροι από 200 διαφορετικοί ορότυποι. Τουλάχιστον 80% των γυναικών θα έχει μολυνθεί με τον ιό HPV μέχρι την ηλικία των 50 ετών, ενώ ανιχνεύεται σε ποσοστό μεγαλύτερο από 99% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Από το 2002 έχει ξεκινήσει η εφαρμογή εμβολίων με στόχο την πρωτογενή πρόληψη έναντι της HPV λοίμωξης. Στην εφαρμογή αυτών των εμβολίων, που εντάσσεται στα πλαίσια ενός Διεθνούς προγράμματος, συμμετείχε από την Ελλάδα το Τμήμα Παιδικής – Εφηβικής Γυναικολογίας & Επανορθωτικής Χειρουργικής της Β΄ Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Αρεταίειο» Νοσοκομείο και από την ανάλυση των δεδομένων μας, μαζί με 22 άλλα Ερευνητικά Κέντρα παγκοσμίως, επιβεβαιώθηκε η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια, και η καλή ανοχή των εμβολίων στα τα άτομα που συμμετείχαν στην μελέτη.

Άλλα συχνά ΣΜΝ αποτελούν οι λοιμώξεις από: χλαμύδια, γονόκοκκο, σύφιλη, τριχομονάδες, τον ιό του απλού έρπητα των γεννητικών οργάνων (HSV), τον ιό της ανοσοανεπάρκειας (HIV) και τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C (HBV) και (HCV) αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, τόσο τα χλαμύδια όσο και η γονόρροια παρουσιάζουν μια διαρκώς αυξανόμενη τάση παγκοσμίως και υπολογίζεται πως ο επιπολασμός των χλαμυδίων στις Η.Π.Α. μεταξύ των σεξουαλικά ενεργών κοριτσιών 14-19 ετών, ανέρχεται σε 6.8%, ενώ παρατηρούνται 620 περιπτώσεις / 100.000 κατοίκους λοίμωξης από γονόρροια ανά έτος στις Η.Π.Α., στην πληθυσμιακή ομάδα των 15-24 ετών.

Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των λοιμώξεων από ΣΜΝ παραμένουν ασυμπτωματικές, μέχρις ότου εμφανισθούν σημαντικές επιπλοκές, δυσχεραίνει την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή τους.

Οι κυβερνήσεις και οι επιστημονικές εταιρείες ανά τον κόσμο οφείλουν να προσφέρουν στους εφήβους πληροφόρηση, μόρφωση και συμβουλευτική, όπως επίσης εύκολη και δωρεάν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Είναι σημαντικό να υπάρχουν υπηρεσίες υγείας εξειδικευμένες για τα ΣΜΝ οι οποίες να συνδυάζουν εύκολη πρόσβαση, χωρικά και χρονικά για τους νέους.

Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και ακολουθούνται στο Τμήμα Παιδικής-Εφηβικής Γυναικολογίας & Επανορθωτικής Χειρουργικής, στη Β’ Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Αρεταίειον» Νοσοκομείο.

Αν. Καθηγητής Ε. Δεληγεώρογλου 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Καρδιακή προσβολή: Οι β-αναστολείς συνδέονται με κατάθλιψη στη μετεγχειρητική φροντίδα
Δράμα: Κανένα ενδιαφέρον για 5 θέσεις παθολόγων, παρά το επίδομα άγονου
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας