Αγγλικός όρος

hemoglobin

Ορισμός

Η χρωστική των ερυθροκυττάρων που περιέχει σίδηρο και μεταφέρει το οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς. Το ποσό της αιμοσφαιρίνης στο αίμα κυμαίνεται από 12 μέχρι 16 g/100 ml στις γυναίκες, από 14 μέχρι 18 g/100 ml στους άνδρες και κατά τι λιγότερο στα παιδιά. Η αιμοσφαιρίνη, που μπορεί να κρυσταλλοποιηθεί, είναι μία συζευγμένη πρωτεΐνη που αποτελείται από την αίμη, μία χρωστική που περιέχει σίδηρο και τη σφαιρίνη, μια απλή πρωτεΐνη. Στους πνεύμονες, 1 g αιμοσφαιρίνης συνδέεται εύκολα με 1,36 cc οξυγόνου, σε μια διαδικασία που λέγεται οξυγόνωση, προς σχηματισμό οξυαιμοσφαιρίνης, μίας ασταθούς ένωσης. Στους ιστούς όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι χαμηλή και η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα υψηλή (χαμηλό pH), η αιμοσφαιρίνη απελευθερώνει το οξυγόνο της. Η αιμοσφαιρίνη λειτουργεί επίσης ως ρυθμιστική ουσία για τα ιόντα υδρογόνου που παράγονται στα ερυθροκύτταρα (RBCs), όταν το διοξείδιο του άνθρακα μετατρέπεται σε διττανθρακικά ιόντα για μεταφορά στο πλάσμα.

Όταν τα γερασμένα RBCs φαγοκυτταρώνονται από μακροφάγα στο ήπαρ, στο σπλήνα και στον ερυθρό μυελό, ο σίδηρος της αιμοσφαιρίνης επαναχρησιμοποιείται άμεσα για να παραχθούν νέα RBCs ή αποθηκεύεται στο ήπαρ μέχρι να χρειαστεί. Η σφαιρίνη μετατρέπεται σε αμινοξέα για τη σύνθεση άλλων πρωτεϊνών. Η αίμη δε χρησιμοποιείται περαιτέρω και μετατρέπεται σε χολερυθρίνη, μια χρωστική της χολής που απεκκρίνεται από το ήπαρ στη χολή.
Η αιμοσφαιρίνη συνδέεται με μονοξείδιο του άνθρακα (σε δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα) σχηματίζοντας μια σταθερή ένωση, την καρβοξυαιμοσφαιρίνη, μία αιμοσφαιρίνη που δε μπορεί να συνδεθεί με οξυγόνο, οδηγώντας σε ιστική υποξία. Η οξείδωση του δισθενούς σιδήρου της αιμοσφαιρίνης σε τρισθενή σίδηρο, οδηγεί στη μεθαιμοσφαιρίνη.

Έχουν ανακαλυφθεί εκατοντάδες διαφορετικοί τύποι αιμοσφαιρίνης. Κάποιοι από αυτούς, όπως η αιμοσφαιρίνη S, περιγράφονται στα ακόλουθα λήμματα.

Συντομογραφία

Hb, Hbg, Hgb

Ετυμολογία

[« + Λατ. globus, σφαίρα]

Υπώνυμος όρος

hemoglobin A
hemoglobin A1c
Bart′s hemoglobin
hemoglobin C
hemoglobin C disease
hemoglobin E
hemoglobin E disease
fetal hemoglobin
glycated hemoglobin
glycosylated hemoglobin
hemoglobin H disease
hemoglobin Lepore
hemoglobin M disorder
mean corpuscular hemoglobin
hemoglobin S disease
hemoglobin SC disease