Ιογενής γαστρεντερίτιδα

Ορισμός

Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι φλεγμονή του στομάχου και των εντέρων από ιό. Η λοίμωξη αυτή μπορεί να προκαλέσει διάρροια και τάση για έμετο. Ορισμένες φορές ονομάζεται «γρίπη του στομάχου».

Εναλλακτικές ονομασίες

Λοίμωξη ροταϊού, Ιός Norwalk, Γαστρεντερίτιδα - ιογενής, Γρίπη του στομάχου

Αίτια

Η ιογενής γαστρεντερίτιδα είναι από τις κύριες αιτίες οξείας διάρροιας σε ενήλικες και παιδιά. Πολλοί τύποι ιών μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερίτιδα. Πιο κοινοί ανάμεσά τους:

• Αστροϊός
• Εντερικός αδενοϊός
• Νοροϊός (γνωστός και ως ιός τύπου Norwalk). Συχνός σε παιδιά σχολικής ηλικίας
• Ροταϊός, η κύρια αιτία της οξείας γαστρεντερίτιδας στα παιδιά. Προσβάλει και ενήλικες που εκτίθενται σε παιδιά φορείς του ιού. Εξάρσεις του ιού αυτού μπορούν να καταγραφούν και σε γηροκομεία.

Αυτοί οι ιοί συχνά βρίσκονται σε μολυσμένα τρόφιμα ή πόσιμο νερό. Τα συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας κάνουν συνήθως την εμφάνισή τους μέσα σε 4-48 ώρες μετά την έκθεση του ασθενούς στα μολυσμένα τρόφιμα ή νερό.

Τα άτομα που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο να προσβληθούν από οξεία γαστρεντερίτιδα είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και άτομα με αδρανοποιημένο  ανοσοποιητικό σύστημα

Συμπτώματα

• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια
• Ναυτία
• Έμετος

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ρίγη
• Κολλώδης αίσθηση στο δέρμα
• Υπερβολική εφίδρωση
• Πυρετός
• Ακαμψία στις αρθρώσεις
• Ακράτεια κοπράνων
• Μυϊκός πόνος
• Δυσφαγία
• Αιματέμεση (πολύ σπάνια)
• Απώλεια βάρους

Εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα σας εξετάσει για ενδείξεις αφυδάτωσης στο σώμα σας. Τέτοιες ενδείξεις είναι:

• Ξηροστομία και αίσθηση ότι κολλάει το στόμα
• Ληθαργική ή κωματώδης κατάσταση (βαριά αφυδάτωση)
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)
• Χαμηλή ή καθόλου αποβολή ούρων - τα ούρα που συγκεντρώνονται είναι σκούρα κίτρινα
• Έντονες εισολκές (βαθουλώματα) των μαλακών σημείων (των λεγόμενων πηγών) στο επάνω μέρος του κεφαλιού του βρέφους
• Ξηροφθαλμία
• Εισέχοντες (βυθισμένοι στις κόγχες τους) οφθαλμοί

Οι εξετάσεις δείγματος περιττωμάτων μπορούν να ταυτοποιήσουν ειδικότερα τον ιό. Συνήθως ωστόσο δεν χρειάζονται για την ιογενή γαστρεντερίτιδα. Καλλιέργεια κοπράνων μπορεί να γίνει προκειμένου να εντοπιστεί πιθανή βακτηριακή αιτιολογία για τη διάρροια.

Αντιμετώπιση

Στόχος της θεραπείας είναι η πρόληψη της αφυδάτωσης και η εξασφάλιση ότι το σώμα έχει επαρκή ποσότητα νερού και υγρών. Με τη διάρροια ή τον έμετο ο οργανισμός χάνει υγρά και ηλεκτρολύτες (άλατα και μεταλλικά στοιχεία) τα οποία πρέπει να αντικαταστήσει πίνοντας επιπλέον υγρά. Ακόμα κι αν καταφέρετε να φάτε, θα πρέπει και πάλι να πίνετε έξτρα υγρά ανάμεσα στα γεύματα.

• Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και ενήλικες μπορούν να πίνουν ενεργειακά ροφήματα, τα οποία όμως δεν πρέπει να καταναλώνονται από  μικρότερα παιδιά. Στην περίπτωσή τους συστήνονται καλύτερα τα διαλύματα ηλεκτρολυτών και αντικατάστασης υγρών ή οι γρανίτες που πωλούνται ευρέως σε σουπερμάρκετ και μαγαζιά ψιλικών.
• ΜΗΝ καταναλώνετε φρουτοχυμούς (ακόμα και χυμό μήλου), αναψυκτικά κάθε είδους (με ή χωρίς ανθρακικό), καραμέλες ζελεδάκια ή ζωμούς. Όλα αυτά έχουν πολλή ζάχαρη, η οποία επιδεινώνει τη διάρροια, και δεν αντικαθιστούν τα χαμένα μεταλλικά στοιχεία.
• Πίνετε μικρές ποσότητες υγρών (50-120 χιλιοστόλιτρα) κάθε 30-60 λεπτά της ώρας, αντί να εξαναγκάζετε τον οργανισμό σας να καταναλώσει μεγάλες ποσότητες με μιάς, κάτι που μπορεί να προκαλέσει έμετο. Χρησιμοποιήστε κουταλάκι του γλυκού ή σύριγγα σε βρέφος ή νήπιο.
• Το μητρικό ή το βρεφικό γάλα μπορούν να λαμβάνονται μαζί με επιπλέον υγρά. ΔΕΝ χρειάζεται να αντικαταστήσετε το γάλα που δίνετε με γάλα σόγιας.

Μπορεί να ληφθεί τροφή συχνά σε μικρές ποσότητες. Μερικά προτεινόμενα τρόφιμα:

• Δημητριακά, ψωμί, πατάτες, άπαχο κρέας
• Γιαούρτι, μπανάνες, φρέσκα μήλα
• Λαχανικά

Άτομα που υποφέρουν από διάρροια και δεν μπορούν να πιούν υγρά λόγω ναυτίας ίσως χρειάζονται ενδοφλέβια χορήγηση υγρών (με ορό). Τέτοιες περιπτώσεις είναι κυρίως τα μικρά παιδιά.

Η αντιβίωση δεν μπορεί να καταπολεμήσει τους ιούς.

Δεν πρέπει να καταναλώνετε σκευάσματα που μειώνουν την ποσότητα της διάρροιας (αντιδιαρροϊκά φάρμακα), χωρίς πρώτα να ενημερώσετε το γιατρό σας, διότι μπορεί να επιμηκύνουν τη διάρκεια της λοίμωξης. ΜΗ χορηγείτε τέτοιου είδους αντιδιαρροϊκά φάρμακα σε παιδιά, εκτός αν το κάνετε με εντολή και συνταγή γιατρού.

Τα άτομα που λαμβάνουν διουρητικά χάπια, τα οποία προξενούν διάρροια, ενδέχεται να διακόψουν τη χρήση τους καθ’ υπόδειξη του γιατρού τους όσο διαρκεί το οξύ επεισόδιο. Μην διακόψετε όμως κανένα φάρμακο που σας έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας προτού τον συμβουλευτείτε.

Ο κίνδυνος της αφυδάτωσης απειλεί περισσότερο τα βρέφη, τα νήπια και τα μικρά παιδιά, συνεπώς οι γονείς θα πρέπει να παρακολουθούν εντατικά πόσες λερωμένες πάνες αλλάζουν καθημερινά όταν το παιδί τους αρρωστήσει.

Πρόγνωση

Οι περισσότερες λοιμώξεις υποχωρούν μόνες τους. Τα παιδιά μπορούν ωστόσο να αρρωστήσουν βαριά από την αφυδάτωση που προκαλεί η διάρροια.

Πιθανές επιπλοκές

Ο ροταϊός προκαλεί οξεία γαστρεντερίτιδα σε βρέφη, νήπια και μικρά παιδιά. Αυτή η ηλικιακή ομάδα κινδυνεύει από βαριά αφυδάτωση, ακόμα και θάνατο.

Πότε να επικοινωνήσετε με το γιατρό

Καλέστε το γιατρό σας αν η διάρροια επιμένει για αρκετές μέρες ή αν πάθετε αφυδάτωση. Θα πρέπει επίσης να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας παρουσιάσετε τα εξής συμπτώματα:

• Αίμα στα κόπρανα
• Σύγχυση
• Ζάλη
• Ξηροστομία
• Τάση για λιποθυμία
• Ναυτία
• Ξηροφθαλμία
• Καθόλου ούρα για ένα οκτάωρο
• Εισέχοντες οφθαλμοί
• Εισολκές μαλακών σημείων (των λεγόμενων πηγών) στο κεφάλι βρέφους

Πρόληψη

Οι περισσότεροι μολυσματικοί οργανισμοί μεταδίδονται από βρόμικες παλάμες. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της ιογενούς γαστρεντερίτιδας είναι να προσέχετε πώς τρώτε και πώς συντηρείτε την τροφή σας και να πλένετε τα χέρια σας καλά μετά την επίσκεψή σας στην τουαλέτα.

Ο εμβολιασμός για την πρόληψη βαριάς λοίμωξης από ροταϊό συστήνεται για τα βρέφη ηλικίας 2 μηνών και πάνω.