Χαμηλό ανάστημα

Ορισμός

Ο όρος χαμηλό ανάστημα αναφέρεται στα άτομα εκείνα που έχουν σημαντικά χαμηλότερο ύψος από το μέσο ύψος των  ατόμων της ίδιας ηλικίας και φύλου.

Ο όρος αναφέρεται συχνά σε παιδιά ή εφήβους που είναι σημαντικά κοντύτερα από το μέσο ύψος των συνομηλίκων τους.

Εναλλακτικές ονομασίες

Ιδιοπαθές χαμηλό ανάστημα, ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης

Λάβετε υπόψη

Η καμπύλη ανάπτυξης χρησιμοποιείται για να δείξει το τρέχον ύψος του παιδιού και πόσο γρήγορα αναπτύσσεται. Μέσω αυτής μπορείτε να συγκρίνεται το ύψος του παιδιού σας με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας και ίδιου φύλου (αγόρια ή κορίτσια).

• Ένα παιδί μπορεί να είναι κοντύτερο ή ψηλότερο από το μέσο παιδί της ίδιας ηλικίας
• Για την σύγκριση του ύψους διαφορετικών παιδιών χρησιμοποιείται ένα μέγεθος μέτρησης που ονομάζεται τυπική απόκλιση (SD)

Εάν το ύψος ενός παιδιού είναι πάνω από 2 τυπικές αποκλίσεις μικρότερο από το μέσο ύψος άλλων παιδιών της ίδιας ηλικίας, τότε το παιδί θεωρείται ότι έχει χαμηλό ανάστημα. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν όλα τα υπόλοιπα παιδιά της ίδιας ηλικίας (πάνω από το 95% αυτών, ή 19 στα 20) είναι ψηλότερα.

Ο γιατρός θα παρακολουθεί τον ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού σας με την πάροδο του χρόνου.

Πολλοί γονείς ανησυχούν αν τα παιδιά τους είναι κοντύτερα από τα περισσότερα ή όλα τα παιδιά γύρω τους. Ωστόσο, το χαμηλό ανάστημα δεν αποτελεί απαραίτητα σημάδι ενός προβλήματος υγείας.

Αίτια

Το χαμηλό ανάστημα που δεν οφείλεται σε κάποια ιατρική αιτία (ιδιοπαθές χαμηλό ανάστημα) μπορεί να οφείλεται σε:

• Ιδιοσυστασιακή καθυστέρηση ανάπτυξης. Τα παιδιά είναι κοντά για την ηλικία τους αλλά αναπτύσσονται με κανονικό ρυθμό. Η εφηβεία συχνά καθυστερεί. Αυτά τα παιδιά συνεχίζουν να ψηλώνουν αφού οι περισσότεροι από τους συνομηλίκους τους έχουν σταματήσει. Τις περισσότερες φορές, θα φτάσουν σε ένα ύψος ενηλίκων παρόμοιο με εκείνο των γονιών τους
• Ο ένας ή και οι δύο γονείς είναι κοντοί. Οι κοντοί αλλά υγιείς γονείς μπορεί να έχουν ένα υγιές παιδί που ανήκει στο 5% των κοντότερων παιδιών της ηλικίας τους. Αυτά τα παιδιά είναι κοντά, αλλά θα φτάσουν το ύψος ενός ή και των δύο γονέων τους 

Το χαμηλό ανάστημα μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα πολλών ιατρικών παθήσεων ή προβλημάτων, όπως:

• Οστικές ή σκελετικές διαταραχές όπως ραχίτιδα ή αχονδροπλασία
• Χρόνιες ασθένειες όπως η συγγενής καρδιοπάθεια, οι νεφροπάθειες, το άσθμα, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η θαλασσαιμία, η νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, η κοιλιοκάκη, η νόσος του Cushing, ο υποθυρεοειδισμός και ο διαβήτης
• Γενετικές παθήσεις όπως το σύνδρομο Down, το σύνδρομο Turner, το σύνδρομο Williams, το σύνδρομο Russell-Silver και το σύνδρομο Noonan
• Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
• Λοιμώξεις του εμβρύου πριν από τη γέννηση
• Υποσιτισμός
• Χαμηλή ανάπτυξη ενός μωρού κατά τη διάρκεια ζωής του στη μήτρα (καθυστέρηση ενδομήτριας ανάπτυξης) ή μικρό ανάστημα για την ηλικία κύησης

(Αυτή η λίστα δεν περιλαμβάνει κάθε πιθανή αιτία χαμηλού αναστήματος)

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό

Όλα τα παιδιά πρέπει να παρακολουθούνται σε τακτική βάση όσον αφορά την ανάπτυξή τους.

Εάν το παιδί σας φαίνεται να είναι πολύ κοντύτερο από τα περισσότερα παιδιά της ηλικίας του (ή εάν ο ρυθμός ανάπτυξης έχει μειωθεί ή σταματήσει), καλέστε τον γιατρό.

Τι να περιμένετε κατά την επίσκεψή σας στον γιατρό

Ο γιατρός θα προχωρήσει σε μια φυσική εξέταση. Θα μετρήσει το ύψος, το βάρος, το μήκος του βραχίονα και του ποδιού του παιδιού. Εάν φανεί ότι τα χαμηλό ανάστημα αποτελεί σημάδι κάποιας πάθησης, ενδέχεται να χρειαστούν περαιτέρω εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων εργαστηριακών εξετάσεων και ακτινογραφιών.

Για να μάθει περισσότερα σχετικά με τις πιθανές αιτίες, ο γιατρός θα θέσει ερωτήσεις, όπως: 

Οικογενειακό ιστορικό 

• Πόσο ψηλοί είναι οι γονείς και οι παππούδες;
• Πόσο ψηλά είναι τα αδέλφια;
• Είναι άλλοι συγγενείς κάτω από το μέσο ύψος;
• Έχει διαγνωσθεί κάποιο μέλος της οικογένειας με μια διαταραχή που να συνδέεται με το χαμηλό ανάστημα;
• Σε ποια ηλικία άρχισε η εφηβεία των γονέων;

 Το ιστορικό του παιδιού 

• Πως ήταν η γέννηση του παιδιού;
• Ποια είναι η διατροφή του παιδιού;
• Έχει αρχίσει το παιδί να εμφανίζει σημάδια εφηβείας;
• Σε ποια ηλικία ξεκίνησαν τα σημάδια της εφηβείας;
• Το παιδί ήταν πάντα στο κάτω μέρος της καμπύλης ανάπτυξης;
• Η ανάπτυξη του παιδιού ήταν κανονική και στη συνέχεια ο ρυθμός ανάπτυξης άρχισε να επιβραδύνεται;
• Ποια άλλα συμπτώματα υπάρχουν;
• Το χαμηλό ανάστημα του παιδιού επηρεάζει την εικόνα για τον εαυτό του ή προκαλεί προβλήματα στο σχολείο ή με φίλους;

Συνήθως γίνεται μια ακτινογραφία άκρας χειρός για τον προσδιορισμό οστικής ηλικίας.

• Κανονικά, το μέγεθος και το σχήμα των οστών αλλάζει καθώς το άτομο ωριμάζει. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να παρατηρηθούν σε μια ακτινογραφία και συνήθως ακολουθούν ένα πρότυπο, καθώς το παιδί μεγαλώνει
• Ορισμένες αιτίες χαμηλού αναστήματος μπορεί να εμφανιστούν εάν τα οστά δεν αλλάζουν ή δεν ωριμάζουν με τον αναμενόμενο για την ηλικία του παιδιού ρυθμό

Τα κορίτσια χαμηλού αναστήματος μπορεί να υποβληθούν σε μια γενετική εξέταση για να ελέγξουν για ορισμένες ασθένειες, όπως το σύνδρομο Turner.

Παρόλο που ο γιατρός διατηρεί αρχεία ύψους και βάρους από τις συνήθεις εξετάσεις, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να κρατήσετε τα δικά σας αρχεία. Μπορεί να θέσετε υπόψη του γιατρού αυτά τα αρχεία, εάν η ανάπτυξη φαίνεται αργή ή το παιδί φαίνεται μικρό.

Άλλες εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν: 

• Γενική εξέταση αίματος
• Εξέταση διέγερσης της αυξητικής ορμόνης για ορισμένα παιδιά
•  Ινσουλινόμορφος αυξητικός παράγοντας (IGF-1) για ορισμένα παιδιά
• Άλλες εξετάσεις αίματος που σχετίζονται με το ήπαρ, το νεφρό, τον θυρεοειδή και άλλα ιατρικά προβλήματα

Παρόλο που ο γιατρός διατηρεί αρχεία με το ύψος και το βάρος του παιδιού από τις εξετάσεις ρουτίνας, μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να κρατήσετε τα δικά σας αρχεία. Μπορεί να θέλετε να εφιστήσετε την προσοχή του γιατρού σας σε αυτά τα αρχεία, αν δείτε ότι η ανάπτυξη του παιδιού σας είναι αργή ή το παιδί σας είναι κοντό.

Θεραπεία

Το χαμηλό ανάστημα ενός παιδιού συχνά θα επηρεάσει την αυτοεκτίμησή του. Η παροχή συναισθηματικής υποστήριξης αποτελεί σημαντικό μέρος της θεραπείας. Τα παιδιά μπορεί να δέχονται πειράγματα από συμμαθητές και φίλους. Η οικογένεια, οι φίλοι και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δώσουν έμφαση στις άλλες δεξιότητες και τα δυνατά σημεία του παιδιού.

Τα παιδιά χαμηλού αναστήματος που έχουν διαγνωσθεί με ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης στο σώμα τους, θα υποβληθούν συνήθως σε θεραπεία με ενέσεις αυξητικής ορμόνης.

Οι ενέσεις αυξητικής ορμόνης χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία παιδιών με σύνδρομο Turner, σύνδρομο Prader-Willi, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια ή ιδιοπαθές χαμηλό ανάστημα (ISS). Τα παιδιά με χαμηλό ανάστημα αλλά κανονικά επίπεδα αυξητικής ορμόνης συνήθως δεν χρειάζονται ενέσεις αυξητικής ορμόνης.

 Αυτά τα παιδιά μπορούν να λαμβάνουν ενέσεις αυξητικής ορμόνης μόνο όταν:

• Η καμπύλη ανάπτυξης δείχνει ότι το παιδί θα είναι πολύ κοντός ενήλικας. Η χρήση αυξητικής ορμόνης συνήθως αυξάνει το τελικό ύψος του παιδιού κατά 3,5-4,5 εκατοστά
• Το παιδί γεννήθηκε κοντό για την ηλικία κύησης

Ορισμένα αγόρια με χαμηλό ανάστημα που εμφανίζουν παράλληλα καθυστέρηση στην εφηβεία τους ενδέχεται να λάβουν ορισμένα φάρμακα που περιέχουν την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη.