Αρθρίτιδα του ώμου: Εξελίξεις που φέρνουν ελπίδα

Γράφουν οι

Εμμανουήλ Αντωνογιαννάκης
Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Εμμανουήλ Μπριλάκης
Ορθοπαιδικός χειρουργός, Επιμελητής Γ΄ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Ο ώμος είναι η άρθρωση με το μεγαλύτερο εύρος κίνησης στο ανθρώπινο σώμα. Αρκεί να σκεφτείτε τις κινήσεις σας από την πρώτη στιγμή που ξυπνάτε, πώς θα ανασηκώσετε το σκέπασμά σας για να σηκωθείτε από το κρεβάτι μέχρι και το πώς θα κλείσετε το φως το βράδυ για να κοιμηθείτε, και θα καταλάβετε πόσο θαυμαστή και σημαντική στην καθημερινότητα όλων μας είναι αυτή η άρθρωση.

Ο όρος αρθρίτιδα χρησιμοποιείται για να εκφράσει τη δυσλειτουργία μιας άρθρωσης. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μη αναστρέψιμη βλάβη, με κύριο χαρακτηριστικό την καταστροφή του υαλοειδούς χόνδρου, δηλαδή του ιστού που καλύπτει τις επιφάνειες των οστών και επιτρέπει την κίνηση χωρίς πόνο. Όπως ακριβώς και η οστεοαρθρίτιδα του ισχίου και του γόνατος, η αρθρίτιδα του ώμου μπορεί να εμφανιστεί χωρίς σαφή αιτία (οστεοαρθρίτιδα) ή σαν τελικό στάδιο φλεγμονώδους αρθροπάθειας (ρευματοειδής αρθρίτιδα), έπειτα από τραυματισμό (μετατραυματική αρθρίτιδα) ή έπειτα από χρόνια ρήξη του τενοντίου πετάλου (αρθροπάθεια τενοντίου πετάλου). Είναι συχνότερη, δε, σε γυναίκες, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας.

Εκδηλώνεται κυρίως με πόνο κατά την κίνηση, νυχτερινό πόνο και δυσκαμψία. Παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις και τα συμπτώματα κυμαίνονται από ήπια, σε μέτρια ή και σοβαρά. Δυστυχώς, με το πέρασμα του χρόνου η νόσος εξελίσσεται και τα συμπτώματα επιδεινώνονται.

Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική δυνατότητα αντιρρόπησης των βλαβών που προκαλεί η αρθρίτιδα. Εξ ου και η ποικιλία στην ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων από άτομο σε άτομο. Επειδή, συνήθως, στα αρχικά στάδια της νόσου τα συμπτώματα είναι ήπια, πολύ συχνά ερμηνεύονται ως «κούραση» ή «τενοντίτιδα» και δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή στη διάγνωση της νόσου.

Αρθροσκόπηση και βιολογικές θεραπείες

Τόσο σε αρχικό επίπεδο όσο και στα ενδιάμεσα στάδια της νόσου, η τροποποίηση της δραστηριότητας, η χρήση απλών παυσίπονων, η χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), ζεστών ή κρύων επιθεμάτων, η φυσικοθεραπεία και η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής μπορούν να βελτιώσουν τόσο τον πόνο όσο και τη λειτουργικότητα.

Στα προχωρημένα στάδια ή στις περιπτώσεις που η συντηρητική αγωγή δεν είναι αρκετή για να ανακουφίσει τον ασθενή, τη λύση δίνουν οι επεμβάσεις. Η αρθροσκόπηση είναι αποτελεσματική σε ελαφρύτερες περιπτώσεις και σε μικρότερες ηλικίες. Η αποτελεσματικότητά της αυξάνεται θεαματικά όταν συνδυάζεται με τη βιολογική ενίσχυση που προσφέρει η έγχυση πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια (PRP) ή η έγχυση βλαστοκυττάρων, προσφέροντας σημαντική βοήθεια στην καθυστέρηση της αρθροπλαστικής.

Ολική αρθροπλαστική και ανάστροφη ολική αρθροπλαστική

Η αρθροπλαστική αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ορθοπαιδικής και αφορά την αντικατάσταση του φθαρμένου τμήματος της άρθρωσης με εμφυτεύματα εξαιρετικά ανθεκτικά και απόλυτα συμβατά με τον ανθρώπινο οργανισμό. Για την άρθρωση του ώμου υπάρχουν διάφορες επιλογές όπως η ανατομική ολική αρθροπλαστική, η ημιολική αρθροπλαστική και η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική, Η τελευταία χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τους χειρουργούς του ώμου, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική, λόγω της βελτίωσης των υλικών που χρησιμοποιούνται και των τεχνικών που εφαρμόζονται, δίνοντας λύση ακόμη και στα πιο πολύπλοκα προβλήματα που μπορεί να διαγνωστούν. Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται πλέον με ιδιαίτερα ατραυματικό τρόπο, η απώλεια αίματος είναι πολύ μικρή, με τους ασθενείς να μένουν στο νοσοκομείο μόνο μία μέρα.

Η χειρουργική θεραπεία συμπληρώνεται με πρόγραμμα αποκατάστασης, που έχει σκοπό την επανεκπαίδευση της ωμικής ζώνης έτσι ώστε να μπορέσει να ανακτήσει το εύρος κίνησης και τη λειτουργικότητα του μέλους. Ο χρόνος της αποκατάστασης ποικίλλει και είναι ανάλογος των λειτουργικών απαιτήσεων του ασθενούς.

Αποτέλεσμα της επέμβασης και του προγράμματος αποκατάστασης είναι ο πόνος να υποχωρήσει άμεσα την πρώτη, δεύτερη μετεγχειρητική εβδομάδα και ο ασθενής επιστρέφει γρήορα στην καθημερινή δραστηριότητά του και την αυτοεξηπηρέτηση. Η οριστική επάνοδος στη χειρωνακτική εργασία και τις αθλητικές δραστηριότητες επιτυγχάνεται σε διάστημα τεσσάρων έως έξι μηνών έπειτα από πρόγραμμα ασκήσεων που υποβοηθά την ολική αποκατάσταση.

Με τις σύγχρονες μεθόδους που είναι στη διάθεσή μας πλέον, έχουμε καταφέρει να μειώσουμε δραματικά τη νοσηρότητα των επεμβάσεων αυτών. Οι ασθενείς παραμένουν μόνο μία ημέρα στο νοσοκομείο. Δεν χρειάζονται μετάγγιση αίματος και η επέμβαση μπορεί να γίνει με γενική ή περιοχική αναισθησία. Το ζητούμενο έχει επιτευχθεί! Ελάχιστες μέρες μετά την επέμβαση, η χρήση του άκρου σε απλές κινήσεις όπως πληκτρολόγηση, γράψιμο, αυτοεξυπηρέτηση – προσωπική υγιεινή γίνεται χωρίς πόνο και πολύ σύντομα όλοι οι περιορισμοί στην κίνηση αίρονται.