H κατάθλιψη είναι η δεύτερη αιτία επίσκεψης στην Πρωτοβάθμια Περίθαλψη

Oι 10 συχνότερες αιτίες επίσκεψης στην Πρωτοβάθμια Περίθαλψη, σύμφωνα με στοιχεία, είναι κατά σειρά οι Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, η Κατάθλιψη, η Υπέρταση, η Οσφυαλγία, οι Λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού, το Αγχος, ο Πόνος στο λαιμό, η Αρθραλγία, το Εκζεμα/Δερματίτις, ο Κνησμός/Εξάνθημα. Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι η κατάθλιψη παγκοσμίως καταλαμβάνει επικίνδυνες διαστάσεις και εξελίσσεται σε βασική αιτία ανικανότητας. 

Στοιχεία αναφέρουν ότι το 8,1% των προβλημάτων υγείας στον πλανήτη, αφορά θέματα ψυχικής υγείας. Σύμφωνα με παγκόσμιες έρευνες ένα στα τέσσερα άτομα θα παρουσιάσει κάποια ψυχική ή νευρολογική νόσο σε κάποια φάση της ζωής του. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 450 εκατ. άτομα πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή. 

Μόνο στην Αμερική, περισσότερα από 51 εκατ. άτομα εμφανίζουν κάθε χρόνο μια εμπειρία ψυχικής διαταραχής. Ωστόσο, μόνο το 16% αυτών (8 εκατ. άτομα) υποβάλλονται σε κάποια θεραπεία. Περίπου 2,5-3 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες (το 1% του πληθυσμού) πάσχουν από σχιζοφρένεια. Σε αυτούς προστίθενται κάθε χρόνο 300.000 νέα οξέα σχιζοφρενικά επεισόδια. Περίπου 30 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές που είναι και οι περισσότερο διαδεδομένες ψυχικές διαταραχές. Περισσότεροι από 18 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες έχουν κάθε χρόνο την εμπειρία κάποιας καταθλιπτικής διαταραχής. 

Κατάθλιψη-Μια βασική αιτία ανικανότητας παγκοσμίως 

Εκτιμάται ότι το έτος 2025, η σειρά των παθολογικών καταστάσεων που θα προκαλούν ανικανότητα στον άνθρωπο θα είναι η εξής :

• Ισχαιμικές καρδιοπάθειες
• Μείζον καταθλιπτική διαταραχή
• Τροχαία ατυχήματα
• Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια 

Οι βασικοί λόγοι που σηματοδοτούν το μεγάλο ενδιαφέρον γύρω από την κατάθλιψη είναι:

1. Η συχνή της παρουσία και οι εξ αυτής σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία μιας χώρας.
2. Το γεγονός ότι οι καταθλιπτικοί άρρωστοι σπάνια υποβάλλονται στη σωστή θεραπεία.
3. Η δυσκολία πολλές φορές της έγκαιρης και σωστής διάγνωσης.
4. Ο κίνδυνος της αυτοκτονίας. 

Οι αιτίες της καταθλιπτικής διαταραχής είναι πολλές και σύνθετες:

1. Γενετικοί παράγοντες: τα καταθλιπτικά επεισόδια είναι περισσότερο συχνά σε συγγενείς καταθλιπτικών ασθενών.
2. Τα ποσοστά της κληρονομικής προδιάθεσης μεταξύ καταθλιπτικών ασθενών φαίνεται να κυμαίνονται από 20%-80%.
3. Ορμονικές ανωμαλίες.
4. Μεταβολές στα νευρομεταβιβαστικά συστήματα του εγκεφάλου.
5. Πρώιμα συναισθηματικά τραύματα π.χ. σωματική κακοποίηση στην παιδική ηλικία ή σεξουαλική κακοποίηση.
6. Πρόσφατες έντονες πιεστικές καταστάσεις.
7. Τέλος υπάρχουν δεδομένα για πιθανές συσχετίσεις με δυσλειτουργικότητα σε συγκεκριμένα εγκεφαλικά κέντρα.

Διαταραχές Ύπνου στον Ασθενή με Κατάθλιψη 

Η κατάθλιψη προκαλεί μεγαλύτερη αϋπνία. Τα προβλήματα ύπνου είναι τόσο συχνά ώστε να ανήκουν στα διαγνωστικά κριτήρια. Η αϋπνία είναι παράγοντας κινδύνου κατάθλιψης, καθώς τα άτομα με αϋπνία έχουν 10 φορές υψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν καταθλιπτικό επεισόδιο. 

Συμπερασματικά:

Μολονότι η Κατάθλιψη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία, περισσότεροι από το 40% των καταθλιπτικών αρρώστων δεν λαμβάνουν καμία φαρμακευτική αγωγή. Μόνο το 50% των καταθλιπτικών αρρώστων λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα. To κατάλληλο, όμως, φάρμακο, στη σωστή του δόση και για χρονική περίοδο ανάλογη με το υπάρχον πρόβλημα, λαμβάνει μόνο το 22% των μελαγχολικών αρρώστων . 

Τι ισχύει στην Ελλάδα

Στην πρώτη δεκάδα παγκοσμίως με τον μεγαλύτερο επιπολασμό στην κατάθλιψη βρίσκεται η Ελλάδα. Σύμφωνα με φετινά στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η σειρά των κρατών με τον μεγαλύτερο επιπολασμό στη νόσο είναι: Ουκρανία 6,3%, ΗΠΑ 5,9%, Εσθονία 5,9%, Αυστραλία 5,9%, Βραζιλία 5,8%, Ελλάδα 5,7%, Πορτογαλία 5,7%, Λευκορωσία 5,6%, Φινλανδία 5,6%, Λιθουανία 5.6%.

Η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Κατά μέσο όρο, εμφανίζεται αρχικά στα τέλη της εφηβείας έως τα μέσα της δεκαετίας των 20. Ο επιπολασμός κορυφώνεται στην ενήλικη ζωή (55–74 έτη), με τις γυναίκες να προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες (5.1% έναντι 3.6%, αντίστοιχα).

Αν και ακόμη απαιτούνται πολλά βήματα για την ολοκληρωμένη αντιμετωπίση των ατόμων με ψυχικές διαταραχές, ωστόσο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Συγκεκριμένα, την τελευταία διετία αυξήθηκε ο κρατικός προϋπολογισμός για την Ψυχική Υγεία κατά 62%. 

Επίσης, μεταξύ άλλων, λειτούργησε  Μονάδα Τηλεψυχιατρικής στο Καστελόριζο και τη Σύμη, με προοπτική ανάπτυξης στις λοιπές απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, ορεινές και νησιωτικές. Παράλληλα, με στόχο την ανάπτυξη πολλαπλών δράσεων αλλά και την αναβάθμιση των υποδομών έχουν υποβληθεί κοστολογημένες προτάσεις χρηματοδότησης πάνω από 300 εκ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Συστήθηκε η «Εθνική Επιτροπή για την Ψυχική Υγεία», με σκοπό την εκπόνηση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030», όπου δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, με ταυτόχρονη ενδυνάμωση της φωνής τους και στην καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος.