Η απώλεια και το πένθος των φροντιστών

Στον ρόλο του πένθους για τους περιθάλποντες ανθρώπους με άνοια αναφέρθηκε με ομιλία του στην διημερίδα του iatronet.gr και της ΑΜΚΕ "Μαθήματα Ζωής" για το πένθος, o ψυχίατρος και επιστημονικά υπεύθυνος της ψυχογηριατρικής εταιρείας "Ο Νέστωρ", κ. Μιχάλης Μούγιας.

Ο όρος "φορτίο φροντιστών" έχει επικρατήσει διεθνώς και αφορά τα σωματικά, συναισθηματικά και οικονομικά βάρη που επωμίζονται οι φροντιστές ενός πάσχοντα που προκαλεί η αναπηρία. Για κάθε άτομο με άνοια υπάρχουν μέχρι και τρεις συγγενείς που επηρεάζονται βαθιά.

Υπάρχει δυστυχώς, όπως τονίζει ο κ. Μούγιας, υποβάθμιση της ψυχικής υγείας των φροντιστών, παρά το γεγονός ότι στην πράξη έχει διαπιστωθεί ότι οι φροντιστές παρουσιάζουν πολλά προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη, κάνουν πολύ συχνή χρήση ψυχοφαρμάκων και εμφανίζουν πολύ συχνά χρόνιες παθήσεις.

Από πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα διαπιστώνεται ότι η απώλεια και το πένθος παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ζωή του φροντιστή.

Οι μελέτες δείχνουν ότι ναι μεν το πένθος συμβάλλει και στο στρες και στην κατάθλιψη των φροντιστών, όμως είναι κάτι το διαφορετικό.

Ο όρος "διφορούμενη απώλεια" χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την απώλεια που βιώνει ο φροντιστής καθώς ο ασθενής λόγω της εκφυλιστικής φύσης της ασθένειας  εμφανίζει συμπτώματα που επιδεινώνονται με τον χρόνο.

Η ποικιλία των συμπτωμάτων κάνει την διαχείριση πολύ δύσκολη και το πένθος που βιώνει ο φροντιστής είναι πολύ πιο δύσκολο στο να ξεπεραστεί από την περίπτωση ενός πραγματικού πένθους, με την έννοια μιας ξαφνικής απώλειας.

Ένας άλλος εξίσου ενδιαφέρων τύπος διφορούμενης απώλειας, είναι η φυσική παρουσία που όμως συνδυάζεται με την ψυχολογική απουσία, τονίζει ο ψυχίατρος.

Ο αγαπημένος μας δηλαδή είναι φυσικά παρών αλλά λείπει ψυχολογικά. Πολλές από τις απώλειες που βιώνει ο φροντιστής δεν είναι απόλυτα εμφανείς καθώς βιώνει την απώλεια της συντροφικότητας, της αλλαγής προσωπικότητας του ανθρώπου του, της καθημερινής βοήθειας στην επίλυση προβλημάτων που είχε παλαιότερα.

Το πραγματικό πένθος είναι παρών για τους φροντιστές από την αρχή της νόσου του αγαπημένου τους προσώπου, και ειδικά σε περιπτώσεις όπως η άνοια και το Alzheimer, καθώς ο φροντιστής γνωρίζει εξαρχής πως θα υπάρξει εξέλιξη που δεν θα μπορέσει να τη σταματήσει.   

Κάθε φροντιστής συμπεριφέρεται και αντιδρά διαφορετικά ανάλογα με την προσωπικότητά του.

Τα συναισθήματα δεν ακολουθούν κάποια συγκεκριμένη σειρά και μπορούν να εμφανίζονται ανά περιόδους σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, καταλήγει ο Μιχάλης Μούγιας.