Κοκαΐνη και μεθαμφεταμίνη: Aπειλές της δημόσιας υγείας

Ο ρόλος της Ευρώπης στη διεθνή παραγωγή και το εμπόριο ναρκωτικών αλλάζει, σύμφωνα με νέες αναλύσεις που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τη Europol και τον οργανισμό της ΕΕ για τα ναρκωτικά (EMCDDA). Σε μια εις βάθος ανάλυση στις αγορές κοκαΐνης και μεθαμφεταμίνης, οι υπηρεσίες επισημαίνουν αυξημένες δραστηριότητες παραγωγής στην Ευρώπη γεγονός που δημιουργεί νέες απειλές για την ασφάλεια.

Κοκαΐνη - κατασχέσεις ρεκόρ

Η τελευταία ανάλυση δείχνει ότι η ευρωπαϊκή αγορά κοκαΐνης επεκτείνεται, καθοδηγούμενη από πρωτοφανή επίπεδα διακίνησης που οδηγούν σε ιστορικά υψηλή διαθεσιμότητα. Τα υψηλά επίπεδα παραγωγής κοκαΐνης στη Νότια Αμερική έχουν οδηγήσει σε κατασχέσεις ποσοτήτων ρεκόρ στην Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι επίσης προορισμός και ζώνη διέλευσης για την κοκαΐνη με προορισμό τη Μέση Ανατολή και την Ασία. Περισσότερη παραγωγή λαμβάνει χώρα επίσης τώρα στην Ευρώπη, υποδηλώνοντας αλλαγές στο ρόλο της περιοχής στο διεθνές εμπόριο κοκαΐνης. Μια μεγάλη ποικιλία ατόμων και εγκληματικών δικτύων διαμορφώνουν τη σύνθετη προμήθεια κοκαΐνης προς και εντός της ΕΕ. Η δυνατότητα εμφάνισης νέων προϊόντων κοκαΐνης στην αγορά εγείρει ανησυχίες για μελλοντικούς κινδύνους για την υγεία.

Η κοκαΐνη είναι η δεύτερη πιο συχνά καταναλούμενη παράνομη ουσία στην ΕΕ μετά την κάνναβη. Η λιανική της αξία το 2020 εκτιμήθηκε σε 10,5 δισ. ευρώ (εύρος 7,7 δισ. ευρώ έως 12,8 δισ. ευρώ). Περίπου 3,5 εκατομμύρια Ευρωπαίοι (15–64 ετών) αναφέρουν ότι έκαναν χρήση του ναρκωτικού το περασμένο έτος.

Για τέταρτη συνεχή χρονιά, κατασχέθηκαν στην Ευρώπη ποσότητες ρεκόρ κοκαΐνης (214,6 τόνοι) το 2020, αύξηση 6 % από το 2019, υποδηλώνοντας υψηλή διαθεσιμότητα του ναρκωτικού. Τρεις χώρες - το Βέλγιο (70 τόνοι), η Ολλανδία (49 τόνοι) και η Ισπανία (37 τόνοι) — αντιπροσώπευαν περίπου τα τρία τέταρτα του συνόλου της Ευρώπης, αλλά μεγάλες ποσότητες κατασχέθηκαν επίσης από την Ιταλία (13,4 τόνοι), τη Γαλλία (13,1 τόνοι). ),τη Γερμανία (11 τόνοι) και την Πορτογαλία (10 τόνοι). Η περισσότερη κοκαΐνη που κατασχέθηκε στην Ευρώπη φτάνει σε εμπορευματοκιβώτια θαλάσσιων μεταφορών. Τα σημεία εισόδου των αποστολών κοκαΐνης διαφοροποιούνται, με μεγαλύτερες ποσότητες που κατασχέθηκαν σε λιμάνια της Ανατολικής Ευρώπης και της Τουρκίας.

Η περισσότερη παραγωγή κοκαΐνης εξακολουθεί να γίνεται στην Κολομβία, τη Βολιβία και το Περού. Η νέα ανάλυση περιγράφει, ωστόσο, πώς γίνεται τώρα η επεξεργασία της κοκαΐνης στην Ευρώπη (κυρίως στο Βέλγιο, την Ισπανία και την Ολλανδία). Μεγάλες ποσότητες πρόδρομων χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή κοκαΐνης έχουν κατασχεθεί από παράνομα εργαστήρια παραγωγής και στα ευρωπαϊκά σύνορα.

Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν επίσης ότι μεγάλες ποσότητες σκόνης κοκαΐνης έχουν υποστεί επεξεργασία στην Ευρώπη από ενδιάμεσα προϊόντα, όπως πάστα κόκας και βάση κοκαΐνης. Ορισμένα από αυτά μεταφέρονται λαθραία από τη Νότια Αμερική σε υλικά μεταφοράς (π.χ. κάρβουνο, πλαστικά) και στη συνέχεια εξάγονται σε εξειδικευμένες εγκαταστάσεις. Η διαθεσιμότητα στην Ευρώπη μεγάλων ποσοτήτων βάσης κοκαΐνης και πάστας κόκας δημιουργεί κίνδυνο εμφάνισης νέων καπνιζόμενων προϊόντων κοκαΐνης (π.χ. «κρακ») στις ευρωπαϊκές καταναλωτικές αγορές,

Μεθαμφεταμίνη - μια μικρή, αλλά σταθερά αναπτυσσόμενη αγορά

Η μεθαμφεταμίνη - το πιο διαδεδομένο συνθετικό διεγερτικό φάρμακο στον κόσμο — εξακολουθεί να παίζει σχετικά μικρό ρόλο στην αγορά ναρκωτικών της Ευρώπης. Ωστόσο, η τελευταία ανάλυση δείχνει την αυξανόμενη απειλή που θέτει αυτό το φάρμακο στην περιοχή, καθώς αυξάνεται η διαθεσιμότητα και η χρήση εξαπλώνεται σε νέες περιοχές. Η μεθαμφεταμίνη παράγεται εντός της ΕΕ για την τροφοδοσία τόσο της εγχώριας όσο και της εξωτερικής αγοράς. Η Ευρώπη είναι επίσης ένας προορισμός και ζώνη διέλευσης για αυτό το φάρμακο από άλλους κόμβους παραγωγής (Ιράν, Νιγηρία, Μεξικό) με προορισμό την Ασία και την Ωκεανία. Η αναδυόμενη βιομηχανία μεθαμφεταμίνης στο Αφγανιστάν αποτελεί απειλή για την ΕΕ, δεδομένων των ανταγωνιστικών τιμών και των μακροχρόνιων οδών διακίνησης ναρκωτικών προς την Ευρώπη.

Η σημερινή ανάλυση δείχνει ότι οι μακροπρόθεσμες τάσεις δείχνουν μια σταθερή επέκταση της αγοράς. Μεταξύ 2010 και 2020, ο αριθμός των κατασχέσεων μεθαμφεταμίνης στην ΕΕ των 27 υπερδιπλασιάστηκε (από 3.000 σε 6.200), ενώ οι ποσότητες που κατασχέθηκαν αυξήθηκαν κατά 477 % σε 2,2 τόνους το 2020 (ΕΕ 27).

Το 2020, εννέα κράτη μέλη της ΕΕ ανέφεραν την εξάρθρωση 215 εργαστηρίων μεθαμφεταμίνης.

Ιστορικά η παραγωγή στην Ευρώπη γινόταν συνήθως σε μικρά, αλλά ευρέως διαδεδομένα εργαστήρια στην Τσεχία και τις γειτονικές της χώρες. Ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν, υπάρχει τώρα αυξανόμενη ανησυχία για τις εγκαταστάσεις παραγωγής στο Βέλγιο και την Ολλανδία, όπου η μεθαμφεταμίνη μπορεί να παραχθεί σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.

Οι εγκαταστάσεις μεθαμφεταμίνης που εντοπίστηκαν στο Βέλγιο και την Ολλανδία έχουν αυξηθεί σε μέγεθος, πολυπλοκότητα και παραγωγή από το 2019. Αναγνωρίζοντας την κερδοφορία της μεθαμφεταμίνης, οι Ευρωπαίοι παραγωγοί συνθετικών ναρκωτικών φαίνεται να συνεργάζονται με μεξικανικές εγκληματικές ομάδες για την ανάπτυξη παραγωγικών διαδικασιών και την εκμετάλλευση των υφιστάμενων υποδομών στην Ευρώπη. Εκτός από αυτή   που παράγεται στην Ευρώπη, από το 2019 κατασχέθηκαν στην ΕΕ ποσότητες πολλών τόνων του ναρκωτικού που προέρχονται από το Μεξικό, γεγονός που υποδηλώνει επίσης τη συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών και μεξικανικών δικτύων.

Η χρήση μεθαμφεταμίνης στην Ευρώπη ήταν ιστορικά συγκεντρωμένη στην Τσεχία και τη Σλοβακία, αλλά η χρήση φαίνεται να εξαπλώνεται και αλλού. Τελευταία στοιχεία για τα λύματα αποκαλύπτουν ότι το ναρκωτικό υπάρχει επίσης στο Βέλγιο, την Κύπρο, τα ανατολικά της Γερμανίας, την Ισπανία, την Τουρκία και αρκετές χώρες της Βόρειας Ευρώπης (π.χ. Δανία, Λετονία, Λιθουανία, Φινλανδία, Νορβηγία). Από τις 58 πόλεις με στοιχεία για τα υπολείμματα μεθαμφεταμίνης στα αστικά λύματα για το 2020 και το 2021, περίπου οι μισές (27) ανέφεραν αύξηση.

Καθώς υπάρχουν μεγαλύτερες ποσότητες μεθαμφεταμίνης στην ευρωπαϊκή αγορά, υπάρχει ανησυχία σχετικά με την αυξημένη ζήτηση για το ναρκωτικό, ιδιαίτερα στην καπνιζόμενη μορφή του ("κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη"). Αυτό θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης επιβάρυνσης των συστημάτων υγείας και μιας απειλής για τη δημόσια ασφάλεια.

Πηγές:
https://www.europol.europa.eu/