Δέρμα: Πώς το επηρεάζει το κάπνισμα συμβατικών και ηλεκτρονικών τσιγάρων

Η υγεία του δέρματος δεν είναι η κύρια ανησυχία όταν ιατροί και κοινό συζητούν για τις επιπτώσεις που έχει το κάπνισμα συμβατικών και ηλεκτρονικών τσιγάρων ή άλλων προϊόντων καπνού. Ωστόσο το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει πολλές δερματικές βλάβες.

«Τα συμβατικά τσιγάρα περιέχουν τοξικές ουσίες οι οποίες προκαλούν πρόωρη γήρανση του δέρματος και πολλές δερματικές διαταραχές και παθήσεις. Επιπλέον, όσοι ήδη πάσχουν από δερματικά νοσήματα μπορεί να τα δουν να επιδεινώνονται εξαιτίας του», λέει ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ.

Μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα επιταχύνει τη διαδικασία της γήρανσης, συμβάλλοντας στην εμφάνιση ρυτίδων. Οι ρυτίδες αρχίζουν να γίνονται εμφανείς μετά την πρώτη δεκαετία καπνίσματος, ενώ είναι ιδιαιτέρως έντονες γύρω από το στόμα. Στην πραγματικότητα, οι καπνιστές αναπτύσσουν βαθιές ρυτίδες ανάμεσα στα χείλη και στη μύτη (ρινοχειλικές πτυχές) και πιο έντονες ρυτίδες στα χείλη και κάτω από αυτά, επειδή χρησιμοποιούν συγκεκριμένους μυς του στόματος σε κάθε ρουφηξιά του τσιγάρου τους.

Αναπτύσσουν επίσης πιο βαθιές ρυτίδες στο δέρμα στα πλάγια των ματιών (πόδι της χήνας) λόγω της θερμότητας από την καύση των τσιγάρων και την τάση να μισοκλείνουν τα μάτια για να μην μπει καπνός στο εσωτερικό τους. 

Επειδή, εξάλλου, πολλά από τα 4.000 χημικά των συμβατικών τσιγάρων καταστρέφουν τις ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης, οι καπνιστές έχουν και πιο έντονη χαλάρωση και «σακούλιασμα» του δέρματος όχι μόνο στο πρόσωπο, αλλά και στο λαιμό, τη γνάθο, ακόμα και στο εσωτερικό των βραχιόνων και σε άλλα σημεία του σώματος.

Οι καπνιστές έχουν επίσης φτωχό τόνο επιδερμίδας, λόγω της χρόνιας έλλειψης  οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών. Ο τόνος της επιδερμίδας είναι η χροιά της επιφανειακής στοιβάδας του δέρματος. Σε πολλούς καπνιστές το πρόσωπο γίνεται ωχρό και σε άλλους έχει ανομοιόμορφη χροιά, με τις αλλαγές να παρατηρούνται σταδιακά κατά τα πρώτα χρόνια από την έναρξη του καπνίσματος.

Διαφορά μπορεί να παρατηρηθεί και στα χείλη (το χρώμα τους μπορεί να σκουρύνει σε όλη την επιφάνειά τους ή κατά τόπους) και στο δέρμα των δακτύλων των χεριών (κιτρινίζουν από τη νικοτίνη). Επιπρόσθετα, μπορεί να επιταχυνθεί η εμφάνιση στιγμάτων (κηλίδες) λόγω ηλικίας.

Το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων μπορεί ακόμα να επιταχύνει τν λέπτυνση των μαλλιών, να αυξήσει τον κίνδυνο τριχόπτωσης και να διπλασιάσει τον κίνδυνο ψωρίασης. Εμποδίζει επίσης την επούλωση των πληγών και αυξάνει την πιθανότητα δερματικών μολύνσεων και μιας σχετικά συχνής μορφής καρκίνου (ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) στα χείλη.

Ωστόσο προβλήματα δεν δημιουργούν μόνο τα συμβατικά τσιγάρα, αλλά και τα ηλεκτρονικά. «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα προωθούνται ως καλύτερη εναλλακτική λύση από τα συμβατικά, αλλά βλέπουμε ολοένα περισσότερους ασθενείς με δερματικές βλάβες εξαιτίας τους», λέει ο κ. Μιχελάκης. «Η αναγνώριση των δερματικών εκδηλώσεων που σχετίζονται με τη χρήση τους είναι πολύ σημαντική για να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία».

Στις εκδηλώσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται η δερματίτιδα εξ επαφής, οι θερμικές βλάβες και προβλήματα στον βλεννογόνο του στόματος, σύμφωνα με τις έως τώρα μελέτες. Έχουν επίσης αναφερθεί εξάρσεις της ακμής και εξανθήματα με βλατίδες και φλύκταινες τόσο στο πρόσωπο, όσο και στα χέρια των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων.

Οι θερμικές βλάβες συνήθως εκδηλώνονται από υπερθέρμανση των ηλεκτρονικών τσιγάρων, ενώ τα εξανθήματα συχνά σχετίζονται με την προπυλενική γλυκόλη, μία χημική ουσία που αποτελεί τη βάση για πολλά υγρά αναπλήρωσης.

Το νικέλιο που περιέχεται στο σύστημα θέρμανσης πολλών ηλεκτρονικών συσκευών επίσης μπορεί να προκαλέσει εξάνθημα, ενώ έχουν αναφερθεί και αλλεργικές δερματίτιδες στα χέρια ατόμων άτομα με ευαισθησία στο μέταλλο.

Η νικοτίνη που περιέχουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα επίσης συνιστά πρόβλημα. «Όπως συμβαίνει με τα συμβατικά τσιγάρα, έτσι κι αυτή στα ηλεκτρονικά διασπά το κολλαγόνο και την ελαστίνη, οδηγώντας σε πρόωρες ρυτίδες και γήρανση», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Η νικοτίνη ενοχοποιείται επίσης για την επιβράδυνση της επούλωσης των πληγών. Γι' αυτόν τον λόγο οι χειρουργοί συνιστούν στους ασθενείς να κόβουν το κάπνισμα πριν και μετά από μια εγχείρηση: η τομή δεν θα κλείσει εύκολα με το τσιγάρο».

Τα προαναφερθέντα δεδομένα προέρχονται από τις πρώτες μελέτες που έχουν διεξαχθεί για τις επιδράσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ωστόσο «καθώς αθροίζονται τα χρόνια της χρήσης τους, βλέπουμε ολοένα περισσότερα δερματικά προβλήματα στους ασθενείς μας», προσθέτει ο ειδικός. «Γεγονός είναι πως κάθε φορά που κάποιος ανάβει ένα συμβατικό ή ηλεκτρονικό τσιγάρο και εισπνέει καπνό, μειώνει την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στο πρόσωπό του. Η μείωση αυτή γερνάει πρόωρα το δέρμα, αλλά θα χρειαστούν μερικά χρόνια μέχρι να γίνει αυτό εμφανές».

Επιπλέον, είναι πιθανό να μην επηρεάζονται όλοι εξίσου από το ηλεκτρονικό τσιγάρο, ακριβώς όπως δεν επηρεάζονται από το συμβατικό. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι πόσο θέλει ο καθένας να ρισκάρει.

«Οι έρευνες για τις δυνητικές δερματικές επιπτώσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων συνεχίζονται, αλλά καλά-καλά δεν γνωρίζουμε όλες τις ουσίες που περιέχονται σε κάθε γεύση. Επομένως, η καλύτερη λύση για υγιές δέρμα είναι η πλήρης διακοπή του καπνίσματος, και όχι η αντικατάσταση του συμβατικού τσιγάρου με ηλεκτρονικό ή άλλο αντίστοιχο προϊόν», καταλήγει ο κ. Μιχελάκης.