Ν. Διέτης: Χρειαζόμαστε εμβόλια με διάρκεια ενός έτους

Εν μέσω θερινής έξαρσης της πανδημίας και εν αναμονή της επόμενης ενισχυτικής δόσης εμβολίου το ερχόμενο φθινόπωρο, η επιστημονική κοινότητα προσδοκά πως τα επικαιροποιημένα εμβόλια θα ενισχύσουν σημαντικά την ανοσία του πληθυσμού, καθώς θα καλύπτουν και τις νέες παραλλαγές της Όμικρον.

Το μεγάλο στοίχημα, ωστόσο, είναι η διάρκεια της ανοσίας που θα παρέχουν, όπως επισημαίνει στο iatronet.gr ο επίκουρος καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νικόλας Διέτης (φωτογραφία). Ο ίδιος μιλά για τον μεγάλο στόχο του ετήσιου εμβολιασμού, αναφέρεται στη συζήτηση για το ποιοι θα κάνουν το επικαιροποιημένο εμβόλιο και ποια στελέχη του ιού θα περιέχει, ενώ εκτιμά πως τα νέας γενιάς εισπνεόμενα εμβόλια που θα προστατεύουν και από τη μόλυνση δεν θα είναι διαθέσιμα για μαζική χρήση πριν περάσουν 2 ως 3 χρόνια.

Δεν μπορούμε να εμβολιαζόμαστε κάθε 5 - 6 μήνες

"Έχουμε εμβόλια που μας βοηθούν να μειώσουμε δραματικά το ρίσκο βαριάς νόσησης και νοσηλείας - 90% λένε οι μελέτες - αλλά το μείον είναι ότι δεν έχουμε καταφέρει να βγάλουμε ένα εμβόλιο με μεγάλη διάρκεια προστασίας", παρατηρεί ο κ. Διέτης για να προσθέσει: "αν βάλεις στην εξίσωση το ότι αλλάζει ο ιός πολύ πιο γρήγορα από ό,τι παλιότερα γιατί υπάρχει πίεση, έχουμε το πρόβλημα της έκτασης της προστασίας μας. Δεν μπορούμε να εμβολιάζουμε τον κόσμο παγκοσμίως κάθε 5 ή 6 μήνες. Δεν είναι πρακτικά δυνατό να γίνει αυτό".

Οι ελπίδες, σύμφωνα με τον ίδιο, επικεντρώνονται στις μελέτες για τα ανανεωμένα εμβόλια, τα οποία γνωρίζουμε ότι θα ενημερώνουν τον οργανισμό για τις τελευταίες παραλλαγές, ώστε να δημιουργήσει αντισώματα εναντίον τους, άρα θα παρέχουν ακόμη καλύτερη προστασία έναντι βαριάς νόσου. Θα έχουν όμως και μεγαλύτερη διάρκεια; "Δεν το γνωρίζουμε ακόμη. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν πως η διάρκεια θα είναι μεγαλύτερη από αυτή που έχουν τώρα, αλλά δεν ξέρουμε αν θα φτάσουμε στο στόχο μας, που είναι στο μίνιμουμ του εμβολιασμού μια φορά το χρόνο, όπως γίνεται με τον ιό της γρίπης". Η διαφορά, όπως εξηγεί, είναι πως στη γρίπη χρειάζεσαι προστασία μόλις 4 - 5 μηνών τον χειμώνα, καθώς ο ιός είναι εποχιακός, ενώ ο κορωνοϊός κυκλοφορεί όλο τον χρόνο και δημιουργεί ταχύτερα νέες μεταλλάξεις.

Το θέμα της περιορισμένης διάρκειας των εμβολίων κατά της COVID-19 απασχολεί ευρέως την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, με κάποιους να την αποδίδουν στη νέα τεχνολογία των mRNA εμβολίων και άλλους στις ταχύτατες μεταλλάξεις του ιού.

Ποιοι θα κάνουν το επικαιροποιημένο

Τι θα γίνει στο υπαρκτό ενδεχόμενο να κυριαρχεί άλλη παραλλαγή (όπως ο "Κένταυρος"), όταν θα κυκλοφορήσουν τα νέα εμβόλια που θα είναι ενημερωμένα για τις Όμικρον 4 και 5; Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή, αυτό δεν θα είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα. "Όπως λένε οι ιολόγοι, η διαφορά μεταξύ της Όμικρον 5 και του αρχικού στελέχους στο οποίο βασίσαμε τα εμβόλιά μας είναι τεράστια. Βάζοντας και τα δύο στο νέο εμβόλιο κάνεις μια πιο ευρεία κάλυψη της γνώσης του ιού στο σώμα σου. Ακόμα κι αν η επόμενη παραλλαγή δεν είναι συγγενική της Όμικρον, αλλά να είναι μια εντελώς άλλη παραλλαγή, την 'Κάππα' φερ’ ειπείν, η διαφορά τους δεν θα είναι τόσο μεγάλη", εξηγεί.

Διαφορετικές προσεγγίσεις και αβεβαιότητα υπάρχει για αρκετές ακόμη εκδοχές των νέων εμβολίων, όπως για το αν πρέπει να μπει και το Όμικρον 5 μαζί με το αρχικό στέλεχος, όπως υποστηρίζουν οι οδηγίες του Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA) ή η Όμικρον 4, όπως θέλει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) καθώς δεν έχουμε ακόμα ακριβή κλινικά δεδομένα για την Όμικρον 5. Επίσης, δεν έχει ξεκαθαριστεί αν το επικαιροποιημένο εμβόλιο πρέπει να δίνεται μόνο ως booster. "Κάποιος που δεν είναι εμβολιασμένος καθόλου και θα κάνει την πρώτη δόση, θα την κάνει το πρώτο ή το ανανεωμένο; Στην Αμερική έχει υπερισχύσει η άποψη ότι πρέπει να κάνει τις δύο πρώτες δόσεις με το αρχικό στέλεχος και το ανανεωμένο να δοθεί ως booster. Δεν ξέρουμε ακόμη τι θα ισχύσει στην Ευρώπη", σημειώνει.

Σε 2 με 3 χρόνια τα εισπνεόμενα εμβόλια

Έπειτα από 2,5 χρόνια πανδημίας είναι γενικώς αποδεκτό στους επιστήμονες πως ο ιός θα εξακολουθήσει να εξελίσσεται με συνεχόμενες νέες μεταλλάξεις, όσο υπάρχει μεταδοτικότητα. Στις προσπάθειες για μείωση της μεταδοτικότητας, εκτός από τα μέτρα όπως η χρήση μάσκας και ο αερισμός εσωτερικών χώρων, παίζουν ρόλο και τα υπάρχοντα εμβόλια, γεγονός που σύμφωνα με τον κ. Διέτη δεν έχει επικοινωνηθεί επαρκώς μέχρι σήμερα. "Η 4η δόση του εμβολίου μειώνει τη μεταδοτικότητα κατά 50% στους δύο πρώτους μήνες τουλάχιστον, όπως έδειξαν μελέτες από το Ισραήλ. Σε μια κατάσταση μεγάλης μεταδοτικότητας, όπως αυτή που διανύουμε, η μείωσή της στο μισό είναι πολύ σημαντική", υπογραμμίζει.

Καίρια μείωση της μεταδοτικότητας εκτιμάται πως θα επιτυγχάνουν τα εμβόλια νέας τεχνολογίας, που θα είναι ρινικά, εισπνεόμενα, καθώς θα εισέρχονται από το ανώτερο αναπνευστικό και θα αυξάνουν τα αντισώματα στο σημείο εισδοχής του ιού. Σύμφωνα με τον κ. Διέτη, ωστόσο, αυτά τα εμβόλια δεν αναμένονται να αναπτυχθούν και να παραχθούν μαζικά ώστε να είναι διαθέσιμα στον παγκόσμιο πληθυσμό, πριν περάσουν 2 ως 3 χρόνια από σήμερα.

"Είναι ένα ζήτημα αν αυτά τα εμβόλια θα στηριχθούν από μεγάλες εταιρίες, ώστε η δυνατότητα παραγωγής και διανομής να είναι τόσο μεγάλη και να υπάρξει κάλυψη παγκόσμια. Και φυσικά είναι ζήτημα πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό. Κάποιος που ξέρει τα logistics καταλαβαίνει πως δεν μιλάμε για ένα με δύο χρόνια, αλλά για περισσότερο χρόνο ώστε να έχουμε αυτή την κάλυψη", αναφέρει για να προσθέσει: "Είναι μια πολύ καλή προοπτική, σε σωστή κατεύθυνση, γιατί δεν έχουμε βρει άλλον τρόπο να μειώσουμε την μεταδοτικότητα, αλλά υπάρχει ο αστερίσκος ότι μάλλον θα αργήσει να γίνει πραγματικότητα παγκοσμίως. Άρα πρέπει να σκεφτείς ότι τα επόμενα 2 - 3 χρόνια που δεν θα έχω αυτού του είδους τα εμβόλια, τι μπορώ να κάνω; Αφού δεν μπορώ να εμβολιάζω κάθε 6 μήνες, πρέπει να κάνω κάτι άλλο. Και εκεί μπαίνει η λογική των ανανεωμένων εμβολίων mRNA".