Μικροί μουσικοί με σπαστική τετραπληγία

Η Αλεξάνδρα Κερλίδου που ζει στη Μυτιλήνη έχει διαγνωστεί από μικρή με σπαστική τετραπληγία, που δεν της επιτρέπει να ελέγχει απόλυτα τις κινήσεις των άκρων της, ενώ δεν μπορεί να μιλήσει. Πριν από 1,5 χρόνο, μέσω πανδημίας, σερφάροντας στο διαδίκτυο, "έπεσε" τυχαία πάνω σε ένα βίντεο που θα της άλλαζε τη ζωή: Παιδιά με παρόμοια προβλήματα έπαιζαν χριστουγεννιάτικα τραγούδια σε μια διαδικτυακή συναυλία, χάρη σε μια καινοτόμο εφαρμογή, το ψηφιακό μουσικό όργανο EyeHarp, που τους επέτρεπε να επιλέγουν τις νότες στην οθόνη του υπολογιστή με τις κινήσεις των ματιών και του κεφαλιού.

"Μπορώ κι εγώ", σκέφτηκε και επικοινώνησε μέσω Facebook με τον εμπνευστή και δημιουργό του EyeHarp, Ζαχαρία Βαμβακούση. Η ίδια ήταν ήδη εξοικειωμένη με την τεχνολογία εντοπισμού βλέμματος (eye tracking), μέσω της οποίας επικοινωνεί τα τελευταία χρόνια, γράφοντας στον υπολογιστή και μετατρέποντας το κείμενο σε ομιλία. Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να χειριστεί το μουσικό όργανο και να παίξει μουσική Μάνου Χατζηδάκι από το πρώτο κιόλας μάθημα, με οπτική υποβοήθηση.

Μερικούς μήνες μετά, η Αλεξάνδρα καθήλωνε το κοινό, συνοδεύοντας μουσικά τη Νατάσα Μποφίλου και τη μπάντα της στη δίωρη συναυλία που έδωσαν μαζί στο Δημοτικό Θέατρο "Μίκης Θεοδωράκης" του Δήμου Κορδελιού - Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη.

Η 22χρονη, που έχει δώσει πολλές ακόμη συναυλίες, περιέγραψε την εμπειρία και τα συναισθήματά της στη διάρκεια ενημερωτικής - επιμορφωτικής εκδήλωσης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, στο πλαίσιο της πιλοτικής ένταξης του EyeHarp στην Ειδική Αγωγή και την Συμπεριληπτική Εκπαίδευση των σχολικών μονάδων της περιοχής για το τρέχον διδακτικό έτος.

Η ίδια χαρακτήρισε ως την "πιο τέλεια συναυλία" αυτή που έδωσε με τη Νατάσα Μποφίλιου, ενώ μίλησε για το πώς το ψηφιακό μουσικό όργανο της άλλαξε τη ζωή. "Με τις συναυλίες πάω και σε μέρη που είναι δύσκολο να πάω αλλιώς. Γνωρίζω τραγουδίστριες και τραγουδιστές από κοντά, αλλά μου δίνεται και η δυνατότητα να τους συνοδέψω επί σκηνής. Αυτό ούτε στα πιο τρελά όνειρα δεν το φανταζόταν ένα παιδί με σπαστική τετραπληγία, ότι μπορεί να το κάνει με ένα πρόγραμμα μουσικής", είπε, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να συμπεριληφθεί σε όλα τα δημόσια ειδικά σχολεία της χώρας, για να γίνει πιο διασκεδαστικό το μάθημα της μουσικής για τα άτομα με σπαστική τετραπληγία

Ν. Μποφίλου: Να φτάσει το μήνυμα μακριά

Στην παρέμβασή της, η Νατάσα Μποφίλιου ανέφερε πως με την πρωτοποριακή εφαρμογή συντελείται ένα διπλό θαύμα: Από τη μία, στέλνεται το μήνυμα ότι οι άνθρωποι με όποια ιδιαιτερότητα ή διαφορετικότητα πρέπει να έχουν ίδια πρόσβαση και ίσα δικαιώματα με όλους τους υπόλοιπους. Από την άλλη, δίνει τη δυνατότητα σε όλους να απολαύσουν κάτι τόσο σπουδαίο όπως είναι η μουσική. "Ο ρόλος της μουσικής, από καταβολής της, νομίζω πως είναι να κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Όλους τους ανθρώπους. Να έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτή", είπε και ευχήθηκε να φτάσει το μήνυμα τόσο μακριά, ώστε να αρχίσουμε να βλέπουμε και ορχήστρες με ανθρώπους που χειρίζονται το EyeHarp.

Το ατύχημα που "γέννησε" το EyeHarp

Ο Ζαχαρίας Βαμβακούσης υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στη Ρόδο το 2008 και μαζί με έναν ακόμα στρατιώτη που έπαιζε μουσική, τον Σάββα, έκαναν πρόβες για παίξουν σε ένα τοπικό μαγαζί. Δύο μέρες πριν, όμως, ο Σάββας είχε ατύχημα με τη μηχανή και τραυματίστηκε σοβαρά στην σπονδυλική στήλη. Οι γιατροί δεν ήξεραν αν θα κουνούσε ξανά τα χέρια του.

"Τελικά τα κούνησε τα χέρια του και παίζει λύρα, σε αναπηρικό καροτσάκι", είπε ο κ. Βαμβακούσης, προσθέτοντας πως το συγκεκριμένο ατύχημα τον ταρακούνησε και τον έκανε να προβληματιστεί για τη σχέση της μουσικής με τους ανθρώπους με αναπηρίες.

Αυτός ο προβληματισμός αποτέλεσε έμπνευση για τη δημιουργία του EyeHarp, που ξεκίνησε το 2011 στο πλαίσιο της διπλωματικής του εργασίας στο Τμήμα Μουσικής Πληροφορικής στη Βαρκελώνη και εξελίχθηκε στο διδακτορικό και το μεταδιδακτορικό του, τα επόμενα χρόνια. Το 2016 έγινε η πρώτη συναυλία στη Σμύρνη και από το 2017 παραδίδει μαθήματα σε Ωδεία και Ειδικά Σχολεία.

"Αν και κατά μέσο όρο στην Ευρώπη ένας στους πέντε παίζει σε κάποιο βαθμό κάποιο μουσικό όργανο, μέχρι πρόσφατα δεν έπαιζε κανένας από τους ανθρώπους με τετραπληγία. Μιλάμε για περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που είναι αποκλεισμένος από το να παίζει μουσική. Αυτό είναι το πρόβλημα που λύνει", σημείωσε.

Το ψηφιακό μουσικό όργανο απευθύνεται σε άτομα με αναπηρία στα άνω άκρα (που οφείλεται π.χ. σε εγκεφαλική παράλυση, νευροεκλφυλιστικές ασθένειες, εγκεφαλικό ή τραυματισμό σπονδυλικής στήλης). Η μόνη προϋπόθεση για χρήση του οργάνου είναι η ικανότητα οπτικής εστίασης, δηλαδή να μπορεί ο χρήστης να κοιτάξει κάπου εκούσια.