Αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης: Λύση το λαπαροσκοπικό χειρουργείο

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, ο αριθμός των ενηλίκων που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη στον κόσμο τετραπλασιάστηκε από 108 εκατομμύρια το 1980 σε 422 εκατομμύρια το 2014! 90% από αυτούς έχουν νόσο τύπου 2, ενώ καταγράφεται ότι 1,6 εκατομμύρια θάνατοι το 2015 σχετίζονταν άμεσα με τον διαβήτη. Σήμερα υπολογίζεται ότι λιγότεροι από το 50% των πασχόντων ρυθμίζουν ικανοποιητικά το σάκχαρό τους με δίαιτα, άσκηση ή φάρμακα.

Στην Ελλάδα, ο αριθμός των διαβητικών τετραπλασιάστηκε τα τελευταία 30 χρόνια! Με τα σημερινά επιδημιολογικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι 8%-9% του πληθυσμού (800-900 χιλιάδες) έχουν διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ενώ υπάρχει ένα ποσοστό 3%-4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Το πιο ανησυχητικό στοιχείο, είναι ότι ο διαβήτης τύπου 2 προσβάλλει πλέον όλο και μικρότερες ηλικίες, με αποτέλεσμα να παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου, με τον κίνδυνο που έχουν άνθρωποι που είναι κατά 15 χρόνια μεγαλύτεροι τους. Ο διαβήτης, δηλαδή, γερνάει πρόωρα την καρδιά και τα αγγεία.

Μέχρι πρόσφατα, η Χειρουργική ήταν συνδεδεμένη στο μυαλό μας με την αντιμετώπιση παθήσεων όπως ο καρκίνος του πεπτικού, οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη, οι κήλες και άλλες καθημερινές καταστάσεις που απαιτούσαν αφαίρεση κάποιου προβληματικού σημείου ή οργάνου του σώματος. Ήταν πέρα από τη φαντασία και του πλέον ευρέως σκεπτόμενου γιατρού, ότι ένα χειρουργείο θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη, μιας νόσου που προσβάλλει πολλά όργανα και συστήματα του οργανισμού και οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις σε στεφανιαία νόσο, απόφραξη αγγείων, νεφρική ανεπάρκεια, νευροπάθειες, τύφλωση, απώλεια άκρων κ.ά.

Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, αρκετοί γιατροί είχαν αναφέρει τη βελτίωση του διαβήτη μετά από επεμβάσεις στο στομάχι. Δημοσίευση στο έγκυρο περιοδικό Lancet το 1925 σημειώνει την άμεση εξαφάνιση του σακχάρου στα ούρα μετά από επέμβαση για έλκος στομάχου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και τα πρώτα χρόνια της χειρουργικής αντιμετώπισης της σοβαρής παχυσαρκίας, σειρά ανάλογων παρατηρήσεων είδαν το φώς της δημοσιότητας. Αποκορύφωμα η δεκαετία του 1990 μετά τη δημοσίευση του Walter Pories, καθηγητή στο East Carolina University, με τίτλο “Who Would Have Thought It? An Operation Proves to Be the Most Effective Therapy for Adult-Onset Diabetes Mellitus.”

Παρόλα αυτά, συνέχιζε να υπάρχει δυσπιστία για την χειρουργική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη. Από τη μια ερχόταν σε αντίθεση με τη λογική σκέψη ότι η έλλειψη ινσουλίνης θα μπρούσε να διορθωθεί μόνο με φάρμακα ή χορήγηση ινσουλίνης, και από την άλλη, η γνώση ότι η παχυσαρκία συνδέεται άμεσα με το διαβήτη οδηγούσε στη σκέψη ότι η απώλεια βάρους ήταν αυτή που διορθώνει το πρόβλημα.

Έπρεπε να δοθεί μια ενδελεχής απάντηση στην αιτία των εντυπωσιακών αυτών παρατηρήσεων. Έτσι, εν μέσω πολλών αντιδράσεων, ο Francesco Rubino, καθηγητής τότε στο Weill Cornell Medical College της Νέας Υόρκης, ξεκινάει στα μέσα της δεκαετίας του 2000 πειράματα σε διαβητικά ποντικάκια στο European Institute of Telesurgery στο Στρασβούργο. Η επέμβαση παράκαμψης του στομάχου (gastric by-pass) αποδείχτηκε ότι βελτίωνε δραματικά το μεταβολισμό του σακχάρου χωρίς καμία μεταβολή στην πρόσληψη τροφής ή στο βάρος των πειραματοζώων. Ακολούθησαν πολλά ανάλογα πειράματα και παρατηρήσεις σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε επέμβαση για απώλεια βάρους. Όλα τα δεδομένα έδειχναν ότι η διόρθωση του διαβήτη ήταν άμεση και άσχετη με την απώλεια κιλών.

Η Λαπαροσκοπική Χειρουργική Θεραπεία, με την αλλαγή που επιφέρει στην ανατομία του ανώτερου πεπτικού, επηρεάζει ευθέως το μεταβολισμό της γλυκόζης. Μετά το χειρουργείο, αλλάζουν δραματικά τα σήματα που στέλνει το πεπτικό στον εγκέφαλο, με συνέπεια να προκαλείται ανορεξία, σχετική αποστροφή στα γλυκά και απόλυτη ικανοποίηση με πολύ μικρές ποσότητες γλυκαντικών ουσιών. Παράλληλα, είναι εντυπωσιακή η στροφή των χειρουργηθέντων ασθενών σε υγιεινότερες διατροφικές επιλογές, κάτι που τους προκύπτει αβίαστα και όχι μετά από πίεση από γιατρούς ή διαιτολόγους.  

Σειρά μελετών από μεγάλα Κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής, δείχνουν ότι 80-89% των ασθενών που υποβλήθηκαν σε επέμβαση είτε απαλλάχτηκαν από τη νόσο είτε χρειάζονταν μικρή ποσότητα αντιδιαβητικών φαρμάκων είτε τη ρύθμιζαν μόνο με δίαιτα και άσκηση, μέχρι και 5 χρόνια αργότερα. Παράλληλα, χαρακτηριστική είναι η μείωση των συνοδών προβλημάτων του διαβήτη, όπως τα καρδιαγγειακά, τα εγκεφαλικά και ο κίνδυνος θανάτου, όπως αναφέρει η μελέτη Swedish Obese Subjects σε παρακολούθηση μέχρι και 20 χρόνια μετά την επέμβαση.

Από το 2016, οι διεθνείς οδηγίες που δημοσιεύτηκαν στο Diabetes Care, το επίσημο ιατρικό περιοδικό της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας (American Diabetes Association), και υιοθετήθηκαν από περισσότερες από 60 επιστημονικές εταιρείες στον κόσμο (και από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία), σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη! Μετά από αυτό, η χειρουργική προτείνεται ως ένα πολύ ισχυρό όπλο στη μάχη κατά του διαβήτη, κατ’ αρχάς για τους σοβαρά παχύσαρκους αλλά και για τους υπέρβαρους αν το σάκχαρό τους δεν ελέγχεται! Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι η ασφάλεια αυτών των χειρουργείων σήμερα είναι ανάλογη καθημερινών επεμβάσεων όπως η χολοκυστεκτομή ή η υστερεκτομή, γίνονται λαπαροσκοπικά και θεωρούνται χαμηλού κινδύνου (θνητότητα <0,08%). Ακόμα, όλες οι οικονομικές αναλύσεις δείχνουν ότι το κόστος τους ισοσκελίζεται μέσα στα πρώτα 2-3 χρόνια με το μειωμένο κόστος διαχείρισης του διαβήτη.

Σήμερα, πολλοί παχύσαρκοι ασθενείς με διαβήτη ζούν απογοητευμένοι, έχοντας δοκιμάσει όλες τις διαθέσιμες θεραπείες χωρίς αποτέλεσμα. Η δυνατότητα της χειρουργικής παρέμβασης έρχεται να ανοίξει νέους ορίζοντες και να δώσει ελπίδα βελτίωσης και ίασης σε χιλιάδες συνανθρώπους μας. Για να διακρίνουμε ποιοί είναι αυτοί που θα ωφεληθούν περισσότερο από μια επέμβαση, είναι απαραίτητο να έχουν εξαντληθεί όλα τα συντηρητικά μέσα αντιμετώπισης της παχυσαρκίας και του διαβήτη! Ωστόσο, το να παραμένει κάποιος παχύσαρκος και διαβητικός πολλαπλασιάζει συνεχώς τις επιπτώσεις σε όλα κυριολεκτικά τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού και μειώνει τις πιθανότητες οριστικής λύσης του προβλήματός του. Με άλλα λόγια, όσο πιο παραμελημένη είναι μια περίπτωση, τόσο πιο πολύ αδυνατίζει η δυνατότητα της επιστήμης να βοηθήσει ριζικά και καθοριστικά.

Η εντυπωσιακή αλλαγή στη ζωή όσων υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση αντιμετώπισης της παχυσαρκίας και του σακχαρώδη διαβήτη καταγράφεται καθημερινά δίπλα μας. Φράσεις όπως «ξαναγεννήθηκα», «τώρα ζώ» ή «επιτέλους χαίρομαι τον εαυτό μου και την οικογένειά μου» ηχούν στα αυτιά μας συνεχώς και μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε τον αγώνα για καλύτερες και ασφαλέστερες θεραπείες. Το χαρακτηριστικό της ριζικότητας που έχει η χειρουργική αντιμετώπιση μιας νόσου μπορεί πια να χρησιμοποιηθεί και στην αντιμετώπιση της Παχυσαρκίας και του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Η επικρατούσα αντίληψη ότι ο διαβήτης είναι μια χρόνια, ανίατη και δυνητικά θανατηφόρος νόσος καταρρίπτεται και μια νέα εποχή ανέτειλε για τους διαβητικούς σε όλο τον κόσμο.