Τετραπλό PCR τεστ ανιχνεύει ταυτόχρονα κορωνοϊό, RSV και γρίπη Α ή Β

Μέσα σε μόλις τρεις ώρες, και με τη λήψη μόνο ενός ρινοφαρυγγικού δείγματος, οι γιατροί του νοσοκομείου "Γ. Γεννηματάς" της Θεσσαλονίκης έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν αν ο ασθενής που έχει προσέλθει στα εξωτερικά ιατρεία με συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης, έχει προσβληθεί από κορωνοϊό, από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) ή από δύο τύπους του ιού της γρίπης (Α και Β).

Το καινοτόμο πρωτόκολλο RT PCR Test, που εφαρμόζεται από τις 23 Νοεμβρίου στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας του νοσοκομείου, λύνει τα χέρια των εργαστηριακών και κλινικών γιατρών, ειδικά σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από τη επονομαζόμενη "τριδημία" των παραπάνω αναπνευστικών ιών.

Μιλώντας στο iatronet.gr, η διευθύντρια του Μικροβιολογικού και Αιματολογικού Εργαστηρίου του "Γ. Γεννηματάς" και πρόεδρος της Επιτροπής Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του νοσοκομείου, δρ Κωνσταντίνα Κοντοπούλου (φωτογραφία), εξηγεί τα πλεονεκτήματα της μεθόδου, που εφαρμόζεται μόνο στο συγκεκριμένο νοσοκομείο, τουλάχιστον για τη Βόρεια Ελλάδα.

Σκιαγραφώντας την εικόνα της περιόδου που διανύουμε, η ίδια διαπιστώνει πρώιμη έξαρση λοιμώξεων από γρίπη και RSV, με τον τελευταίο να μην αφορά μόνο παιδιά, αλλά και μεγάλες ηλικίες, οδηγώντας σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και σε βαριές πνευμονίες. Σε ό,τι αφορά τον SARS-CoV-2, καταγράφεται ήπια αύξηση των θετικών τεστ, χωρίς ωστόσο αυτό να μεταφράζεται σε αύξηση νοσηλειών.

Ακριβής και έγκαιρη διάγνωση

Τους τελευταίους μήνες αυξάνονταν οι ασθενείς που προσέρχονταν στο νοσοκομείο με συμπτωματολογία που παρέπεμπε σε λοίμωξη COVID-19, αλλά το τεστ για SARS-CoV-2 ήταν αρνητικό. Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με τους άλλους αναπνευστικούς ιούς, που χτύπησαν νωρίτερα φέτος την "πόρτα" της Ευρώπης.

"Σκεφτήκαμε να εφαρμόσουμε το συγκεκριμένο πρωτόκολλο, το οποίο μας επέτρεπε η τεχνολογία που διαθέτουμε από την έναρξη λειτουργίας του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας, ούτως ώστε να γίνεται η διαφορική διάγνωση και μεταξύ των άλλων ιών που προκαλούν αναπνευστικές λοιμώξεις", λέει η κ. Κοντοπούλου και προσθέτει: "Λαμβάνεται ένα ρινοφαρυγγικό δείγμα, το οποίο ελέγχεται ταυτόχρονα. Συγκεκριμένα, ελέγχουμε τρία γονίδια του SARS-CoV-2 -κάτι που σημαίνει υψηλή ευαισθησία και ακρίβεια- ένα γονίδιο για τον ιό της γρίπης τύπου Α, ένα γονίδιο για τον ιό της γρίπης τύπου Β, και ένα γονίδιο για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό".

Η ανίχνευση γίνεται με τη μέθοδο Multiplex RT PCR (Πολυπλεκτική πραγματικού χρόνου), που είναι και η μέθοδος αναφοράς για τη διάγνωση. Το νοσοκομείο αναλύει τουλάχιστον 100 δείγματα καθημερινά και πάνω από 300 σε ημέρες γενικής εφημερίας, και έχει τη δυνατότητα να εξάγει αποτελέσματα για 200 δείγματα σε τρεις ώρες, με την ταυτόχρονη ανάλυση δύο πλακών των 96 δειγμάτων σε δύο κυκλοποιητές.

Το όφελος για τον ασθενή

Η μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας του Εργαστηρίου, χάρη στη συγκεκριμένη τεχνολογία, δίνει παράλληλα τη δυνατότητα αποτελεσματικής και έγκαιρης διαχείρισης των ασθενών.

"Αν ένα παιδί, για παράδειγμα, έχει αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, κατευθείαν διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα, γιατί ο συγκεκριμένος ιός μεταδίδεται πάρα πολύ εύκολα. Σε έναν κλειστό χώρο αν υπάρχει ένα άρρωστο παιδί θα κολλήσουν όλοι, γι’ αυτό υπάρχει και τόσο μεγάλη απουσία στα σχολεία", εξηγεί η κ. Κοντοπούλου και συμπληρώνει: "Επιπλέον, σε βρέφη, νεογνά και παιδάκια κάτω των 2 ετών, μπορεί να υπάρξει αναπνευστική δυσχέρεια, γιατί δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμη οι πνεύμονες, και να χρήζουν οξυγόνου. Εγκαίρως, ο παιδίατρος θα χορηγήσει και την κατάλληλη αγωγή. Σε ένα παιδί που έχει γρίπη θα δοθεί η κατάλληλη αντιική θεραπεία, που πρέπει να χορηγηθεί σε δύο μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων".

Το ίδιο συμβαίνει και στους ενήλικες ασθενείς, στους οποίους πρέπει εγκαίρως να χορηγηθεί η κατάλληλη αντιική θεραπεία, αν πρόκειται για γρίπη, να ακολουθήσει η κατάλληλη διαχείριση αν πρόκειται για COVID-19, ή ακόμα και αν έχουν προσβληθεί από RSV. "Άρχισε να εμφανίζεται ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και στους ενήλικες. Και μάλιστα σε άτομα ηλικιωμένα και ανοσοκατεσταλμένα, με συννοσηρότητες και σοβαρά υποκείμενα νοσήματα μπορεί να οδηγήσει και σε νοσηλεία και να προκαλέσει σοβαρή πνευμονία", επισημαίνει. Επίσης, και οι ασθενείς της κοινότητας ενημερώνονται γρήγορα για το αποτέλεσμα τηλεφωνικώς, με αποτέλεσμα να υπάρχει έγκαιρη διαχείριση και στην κοινότητα.

"Τριδημία"

Την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του συγκεκριμένου πρωτοκόλλου, από τις 23/11 ως το τέλος του μήνα, ελέγχθηκαν 700 δείγματα και βρέθηκαν 17 θετικά στον αναπνευστικοί συγκυτιακό ιό, 9 στον ιό της γρίπης τύπου Α και 55 στον κορωνοϊό.

"Βλέπουμε αυξημένα περιστατικά γρίπης και RSV, γιατί τα προηγούμενα δύο χρόνια και τα παιδιά δεν είχαν έρθει σε επαφή με τον ιό λόγω των αυστηρών περιοριστικών μέτρων, όπως και όλοι μας δεν είχαμε έρθει σε επαφή με τον ιό της γρίπης", αναφέρει η διευθύντρια του Εργαστηρίου, η οποία διαπιστώνει πως η κορύφωση των λοιμώξεων του RSV άρχισε πολύ νωρίτερα φέτος. "Ενώ κάθε χρόνο το περιμένουμε Δεκέμβριο και Ιανουάριο, φέτος ξεκίνησε από Οκτώβριο και Νοέμβριο", σημειώνει.

Το 60% των παιδιατρικών αναπνευστικών λοιμώξεων που νοσηλεύονται στην Παιδιατρική Κλινική του νοσοκομείου (8 από τα 14 παιδιά) αφορούν τον ιό RSV.

Κορωνοϊός και μεταλλάξεις

Η ίδια τεχνολογία έδωσε τη δυνατότητα το Εργαστήριο να κάνει την πρώτη ανίχνευση της παραλλαγής Όμικρον στη Θεσσαλονίκη, στις 24 Δεκεμβρίου του 2021. "Είχαμε συγκεκριμένα κιτ που ανίχνευαν συγκεκριμένες παραλλαγές του ιού, που μας επέτρεψαν να κάνουμε ταυτοποίηση της Όμικρον1 και 2 και έπειτα 4 και 5. Στη συνέχεια, βέβαια, τα στέλνουμε στο ΕΚΕΤΑ για γονιδιωματική ανάλυση και περαιτέρω ανάλυση των υποτύπων", εξηγεί η κ. Κοντοπούλου.

Το τελευταίο δίμηνο παρατηρείται μια συνεχής, ήπια αύξηση των θετικών τεστ για SARS-CoV-2. Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο βρέθηκαν συνολικά 153 θετικά δείγματα, τον Οκτώβριο 165 και το Νοέμβριο 191. "Το ενθαρρυντικό όμως είναι πως δεν έχουμε αύξηση στις νοσηλείες στην Παθολογική Κλινική και στη ΜΕΘ", παρατηρεί. Το σύνολο των θετικών τεστ του τελευταίου διαστήματος αφορούν την παραλλαγή Όμικρον 5.

Αντισώματα

Συνεχιζόμενη μελέτη των τίτλων αντισωμάτων, που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας του "Γ. Γεννηματάς" στο προσωπικό του νοσοκομείου, ανέδειξε στις διαδοχικές φάσεις του, την ισχυρή ανοσιακή απάντηση που προέκυψε σε κάθε μια από τις τρεις δόσεις του εμβολίου κατά της COVID-19. Η επόμενη φάση της μελέτης, με συντονιστή τον αναπληρωτή καθηγητή Κλινικής Φαρμακολογίας στο ΑΠΘ, Γιώργο Παπαζήση, θα εξαρτηθεί από την ανταπόκριση του προσωπικού στην τέταρτη (2^η ενισχυτική) δόση.