Aτοπική δερματίτιδα: Η συχνότερη χρόνια δερματοπάθεια των παιδιών

Η ατοπική δερματίτιδα είναι η συχνότερη χρόνια δερματοπάθεια των παιδιών, που προσβάλλει το 5-25% των παιδιών ιδιαίτερα σε χώρες δυτικού τρόπου ζωής. Η συχνότητα της τριπλασιάστηκε τα τελευταία 30-40 χρόνια.

Είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, με εκδηλώσεις που απορρέουν από τον συνδυασμό περιβαλλοντικών και γεννητικών επιδράσεων και εκδηλώνεται με κνησμό, ξηρότητα, ερυθρότητα (έκζεμα).

Γεννητική προδιάθεση

Όταν ένας γονέας πάσχει από ατοπική δερματίτιδα ή αλλεργική νόσο η πιθανότητα να νοσεί το παιδί είναι 50%, ενώ όταν και οι δύο γονείς έχουν ατοπική δερματίτιδα ή αλλεργική νόσο τότε η πιθανότητα να νοσεί το παιδί είναι της τάξεως του 80%.

Περιβαλλοντικά αίτια

• Ερεθιστικές ουσίες και αλλεργιογόνα: Υλικά ένδυσης, αφρόλουτρα, απορρυπαντικά, μαλακτικά ρούχων, χλώριο πισίνας και πολλά άλλα.
• Κλιματολογικές συνθήκες: Ηλιοφάνεια και ξηρό κλίμα λειτουργούν ευεργετικά στο ατοπικό δέρμα, ενώ το κρύο και η υγρασία το αντίθετο.

Το ατοπικό δέρμα είναι ευαίσθητο δέρμα. Τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σπουδαιότητα του επιδερμικού φραγμού, δηλαδή την ικανότητα που έχει το δέρμα να απομονώνει το εξωτερικό περιβάλλον. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η καθημερινή ενυδάτωση με την κατάλληλη ενυδατική κρέμα «μονώνει» το ευαίσθητο αυτό δέρμα και το προστατεύει σαν μια αόρατη ασπίδα.

Πρόγνωση

Το 50% των περιπτώσεων βελτιώνεται ως την ηλικία των τεσσάρων, πέντε ετών.

Το 75% συνήθως παρουσιάζει βελτίωση – ίαση στην εφηβεία, ενώ σε ένα 10-20% η νόσος συνεχίζει δια βίου. Το 30-50% των παιδιών με ατοπία μπορεί να εμφανίσει αλλεργικό βρογχικό άσθμα ή αλλεργική ρινίτιδα σε μεγαλύτερη ηλικία.

Το 50% των παιδιών με ατοπική δερματίτιδα βελτιώνεται ως την ηλικία των τεσσάρων, πέντε ετών.

Πώς χειριζόμαστε το ατοπικό δέρμα;

Η καθημερινή χρήση κατάλληλης ενυδατικής κρέμας αποτελεί το βασικό άξονα στην αντιμετώπιση της νόσου σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των περιβαλλοντικών παραγόντων που επιδρούν αρνητικά στο ατοπικό δέρμα.

Το μπάνιο του παιδιού πρέπει να γίνεται με ειδικά καθαριστικά, χωρίς τη χρήση σφουγγαριών. Στεγνώνουμε το δέρμα, χωρίς να το τρίβουμε και ταμπονάρουμε με βαμβακερή πετσέτα καλά ξεπλυμένη και χωρίς μαλακτικά πλυσίματος.  Απλώνουμε την ενυδατική κρέμα με ήπιο μασάζ έως ότου απορροφηθεί.

Η ένδυση του παιδιού γίνεται με βαμβακερά ρούχα, τα οποία έχουν ξεπλυθεί καλά από τα απορρυπαντικά και δεν έχει γίνει χρήση μαλακτικών. Το ίδιο ισχύει για τα σεντόνια και τα λοιπά κλινοσκεπάσματα.

Φροντίζουμε την απουσία σκόνης από το παιδικό δωμάτιο και απομακρύνουμε πηγές σκόνης, όπως λούτρινα ζώα, χαλιά, μοκέτες. Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης είναι ίσως ένα από τα πρώτα αλλεργιόγονα που μπορεί να ευαισθητοποιήσουν αλλεργικά πλέον το παιδί με ατοπική δερματίτιδα.

Θεραπεία

Το δέρμα του παιδιού κατά τη διάρκεια του έτους εμφανίζει εξάρσεις και υφέσεις ατοπίας. Η σωστή αντιμετώπιση περιλαμβάνει την καθημερινή περιποίηση  με τα ενδεδειγμένα προϊόντα και την άμεση αποκατάσταση των εκζεμάτων και του κνησμού όταν αυτά εμφανίζονται. Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα θα χρειαστεί για την αντιμετώπιση των εξάρσεων τοπικά κορτικοστεροειδή σε δόσεις και διάρκεια που θα καθορίζονται από τον ειδικό Δερματολόγο. Τις περισσότερες φορές αυτά είναι αρκετά για την αποκατάσταση των συμπτωμάτων της νόσου και την αντιμετώπιση των εξάρσεων.

Συστηματική θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά ή τη χρήση βιολογικών παραγόντων συστήνεται μόνο σε περιπτώσεις βαρείας μορφής ατοπίας που στον ελλαδικό χώρο δεν είναι και τόσο συχνή.