Tριπτάνες, botox και μονοκλωνικά κατά της ημικρανίας - Ελληνική μελέτη

Ψήφο εμπιστοσύνης κυρίως στις τριπτάνες δίνουν οι Έλληνες ασθενείς με ημικρανία για την ανακούφιση των συμπτωμάτων στη διάρκεια των ημικρανικών κρίσεων. Ο συνδυασμός παρακεταμόλης και καφεϊνης και τα απλά αναλγητικά ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα χρησιμοποιούνται επίσης συχνά, με μικρότερο βαθμό ικανοποίησης. Σε ό,τι αφορά την προφυλακτική θεραπεία, προτιμούν τα από του στόματος φάρμακα παρά τα ενέσιμα ή τις συσκευές διέγερσης. Το προστατευτικό σχήμα με αλλαντική τοξίνη τύπου Α (Botox) είναι αποτελεσματικό μόνο όταν γίνεται με το εγκεκριμένο πρωτόκολλο από νευρολόγο, εξειδικευμένο σε κεφαλαλγίες. Τα μονοκλωνικά αντισώματα υπόσχονται αλλαγή των συσχετισμών τα επόμενα χρόνια σε ό,τι αφορά την προφυλακτική θεραπεία.

Αυτά είναι τα βασικά συμπεράσματα μεγάλης διαδικτυακής έρευνας σε 2.105 ασθενείς από ολόκληρη την Ελλάδα, που πραγματοποίησε ο Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Έπειτα από τη δημοσιοποίηση των ευρημάτων του πρώτου μέρους της έρευνας, που αφορούσε την επίδραση της πανδημίας και την επίπτωση της ημικρανίας στην κοινωνική και την επαγγελματική ζωή των πασχόντων, το δεύτερο μέρος, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες, βάζει στο «μικροσκόπιο» τις μορφές θεραπείας και το βαθμό ικανοποίησης των ασθενών από αυτές.

Μιλώντας στο iatronet.gr, ο νευρολόγος, διδάκτωρ του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας, Μανώλης Δερμιτζάκης, επισημαίνει πως παρά την αυξημένη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού και την αύξηση των θεραπευτικών μέσων, η ημικρανία παραμένει υποδιαγνωσμένη και υποθεραπευόμενη, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η είσοδος για πρώτη φορά φαρμάκων ειδικά σχεδιασμένων για την ημικρανία, όπως τα τέσσερα διαφορετικά μονοκλωνικά αντισώματα που είναι διαθέσιμα σήμερα, αποτελεί κομβικό σημείο στην προφυλακτική αντιμετώπιση της πάθησης και τα αποτελέσματά του θα φανούν τα αμέσως επόμενα χρόνια.

«Τα από του στόματος φάρμακα θα συνεχίσουν και στο μέλλον να υπάρχουν ως επιλογές του γιατρού και του ασθενούς. Επειδή όμως αυτές οι φαρμακευτικές αγωγές δεν είχαν σχεδιαστεί για την ημικρανία αλλά είχαν ένδειξη για άλλες ασθένειες -όπως συμβαίνει πολλές φορές στην ιατρική- δεν μπορεί να συγκριθεί η αποτελεσματικότητά τους με τα καινούργια φάρμακα», σημειώνει, προσθέτοντας πως η νέα μελέτη, που θα αρχίσει να τρέχει 2023, θα αποτυπώσει τα νέα δεδομένα», διευκρινίζει.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: Αυτούς με διάγνωση ημικρανίας από γιατρό (Ομάδα Α) και αυτούς με κλινικά συμπτώματα ημικρανίας που δεν έχουν διαγνωστεί από γιατρό (Ομάδα Β). Η πλειοψηφία τους είναι γυναίκες, με μέση ηλικία 32,5 έτη (εύρος 18-60).

Θεραπεία οξείας φάσης

Η συντριπτική πλειονότητα των συμμετεχόντων (το 95,71% από την Ομάδα Α και το 90,36% από την Ομάδα Β) χρησιμοποίησαν συστηματικά συμπτωματική θεραπεία με παυσίπονα κατά την διάρκεια των κρίσεων ημικρανίας. Οι περισσότεροι τη λαμβάνουν στα πρώτα 20 λεπτά από την έναρξη των συμπτωμάτων. Ως προς το είδος της θεραπείας [γράφημα]

Απλά αναλγητικά και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα χρησιμοποιούν συστηματικά σχεδόν 1 στους 2 της Ομάδας Α και 2 στους 3 της ομάδας Β. Η πλειοψηφία και των δύο ομάδων δηλώνουν μέτρια ικανοποιημένοι από την αποτελεσματικότητά τους και συνέχισαν τη λήψη τους με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Όσοι τα διέκοψαν ανέφεραν ως κύριο λόγο την αναποτελεσματικότητα.

Συνδυασμό παρακεταμόλης με Καφεΐνη έλαβαν ένας στους δύο ασθενείς της Ομάδας Α και 6 στους 10 της Ομάδας Β. Στην πλειονότητά τους δήλωσαν αρκετά ευχαριστημένοι από το αποτέλεσμα και οι 8 στους 10 συνέχισαν τη λήψη. Από όσους τη διέκοψαν οι 7 στους 10 απάντησαν λόγω χαμηλής αποτελεσματικότητας και οι 3 στους 10 λόγω παρενεργειών

Τριπτάνες έλαβε το 61,06% των ασθενών με διαγνωσμένη ημικρανία και μόνο το 18,08% αυτών που δεν είχαν διάγνωση από γιατρό. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι ασθενείς της πρώτης ομάδας δήλωσαν «αρκετά» (42,19%), «πολύ» (29,02%) ή «εξαιρετικά» (15,16%) ευχαριστημένοι με αντίστοιχα ποσοστά και στην Ομάδα Β. Η λήψη συνεχίζεται από τη μεγάλη πλειονότητα, ενώ στους λίγους που τη σταμάτησαν οι απαντήσεις είναι μοιρασμένες σε αναποτελεσματικότητα και παρενέργειες.

Συνολικά 1.427 ασθενείς της Ομάδας Α και 474 της Ομάδας Β ανέφεραν χρήση συμπληρωματικής και εναλλακτικής ιατρικής για τη θεραπεία των κρίσεων ημικρανίας.

Προφυλακτική αγωγή

Το 57,23% των ασθενών με τεκμηριωμένη διάγνωση ημικρανίας από γιατρό είχε λάβει διάφορες προφυλακτικές θεραπείες. Οι 2 στους 3 (64,2%) έδωσαν προτεραιότητα στην ασφάλεια έναντι της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων που τους συνταγογραφήθηκαν και ένα μεγάλο ποσοστό διέκοψε τη θεραπεία.

Αντιεπιληπτικά έλαβαν 6 στους 10 ασθενείς. Ο βαθμός ικανοποίησής τους ποικίλλει, με μοιρασμένες απαντήσεις στις κατηγορίες «καθόλου» (28,95%), «συγκρατημένα» (30,81%) ή «αρκετά» (23,06%) ευχαριστημένοι. Οι 7 στους 10 διέκοψαν τη λήψη τους. Απ΄ αυτούς οι 2 στους 4 λόγω αποτελεσματικότητας και το 55,07% λόγω παρενεργειών, όπως απώλεια ή αύξηση βάρους, διέγερση, ζάλη, υπνηλία, μούδιασμα και αδεξιότητα ή αστάθεια.

Αντικαταθλιπτικά έλαβαν επίσης 6 στους 10 ασθενείς με παρόμοια μοιρασμένες απαντήσεις για το βαθμό ικανοποίησης. Το 54,27% διέκοψε την προληπτική θεραπεία λόγω αναποτελεσματικότητας (63,59%) και παρενεργειών (53,47%) όπως αύξηση βάρους, διέγερση, ζάλη, υπνηλία και δυσπεψία/πόνους στο στομάχι.

Το 27,07% των ασθενών ξεκίνησαν προφυλακτική θεραπεία με β-Αναστολείς (προπρανολόλη) και το 40,42% με αναστολείς διαύλων ασβεστίου (φλουναριζίνη). Οι 9 στους 10 που έλαβαν προπρανολόλη διέκοψαν τη θεραπεία λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών (βραδυκαρδία, ευερεθιστότητα, διαταραχές διάθεσης), ενώ η αναποτελεσματικότητα ήταν η κύρια αιτία διακοπής της φλουναριζίνης, σε συνδυασμό με την αύξηση βάρους ως παρενέργεια αποτέλεσμα.

Προφυλακτική θεραπεία με Botox (αλλαντική τοξίνη τύπου Α) έλαβε το 19,41% του δείγματος. Ωστόσο, από τους 158 συνολικά ασθενείς μόνο οι 99 έλαβαν θεραπεία με το εγκεκριμένο πρωτόκολλο PREEMPT, από εξειδικευμένο νευρολόγο. Οι υπόλοιποι 59 ασθενείς την έλαβαν από δερματολόγους ή ΩΡΛ ιατρούς σε αυθαίρετα και μη εγκεκριμένα σημεία ένεσης (μόνο στο μέτωπο) και δοσολογία. Το 55,06% των ερωτηθέντων διέκοψε τη θεραπεία, κυρίως λόγω αναποτελεσματικότητας (95,4%), και λιγότερο (4,6%) λόγω παρενεργειών, όπως πόνος στον αυχένα και βλεφαρόπτωση.

Το 6,3% του δείγματος (51 ασθενείς) υποβλήθηκαν σε θεραπεία με τη μοναδική άμεσα διαθέσιμη στην Ελλάδα Συσκευή Εξωτερικής Νευροδιέγερσης, με χαμηλό βαθμό ικανοποίησης. Το 74,5% διέκοψε τη θεραπεία, κυρίως λόγω μη αποτελεσματικότητας.

Μόνο 25 ασθενείς (3,09%) είχαν λάβει μονοκλωνικά αντισώματα κατά του πεπτιδίου CGRP επειδή στην Ελλάδα τα δύο διαθέσιμα σήμερα σκευάσματα εγκρίθηκαν μετά την συγκεκριμένη έρευνα. Οι 10 (40%) εξ αυτών σταμάτησαν την θεραπεία. Εξ αυτών οι 5 απάντησαν πως τη σταμάτησαν λόγω υψηλού κόστους, οι 4 λόγω έλλειψης αποτελεσματικότητας και 1 λόγω παρενεργειών

Συμπληρωματικές και Εναλλακτικές Ιατρικές Θεραπείες δήλωσε πως δοκίμασε 1 στους δύο (50,98%) ερωτηθέντες και των δύο Ομάδων ασθενών. Εξ αυτών, το 37,65% έκανε βελονισμό, το 31,4% ομοιοπαθητική, το 24,66% δοκίμασε συμπληρώματα διατροφής και το 7,27% ρεφλεξολογία. Το 82,92% όσων έκαναν βελονισμό, το 81% όσων έκαναν ομοιοπαθητική, και το 51,18% όσων λάμβαναν συμπληρώματα διατροφής τα διέκοψαν λόγω αναποτελεσματικότητας.