ΗΠΑ: Πόσο επικίνδυνη για το ήπαρ είναι η λήψη παρακεταμόλης σε μεγάλη δοσολογία

Στις ΗΠΑ, ο αριθμός των ασθενών που χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη για υπερβολική δόση παρακεταμόλης (η οποία εκεί ονομάζεται ακεταμινοφαίνη) έχει μειωθεί από τότε που ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) περιόρισε τη μέγιστη δόση σε συνδυαστικά σκευάσματα με οπιοειδή.

Αυτό προκύπτει από μια ανάλυση διαφορών στην αμερικανική ιατρική επιθεώρηση του Ärzteblatt.

Παρόλο που η παρακεταμόλη είναι κατά τα άλλα επαρκώς ανεκτή, μπορεί να προκληθεί σοβαρή ηπατική βλάβη εάν ξεπεραστεί η συνιστώμενη μέγιστη δόση των 4 γραμμαρίων ημερησίως.

Στις περισσότερες υψηλά ανεπτυγμένες χώρες όπου το παυσίπονο και αντιπυρετικό είναι διαθέσιμο χωρίς ιατρική συνταγή, η παρακεταμόλη αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες οξείας ηπατικής ανεπάρκειας.

Ο κίνδυνος φαίνεται να είναι ιδιαίτερα υψηλός όταν λαμβάνεται σε συνδυασμό με ένα οπιοειδές, το οποίο είναι διαθέσιμο (με ιατρική συνταγή) στις ΗΠΑ εδώ και αρκετό καιρό.

Όταν πριν από 18 χρόνια μια μελέτη στην επιθεώρηση Hepatology κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το 43 % όλων των περιπτώσεων οξείας ηπατικής ανεπάρκειας που προκλήθηκαν από παρακεταμόλη οφείλονταν σε συνδυασμούς με ένα οπιοειδές, ο FDA αντέδρασε (αν και διστακτικά).

Το 2011, η δόση της παρακεταμόλης περιορίστηκε στα 325 mg ανά δισκίο. Οι περισσότεροι κατασκευαστές εφάρμοσαν γρήγορα την αξίωση, αν και ο FDA είχε δώσει προθεσμία μέχρι τον Μάρτιο του 2014.

Ο περιορισμός της δόσης φαίνεται πως λειτούργησε,σύμφωνα και με τα αποτελέσματα των δύο αναλύσεων που διεξήγαγε ομάδα με επικεφαλής την Jayme Locke από την Ιατρική Σχολή Heersink στο Μπέρμιγχαμ/Αλαμπάμα.

Η πρώτη ανάλυση εξέτασε την εξέλιξη των νοσηλειών στο "National Inpatient Sample", το οποίο περιέχει τα δεδομένα 7 εκατομμυρίων νοσοκομειακών ασθενών ετησίως στις ΗΠΑ.

Στα 4 χρόνια πριν από το ανώτατο όριο δόσης, υπήρχαν κατά μέσο όρο 10,4 υπερβολικές δόσεις ακεταμινοφαίνης ανά 100.000 εισαγωγές σε νοσοκομεία - 9 χρόνια αργότερα, υπήρχαν μόνο 4,2 ανά 100.000 εισαγωγές σε νοσοκομεία. Η διαφορά των 6,3/100.000 νοσοκομειακών εισαγωγών ήταν εξαιρετικά σημαντική με διάστημα εμπιστοσύνης 95% από 5,6 έως 7,0.

Η δεύτερη ανάλυση πραγματοποιήθηκε στη βάση δεδομένων της Acute Liver Failure Study Group (ALFSG), η οποία περιλαμβάνει 32 κέντρα ιατρικής θεραπείας στις ΗΠΑ. Και εδώ παρατηρήθηκε με την πάροδο των ετών συνεχής αύξηση των ασθενών των οποίων η ηπατική ανεπάρκεια προκλήθηκε από συνδυασμό παρακεταμόλης/οπιοειδών.

Στο τέλος του 2011, το ποσοστό ήταν 27,4 %. Το αμέσως επόμενο έτος, σημειώθηκε μείωση, η οποία συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια. Το τρίτο τρίμηνο του 2019, μόνο το 5,3 % των ηπατικών ανεπαρκειών οφειλόταν σε συνδυασμό παρακεταμόλης/οπιοειδών (διαφορά 21,8 %- 15,5 % έως 32,4 %).

Ωστόσο, και οι δύο βάσεις δεδομένων δείχνουν επίσης ότι ο αριθμός των δηλητηριάσεων από μονοπαρασκευάσματα παρακεταμόλης αυξάνεται. Στο "National Inpatient Sample", υπήρξε αύξηση από 87,2 σε 106,9/100.000 εισαγωγές σε νοσοκομεία για τα συνδυαστικά σκευάσματα κατά τα 9 έτη μετά τον περιορισμό της δόσης.

Παρόμοια εξέλιξη παρατηρείται και στα δεδομένα του ALFSG. Εδώ, το ποσοστό των δηλητηριάσεων με παρακεταμόλη σε όλους τους ασθενείς με οξεία ηπατική ανεπάρκεια αυξήθηκε από 24,9% σε 35,1% (αν και η διαφορά του 10,2% δεν έφτασε το επίπεδο σημαντικότητας).

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συνδυασμοί παρακεταμόλης/οπιοειδών έχουν μόνο ένα μικρό μερίδιο στο συνολικό αριθμό των οξέων ηπατικών ανεπαρκειών που προκαλούνται από την παρακεταμόλη και ότι ο περιορισμός της δόσης δεν μπόρεσε να σταματήσει τη συνολική αύξηση των σοβαρών ηπατοτοξικοτήτων της παρακεταμόλης.