Άγχος αποχωρισμού στα παιδιά: Όσα θέλετε να ξέρετε

Κάποια παιδιά απλώς δεν μπορούν να διαχειριστούν τον αποχωρισμό από τους γονείς τους, και αυτό θα κάνει την καθημερινότητα στο σχολείο (και σε πολλές άλλες περιπτώσεις) ιδιαίτερα δύσκολη. Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε αυτό το πρόβλημα, αν το παιδί σας δεν αντέχει να μένει μακριά σας ούτε για ένα λεπτό;

Σε πολλές περιπτώσεις, το άγχος αποχωρισμού είναι κάτι προσωρινό, που τα περισσότερα παιδιά θα βιώσουν μέχρι τον πρώτο ενάμιση χρόνο της ζωής τους. Και τις περισσότερες φορές πρόκειται για κάτι που υποχωρεί από μόνο του, όσο το παιδί αρχίζει να αισθάνεται πιο ανεξάρτητο και συνηθίζει να περνάει χρόνο μόνο του. Στην περίπτωση που αυτή η συμπεριφορά συνεχιστεί, όμως, εκεί υπάρχει πρόβλημα.

Η διαταραχή άγχους αποχωρισμού μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε και σε οποιαδήποτε ηλικία. Παρ' όλα αυτά, είναι πιο συνηθισμένο φαινόμενο σε παιδιά. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η διαταραχή άγχους αποχωρισμού εμφανίζεται σε περίπου 1% έως 4% του παιδικού πληθυσμού. Τα σημάδια στο παιδί μπορεί να είναι τα εξής:

Δυσφορία λόγω της απουσίας ενός αγαπημένου προσώπου από το σπίτι

Μη ρεαλιστική και παρατεταμένη ανησυχία ότι κάτι κακό θα συμβεί σε κάποιον όταν δεν είναι παρών

Φόβος μήπως χαθεί ή πέσει θύμα απαγωγής

Άρνηση να πάει στο σχολείο χωρίς τους γονείς παρόντες

Άρνηση να κοιμηθεί χωρίς να είναι με τους γονείς ή οπουδήποτε εκτός από το δικό του κρεβάτι

Αυξημένη προσκόλληση σε έναν ή και τους δύο γονείς

Συχνοί εφιάλτες και νυχτερινή ενούρηση

Παράπονα για πονοκεφάλους, στομαχόπονους ή μυϊκούς πόνους

Ναυτία και εμετός

Ανεξέλεγκτο κλάμα και ικεσίες την ώρα του αποχωρισμού

Ένα μικρότερο παιδί μπορεί να εκφραστεί έτσι επειδή δεν καταλαβαίνει ακόμα τα έντονα συναισθήματα του άγχους, αλλά ένα μεγαλύτερο παιδί που φέρεται έτσι μπορεί να φανεί χειριστικό. Αυτό δεν είναι αναγκαστικά αλήθεια - δεν λέμε ότι δεν υπάρχουν παιδιά που μπορούν να καταλάβουν ότι ορισμένες συμπεριφορές έχουν συγκεκριμένα (θετικά) αποτελέσματα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις αυτά τα ξεσπάσματα έχουν να κάνουν με την μικρή δυνατότητα του παιδιού να εκφράσει τα συναισθήματά του.

Το άγχος αποχωρισμού στα παιδιά μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, όπως έντονο στρες ή άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας, κάποιο τραύμα, αλλαγές στο περιβάλλον τους και στις οικογενειακές σχέσεις ή ακόμα και πρόσφατη μετακόμιση σε νέα τοποθεσία.

Πώς να βοηθήσετε ένα παιδί με άγχος αποχωρισμού

Η αντιμετώπιση του άγχους αποχωρισμού είναι δύσκολη, επειδή το πρώτο σας ένστικτο ως γονιός είναι να ηρεμήσετε το παιδί σας όταν είναι αναστατωμένο. Αυτό όμως μπορεί να κάνει το πρόβλημα χειρότερο, καθώς δημιουργεί εκείνα τα μοτίβα δράσης-αντίδρασης που αναφέραμε λίγο πιο πάνω. Πρέπει να βοηθήσετε το παιδί σας να αποκτήσει αίσθηση ανεξαρτησίας και να περνάει καλά χωρίς την παρουσία σας. Αυτό μπορεί να χρειαστεί αρκετή υπομονή (και όχι αρκετό καθησυχασμό) σε κλάμα και γκρίνια, αλλά σκεφτείτε πως μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να κάνει τεράστιο καλό στο παιδί σας.

Ένα παιδί που έχει μάθει να επεξεργάζεται τα συναισθήματα άγχους που προκαλεί ο αποχωρισμός θα γίνει πιθανότατα ένας ενήλικας που θα καταφέρνει να μην βαλτώνει όταν ανάλογα (αλλά σοβαρότερα και πολύ πιο ενήλικα) ζητήματα προκύψουν στην ζωή του.

Εξασκηθείτε νωρίς στον αποχωρισμό

Πριν έρθει η ώρα να αφήσετε το παιδί σας στο σχολείο, προγραμματίστε ραντεβού παιχνιδιού με φίλους και την οικογένειά, ώστε το παιδί σας να μην αισθανθεί ότι ξεκολλάει απότομα από πάνω σας. Η συζήτηση με άλλους γονείς για τις εμπειρίες τους μπορεί επίσης να βοηθήσει.

Δημιουργήστε εξοικείωση

Αν αφήνετε το παιδί σας κάπου που δεν έχει μείνει ξανά (όπως με έναν συγγενή, φίλο ή μπέιμπι σίτερ ή στο σχολείο), μπορεί να είναι χρήσιμο να περάσετε λίγο χρόνο με το παιδί σας σε αυτό το περιβάλλον, ώστε να εξοικειωθεί και να καταλάβει ότι θα να είσαι ασφαλές εκεί.

Επικοινωνήστε καθαρά και να είστε συνεπείς

Πρέπει να επικοινωνείτε ξεκάθαρα με το παιδί σας εξηγώντας πόσο καιρό θα λείπετε μακριά του, καθώς και πότε θα επιστρέψετε. Όσο πιο συνεπής είστε με αυτό που τους λέτε, τόσο περισσότερο μπορούν να εμπιστεύονται ότι θα επιστρέψετε και τόσο περισσότερο θα είναι άνετα χωρίς την παρουσία σας.

Κρατήστε τους αποχωρισμούς σύντομους

Όσο λιγότερο χρόνο δίνετε στο παιδί σας για να "χτίσει" την έντονη αντίδρασή του στον αποχωρισμό, τόσο πιο δύσκολο γίνεται για το παιδί να επανέλθει και για εσάς να το ελέγξετε.