Νέος στόχος για τη θεραπεία των εγκεφαλικών μεταστάσεων

Οι εγκεφαλικές μεταστάσεις είναι από τις πιο επίφοβες επιπλοκές του προχωρημένου καρκίνου. Eπιστήμονες στην Βιέννη της Αυστρίας ταυτοποίησαν τώρα έναν πιθανό στόχο για νέες θεραπείες που αφορά τους λεγόμενους υποδοχείς HER3 στον καρκίνο του μαστού και στο μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα.

Η αντίστοιχη επιστημονική εργασία δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην επιθεώρηση "Clinical Cancer Research". Ο Erwin Tomasich (πανεπιστημιακή κλινική της Βιέννης) και η σε μεγάλο βαθμό βιεννέζικη ομάδα συγγραφέων με τον επικεφαλής του Κλινικού Τμήματος Ογκολογίας, Matthias Preusser και την Anna Berghoff (Εσωτερική Νευροογκολογία/Πανεπιστημιακή κλινική Βιέννης) αναφέρουν ότι εξακολουθεί να υπάρχει τεράστια ανάγκη για επιλογές στη φαρμακευτική θεραπεία ασθενών με εγκεφαλικές μεταστάσεις. Ως εκ τούτου, "διερευνήσαμε κατά πόσον η έκφραση του HER3 (υποδοχέας για ένζυμα κινάσης που καθοδηγούν την ανάπτυξη των κυττάρων) θα μπορούσε να είναι κατάλληλη ως βάση για μελλοντικές κλινικές μελέτες σε εγκεφαλικές μεταστάσεις από καρκίνο του μαστού και μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα".

Ο HER3 μπορεί να παραχθεί στην επιφάνεια των κακοήθων κυττάρων. Παρόμοια με το HER2, περιλαμβάνει υποδοχείς για ορισμένους αυξητικούς παράγοντες. Τα καρκινικά κύτταρα παράγουν αυτούς τους παράγοντες και συχνά επίσης σχηματίζουν περισσότερους υποδοχείς για αυτές τις πρωτεΐνες στην επιφάνειά τους. Αυτό οδηγεί σε αυξημένη ανάπτυξη και κυτταρική διαίρεση, που είναι το πλεονέκτημα επιλογής των καρκινικών κυττάρων έναντι των καλοήθων κυττάρων.

Η ομάδα των επιστημόνων ανέλυσε δείγματα ιστών από 180 εγκεφαλικές μεταστάσεις μετά από καρκίνο του μαστού ή καρκίνο του πνεύμονα και από 47 μεταστάσεις σε μη μικροκυτταρικό καρκίνωμα του πνεύμονα εκτός εγκεφάλου. Προσδιόρισαν επίσης την πυκνότητα των μεταναστευτικών κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στον κακοήθη ιστό.

Τα αποτελέσματα των επιστημόνων συνηγορούν υπέρ του HER3 ως πιθανού στόχου για μελλοντικές φαρμακευτικές θεραπείες. "99 από τις 132 (75%) εγκεφαλικές μεταστάσεις στον καρκίνο του μαστού και 35 από τις 48 εγκεφαλικές μεταστάσεις στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (72,9%) εξέφραζαν το HER3".

Οι εγκεφαλικές μεταστάσεις από HER2-θετικό καρκίνο του μαστού (15 έως 20% των καρκίνων του μαστού) εμφάνιζαν επίσης περισσότερους υποδοχείς HER3 στην επιφάνειά τους (87,7% έναντι 61% στον HER2-αρνητικό καρκίνο του μαστού).

Στις μεταστάσεις του εγκεφάλου που οφείλονται σε καρκίνο του πνεύμονα, το κυτταρικό χαρακτηριστικό HER3 βρέθηκε σημαντικά συχνότερα από ό,τι στις μεταστάσεις εκτός εγκεφάλου (72,9% έναντι 41,3%). Το HER3 δεν φάνηκε να έχει καμία επίδραση στην πυκνότητα των ανοσοποιητικών κυττάρων που μεταναστεύουν στον καρκινικό ιστό. Το HER3 δεν άλλαξε επίσης το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών.

Ωστόσο, σύμφωνα με τους συγγραφείς, τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα μπορούσαν να αναδείξουν δυνατότητες για μελλοντικές θεραπείες. Ο υποδοχέας HER2, ο οποίος σχετίζεται με τον HER3, χρησιμοποιείται ως στόχος για μονοκλωνικά αντισώματα (τραστουζουμάμπη) εδώ και περίπου 20 χρόνια και για συνδυασμούς τραστουζουμάμπης-χημειοθεραπείας (συζεύγματα) εδώ και χρόνια. Αυτό έχει καταστήσει τους HER2-θετικούς όγκους πολύ πιο θεραπεύσιμους.

Η ιδέα των επιστημόνων είναι ότι θα μπορούσε επίσης να συνδυαστούν χημειοθεραπευτικοί παράγοντες με μονοκλωνικά αντισώματα κατά του HER3. Τα μονοκλωνικά αντισώματα θα στόχευαν ειδικά τα κακοήθη κύτταρα των εγκεφαλικών μεταστάσεων και θα απόθεταν εκεί τους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες. Αυτό λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια με τους HER2-θετικούς όγκους και έχει οδηγήσει, μεταξύ άλλων, στο να χάσει η άλλοτε ιδιαίτερα επιθετική HER2-θετική μορφή καρκίνου του μαστού μέρος της επίφοβης δράσης της.

"Βλέποντας τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα των συζεύξεων αντισωμάτων-φαρμάκων σε όγκους με μεταστάσεις εκτός κρανίου, θα ήταν καιρός να αναπτυχθούν και να δοκιμαστούν πιθανά φάρμακα που στοχεύουν τις εγκεφαλικές μεταστάσεις με HER3", γράφουν οι επιστήμονες.

Ο Preusser δήλωσε στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (APA) ότι τέτοια συζεύγματα αντισωμάτων-φαρμάκων κατά του HER3 βρίσκονται σε κλινική ανάπτυξη και ότι "αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε σκληρά για μια κλινική δοκιμή ειδικά για ασθενείς με συμμετοχή του εγκεφάλου σε καρκίνο του μαστού και του πνεύμονα".