Παιδιά, θύματα κακοποίησης, καταθέτουν σε χώρους 3 Χ 3 με κάγκελα

Παιδιά, θύματα κακοποίησης, καλούνται να ανοίξουν την ψυχή τους και να μιλήσουν για όσα αντιμετωπίζουν μέσα σε ακατάλληλα γραφεία 3 x 3, ορισμένα απ΄ αυτά με κάγκελα στα παράθυρα. Συναντούν τους επιμελητές ανηλίκων σε χώρους ανάμεσα σε ανακριτικά γραφεία, όπου πηγαινοέρχονται κρατούμενοι με χειροπέδες και αστυνομικοί. Αρμόδιοι για τον χειρισμό υποθέσεων ανηλίκων υπάλληλοι μένουν "άστεγοι" όταν γίνονται οι δίκες στα γραφεία τους. Παιδοψυχολόγοι και παιδοψυχίατροι που πρέπει να υποστηρίζουν τους εισαγγελείς ανηλίκων απουσιάζουν, ενώ το ειδικά διαμορφωμένο "Σπίτι του Παιδιού" για την κατάθεση παιδιών - θυμάτων σοβαρών εγκλημάτων αναμένεται ακόμα, τέσσερα χρόνια μετά την θεσμοθέτησή του.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό καλούνται να χειριστούν υποθέσεις ανηλίκων οι επιφορτισμένοι με αυτό το καθήκον εισαγγελείς και υπάλληλοι στο Δικαστικό Μέγαρο της Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με την χαρακτηριστική περιγραφή της Σοφίας Μαντζακίδου (φωτογραφία), προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Θεσσαλονίκης.

"Έχουμε το θεσμικό πλαίσιο, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε την τεχνική υποστήριξη και την υποδομή. Έχουν βγει οι νόμοι που έπρεπε να βγουν αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να τους υποστηρίζει", ανέφερε χαρακτηριστικά, μιλώντας σε ημερίδα στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης για τον ρόλο των κοινωνικών υπηρεσιών στην προστασία του παιδιού.

"Οι εισαγγελείς και δικαστές που χειρίζονται υποθέσεις ανηλίκων δεν πρέπει να είναι μόνο εισαγγελείς και δικαστές, αλλά και παιδαγωγοί. Θα θέλαμε λοιπόν να υποστηρίζονται οι δικαστές ανηλίκων, πριν έρθουν τα παιδιά, από μια ομάδα ειδικών συνεργατών, παιδοψυχολόγων ή παιδοψυχιάτρων, οι οποίοι δεν υπάρχουν", είπε και έδωσε μια γλαφυρή περιγραφή των χώρων που φιλοξενούν τις αρμόδιες υπηρεσίες:

Σε χώρο με κάγκελα

Ο εισαγγελέας ανηλίκων βρίσκεται σε ένα γραφείο 3 επί 5 στο ισόγειο του δικαστικού μεγάρου, όπου προβλέπεται να υπάρχει και ένας ειδικός αυτοτελής χώρος όπου θα δει το θύμα, αλλά και τον δράστη. "Ο χώρος αυτός είναι 3 επί 3, έχει ένα παιδικό τραπεζάκι και εκεί υποτίθεται ότι προσπαθούν να φέρουν το παιδί κοντά, να το κάνουν να ανοιχτεί, να μιλήσει, να πει τον πόνο του και να περιγράψει τι έγινε. Εντελώς ακατάλληλο και παιδαγωγικά και ψυχολογικά", τόνισε.

Το "Σπίτι του Παιδιού" που θεσμοθετήθηκε το 2019, προκειμένου εκεί να γίνονται οι συνεντεύξεις - καταθέσεις, με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, υπάρχει σήμερα μόνο στην πρωτεύουσα, ενώ στη Θεσσαλονίκη σύμφωνα με πληροφορίες τώρα διαμορφώνεται τώρα ένας χώρος στα Λαδάδικα.

Ένα "Αυτοτελές Γραφείο Ανηλίκων" βρίσκεται στα σπάργανα, επίσης στο ισόγειο των δικαστηρίων Θεσσαλονίκης. Εκεί υπηρετούν δύο ψυχολόγοι και μια κοινωνική λειτουργός, όχι για να παίρνουν καταθέσεις, αλλά για να βλέπουν κάποιους ανήλικους για θεραπευτικούς σκοπούς και να συντάσσουν εκθέσεις. "Είναι ένας χώρος με 2 μέτρα φάρδος, 5 μέτρα μήκος, με κάγκελα στα παράθυρα χονδρά και εκεί μέσα μπαίνουν τα παιδιά για να ανοίξουν την ψυχή τους. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό δεν γίνεται", σημείωσε η κ. Μαντζακίδου.

Τέλος, οι υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων στεγάζονται στον 1^ο όροφο ανάμεσα στα ανακριτικά γραφεία, όπου κυκλοφορούν κρατούμενοι με χειροπέδες, αστυνομικοί και όχι σπάνια εκτυλίσσονται σκηνές ακατάλληλες για παιδιά. "Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν γραφεία για να καθίσουν. Στο γραφείο τους μέσα γίνονται και τα δικαστήρια. Έτσι, όταν υπάρχει δικαστήριο, φεύγουν οι υπάλληλοι και ψάχνουν πού θα κάτσουν", τόνισε.  

Συνοψίζοντας, η Εφέτης επεσήμανε πως όσοι υπηρετούν στις υπηρεσίες ανηλίκων "ό,τι κάνουν το κάνουν με αυτοθυσία, με το φιλότιμό τους, με χρόνο που απασχολούνται περαιτέρω, χωρίς να έχουν την υποδομή", και κατέληξε: "Δεν μπορεί ένα παιδί να δίνει κατάθεση και να είναι μέσα στα κάγκελα. Ούτε στα 3 επί 3, ούτε ο εισαγγελέας να βλέπει τα παιδιά στο διάδρομο, ούτε οι επιμελητές ανηλίκων να φεύγουν από το ραντεβού τους με τα παιδιά και να ψάχνουν να βρουν πού θα κάτσουν".

Παιδική κακοποίηση και δομές υποστήριξης

Μόλις δύο κοινωνικοί λειτουργοί στελεχώνουν την ομάδα προστασίας ανηλίκων του Δήμου Θεσσαλονίκης. "Δύο άτομα για 536 εισαγγελικές εντολές το 2022 και 236 μέχρι σήμερα το 2023", όπως ανέφερε η μία από τις δύο, Βίκυ Θεοδωρακοπούλου. Σύμφωνα με την ίδια, ο αριθμός των υποθέσεων έχει διπλασιαστεί από το 2018 και τα περισσότερα περιστατικά αφορούν κακές σχέσεις γονέων.

Στους 20 ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών τους της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, διατίθενται 200 θέσεις για παιδιά. Όπως ανέφερε η γενική γραμματέας, Καλυψώ Γούλα, από την έναρξη λειτουργίας του προγράμματος, εδώ και μια δεκαετία, έχουν φιλοξενηθεί 2.050 παιδιά και φέτος 115. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, το 61% εισήχθησαν λόγω ενδοοικογενειακής ή ενδοσυντροφικής βίας, το 77% ήταν αυτόπτες μάρτυρες, ενώ περίπου το 25% ήταν θύματα παιδικής κακοποίησης ή και παραμέλησης.

Η εθνική συντονίστρια για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης ανήλικων, Έλενα Ράπτη, επανέλαβε ότι 1 στα 5 παιδιά στην Ευρώπη - και 16% των παιδιών στην Ελλάδα - πέφτει θύμα κάποιας μορφής κακοποίησης. Σε 9 στις 10 περιπτώσεις ο δράστης είναι από το οικείο περιβάλλον, με αποτέλεσμα μόλις 2 στα 100 παιδιά να απευθύνονται σε δικαστικές ή αστυνομικές αρχές.