Πόσο κοστίζει ο εμβολιασμός παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα

Οι εμβολιασμοί προλαμβάνουν κάθε χρόνο 2-3 εκατομμύρια θανάτους, καθιστώντας την πρακτική του εμβολιασμού ως μια από τις πιο οικονομικά αποδοτικές επενδύσεις στον τομέα της Υγείας. Ένα επιτυχημένο εμβολιαστικό πρόγραμμα, συμβάλει τόσο στη μείωση του άμεσου κόστους που σχετίζεται με την αντιμετώπιση/θεραπεία νοσημάτων, όσο και του έμμεσου κόστους που σχετίζεται με την απώλεια παραγωγικότητας.

Στην Ελλάδα, η οποία διαθέτει ένα από τα πιο σύγχρονα εμβολιαστικά προγράμματα για την κάλυψη του παιδικού και εφηβικού πληθυσμού3,  δεν υπάρχουν εκτιμήσεις για το οικονομικό όφελος της επένδυσης του εμβολιασμού. Όμως, σε χώρες με παρόμοια εμβολιαστικά προγράμματα και κάλυψη, όπως οι ΗΠΑ, έχει εκτιμηθεί ότι για κάθε δολάριο που επενδύεται στον εμβολιασμό επιστρέφονται περίπου 3 δολάρια από τη μείωση του ιατρικού κόστους και 10 δολάρια συνολικά από τη μείωση του κόστους των μεταδοτικών νοσημάτων στην κοινωνία.

Μελέτη μαθηματικής μοντελοποίησης που παρουσιάστηκε στο 61ο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο (Ιωάννινα, 16-18 Ιουνίου 2023) κατέληξε σε μερικά πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα και ανέδειξε τα εμβόλια με τη μεγαλύτερη και μικρότερη εμβολιαστική κάλυψη, το κόστος του παιδικού εμβολιασμού και τη δαπάνη αυτή επί του συνόλου του εθνικού προϋπολογισμού για την Υγεία. Συγκεκριμένα, τα εμβόλια με την μεγαλύτερη και την μικρότερη εμβολιαστική κάλυψη ήταν ο 6-δυναμος εμβολιασμός για την Ηπατίτιδα Α/Ανεμευλογιά (~95%) και ο εμβολιασμός για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στα αγόρια (6%) (εύρημα που είναι λογικό καθώς τα αγόρια έγιναν επιλέξιμα για τον HPV εμβολιασμό τον Απρίλιο του 2022). Στα κορίτσια παρόλο που ο HPV εμβολιασμός έχει εισαχθεί ήδη από το 2009, η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή (43%) και μακριά από τον στόχο του για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (στόχος ΠΟΥ: 90% εμβολιαστική κάλυψη στα κορίτσια μέχρι το 2030).

Αναφορικά με το κόστος, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το κόστος του τρέχοντος Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού ανερχόταν στα €93,6 εκατομμύρια. Το ποσό αυτό μεταφράζεται σε μόλις 0,6% του συνολικού προϋπολογισμού υγείας της χώρας. Σε επίπεδο παιδιού/έφηβου, κάτω από τις ισχύουσες εμβολιαστικές καλύψεις, το κόστος εμβολιασμού εκτιμήθηκε στα €1.1504. 5. Αναφορικά με το κόστος, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι το κόστος του τρέχοντος Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού ανερχόταν στα €93,6 εκατομμύρια. Το ποσό αυτό μεταφράζεται σε μόλις 0,6% του συνολικού προϋπολογισμού υγείας της χώρας. Σε επίπεδο παιδιού/έφηβου, κάτω από τις ισχύουσες εμβολιαστικές καλύψεις, το κόστος εμβολιασμού εκτιμήθηκε στα €1.1504,5.

Εν κατακλείδι, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο εμβολιασμός αντιπροσωπεύει ένα πολύ χαμηλό ποσοστό της συνολικής δαπάνης υγείας και καλούν για την υιοθέτηση παρεμβάσεων για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης.

Η εμβολιαστική κάλυψη αποτελεί τον πιο έγκυρο δείκτη αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος εμβολιασμού. Συνεπώς, η ακριβής, και σε πραγματικό χρόνο, καταγραφή της αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για κάθε εμβολιαστικό πρόγραμμα. Στην Ελλάδα παρά τη λειτουργία Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων από τον Μάιο του 2022, λόγω των περιορισμένων δεδομένων που περιέχονται σε αυτό, η εμβολιαστική κάλυψη δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια. Η έλλειψη στοιχείων εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, ενέχει σημαντικούς κινδύνους τόσο για τη δημόσια υγεία όσο και το Σύστημα Υγείας καθώς δεν επιτρέπουν τον ορθό προγραμματισμό των πόρων και την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται σε έναν από τους 17 βιώσιμους στόχους του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τη διασφάλιση της υγείας και της ευημερίας του πληθυσμού για την επίτευξη ενός καλύτερου μέλλοντος για τον πλανήτη. Συνεπώς, η αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης και η ακριβής καταγραφή της θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την δημόσια υγεία της χώρας, καθώς πρόκειται για μια επένδυση με χαμηλό κόστος αλλά μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό όφελος.