Χρήστος Γιάννου: Ο Έλληνας "χειρουργός του πολέμου" μιλάει στο Iatronet.gr

Ο Χρήστος Γιάννου αποτελεί μια θρυλική μορφή διεθνούς ακτινοβολίας στην χειρουργική πολέμου. Έχει αφιερώσει το σύνολο της 35ετούς σταδιοδρομίας του στην υπηρεσία του ανθρώπου στις πιο "θερμές" ζώνες του πλανήτη: Λίβανος, Καμπότζη, Σομαλία, Νεπάλ, Σρι Λάνκα, Τσετσενία, Σουδάν, Τσαντ, Κονγκό, Λιβερία, Σιέρα Λεόνε, Μπουρούντι και Ρουάντα, Τανζανία, Υεμένη, Αφγανιστάν, Ιράκ είναι ορισμένες από τις χώρες στις οποίες έχει υπηρετήσει επανειλημμένως, ως μέλος αποστολών του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου.

Αυτές τις μέρες βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να συμμετάσχει σε σεμινάριο επιμόρφωσης νέων χειρουργών και στην Ημερίδα Τραύματος Thessaloniki Mini Trauma Conference, που διοργανώνει η Ελληνική Εταιρεία Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής στο νοσοκομείο "Παπαγεωργίου".

Σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση στο iatronet.gr, ο κ.Γιάννου κάνει μια αναδρομή σημαντικών σταθμών της πολυετούς διαδρομής του στα πολεμικά πεδία και θυμάται τις στιγμές που τον σημάδεψαν. Μεταξύ αυτών, τη δολοφονία 6 συναδέλφων του στο νοσοκομείο που έστησε στην εμπόλεμη Τσετσενία, την στιγμή που έπρεπε να χειρουργήσει έναν φίλο του που δέχτηκε σφαίρα στο κεφάλι, αλλά και τη σύλληψη και αιχμαλωσία του από ισραηλινές δυνάμεις στο Λίβανο κατά την εισβολή του 1982. Επίσης, μιλάει για τον αγώνα που δίνουν σήμερα συνάδελφοί του στην πολιορκημένη Γάζα, την οποία δεν επισκέφθηκε, όπως λέει, γιατί δεν του το επέτρεψαν οι Ισραηλινοί.

Το παιδικό όνειρο που έγινε στάση ζωής

Γεννημένος το 1949 στον Καναδά, από Έλληνες μετανάστες με καταγωγή τις Πρέσπες της Φλώρινας, ο Χρήστος Γιάννου είχε ήδη αποφασίσει από την ηλικία των 12 ετών ότι ήθελε να γίνει γενικός χειρουργός και να υπηρετήσει στον τρίτο κόσμο. "Όλη η καριέρα μου αφιερώθηκε σε αυτό. Όταν τελείωσα την ειδικότητά μου ως χειρουργός πήγα στην Βυρητό, σε εποχή εμφυλίου πολέμου στο Λίβανο. Εργάστηκα σε γενικό νοσοκομείο, όπου εν καιρώ πολέμου διαχειρίστηκα διάφορα χειρουργεία, από τραύματα μέχρι κάποια είδη καρκίνων", θυμάται. Αυτή ήταν μόνο η αρχή μιας σταδιοδρομίας 35 ετών σε δεκάδες πεδία μαχών στον πλανήτη. Τα πρώτα δέκα χρόνια, όπως λέει, με το παλαιστινιακό τμήμα της Ερυθράς Ημισελήνου και τα επόμενα 25 με τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) και τη Διεθνή Ομοσπονδία Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC).

Όταν πιάστηκε αιχμάλωτος

Το 1982, στην εισβολή των Ισραηλινών στο Λίβανο βρέθηκε σε νοσοκομείο στο νότιο Λίβανο, όπου βίωσε την εμπειρία να γίνει αιχμάλωτος πολέμου. "Με πήραν μαζί με άλλους συναδέλφους, Παλαιστίνιους, Λιβανέζους, Άραβες, Μπαγκαντεσιανούς και από άλλες χώρες. Όλο το σώμα της Ερυθράς Ημισελήνου που βρεθήκαμε εκεί. Έμεινα στη φυλακή δύο εβδομάδες και μετά με άφησαν επειδή ήμουν ξένος. Πήγα στο Τελ Αβίβ και από εκεί έφυγα", διηγείται και προσθέτει: "Έναν χρόνο μετά, σε άλλη μάχη στο βόρειο Λίβανο στην περιοχή της Τρίπολης, είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι 6 Ισραηλινοί στα χέρια της PLO. Όταν ένας από αυτούς αρρώστησε πήγα εγώ να τον θεραπεύσω, όπως είχα υποχρέωση. Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στη θεραπεία σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης".

Από επέμβαση στον εγκέφαλο μέχρι καισαρική

Στη διάρκεια της καριέρας του σε εμπόλεμες ζώνες του τρίτου κόσμου, συχνά χρειάστηκε να υπηρετήσει ως ο μοναδικός χειρουργός σε περιοχές με πληθυσμό 200.000 και 300.000 ατόμων. Εκεί έκανε κάθε είδους χειρουργείο, θεραπεύοντας από βαριά τραύματα στο πεδίο της μάχης μέχρι και αμυγδαλές, ακόμα και καισαρικές τομές για να φέρει στον κόσμο νέα ζωή. "Δεν έχεις άλλη επιλογή. Πρέπει να είσαι γενικός χειρουργός με την πλήρη έννοια, όπως ήταν οι γενικοί χειρουργοί μέχρι πριν από 50 - 60 χρόνια. Κάνεις επέμβαση στον εγκέφαλο, στην κοιλιά, στον θώρακα, στα άκρα, και καισαρική τομή γιατί δεν υπάρχει γυναικολόγος και αμυγδαλές και αιμορροίδες, ό,τι χρειαστεί", λέει.

Οι δυο εμπειρίες που τον σημάδεψαν

Ο Έλληνας "χειρουργός του πολέμου", εκ των συγγραφέων του βιβλίου "War Surgery" που εκδόθηκε από τον Ερυθρό Σταυρό και είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο διαδίκτυο, ξεχωρίζει δύο περιστατικά ως αυτά που τον στιγμάτισαν περισσότερο, ανάμεσα σε εκατοντάδες τραυματικές εμπειρίες από τα πεδία των μαχών:

• Την περίοδο 1985-1987 υπηρέτησε επί 27 μήνες στον προσφυγικό καταυλισμό Σατίλα στη Βηρυτό, σε κατάσταση πολιορκίας. "Δεν έφυγα ούτε μέρα. Επί έξι μήνες δεν είχαμε ούτε τροφή, ήμουν 25 κιλά λιγότερο από τώρα", θυμάται και μοιράζεται την τραυματική εμπειρία που βίωσε όταν χρειάστηκε να χειρουργήσει έναν φίλο του. "Μιλούσα μαζί του και κάποια στιγμή έφυγε. Μετά από 15 λεπτά μου τον έφεραν με μια σφαίρα στο κεφάλι. Το να πρέπει να χειρουργήσω έναν φίλο μου και να του σώσω τη ζωή ήταν ψυχολογικά η πιο δύσκολη κατάσταση", αναφέρει.
• Η δεύτερη τραγική εμπειρία ήταν το 1996 στην Τσετσενία, όταν άγνωστοι εισβολείς μπήκαν νύχτα στο νοσοκομείο που ο ίδιος και άλλοι εθελοντές έκτισαν στο πεδίο, και σκότωσαν έξι συναδέλφους του, μέλη διεθνούς αποστολής από διάφορες χώρες. "Πέντε νοσηλεύτριες και τον μηχανικό, όλους με μια σφαίρα στο κεφάλι. Ήμουν κι εγώ εκεί το απόγευμα, λίγες ώρες νωρίτερα", λέει.

Για την κατάσταση στη Γάζα

Στη Λωρίδα της Γάζας δεν βρέθηκε ποτέ, αν και το ήθελε, επειδή δεν του το επέτρεψαν οι Ισραηλινοί, όπως λέει. Παρακολουθώντας στις ειδήσεις όσα συμβαίνουν σήμερα εκεί, το μυαλό του βρίσκεται στα εκατομμύρια των άμαχων πολιορκημένων και στους συναδέλφους του που δίνουν τη μάχη σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.

"Έχουν χειρουργούς, άλλους γιατρούς και νοσηλευτές. Αλλά οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες, χωρίς ρεύμα, χωρίς νερό, χωρίς τρόφιμα, χωρίς φάρμακα", επισημαίνει και προσθέτει: "Και βέβαια όλα τα νοσοκομεία είναι γεμάτα, όχι μόνο τραυματίες. Χιλιάδες πολίτες πηγαίνουν στο νοσοκομείο για καταφύγιο, πιστεύοντας πως επειδή είναι νοσοκομείο θα είναι ασφαλείς. Όπως φάνηκε από το πρόσφατο χτύπημα διαψεύστηκαν"…