Είναι παρελθόν η ευλογιά των πιθήκων για την Ελλάδα; - Τι απαντούν επιστήμονες [μελέτη]

Τον Μάιο του 2022, για πρώτη φορά, αναφέρθηκαν πολλαπλά κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων (mpox) σε αρκετές μη ενδημικές χώρες. Το πρώτο κρούσμα επιβεβαιώθηκε στην Ελλάδα στις 8 Ιουνίου 2022. 

Πώς κινήθηκε η νόσος στην Ελλάδα και πόσο σωστό είναι να θεωρείται πως έχει λήξει; Διακεκριμένοι επιστήμονες απαντούν με άρθρο τους στο περιοδικό Viruses. Το άρθρο υπογράφεται από μέλη του ΕΟΔΥ, μεταξύ των οποίων και ο τέως πρόεδρος του Οργανισμού Θεοκλής Ζαούτης.

Η συντακτική ομάδα αποτελείται από τους: Κ. Μέλλου, Κ. Τρυφινοπούλου, Σ. Παππά, Κ. Γκολφινοπούλου, Σ. Παπανίκου, Γ. Παπαδοπούλου, Ευ. Βάσσου, Ευ. Κωστάκη, Κ. Παπαδήμα, Ελ. Μουρατίδου, Μ. Τσιτζιλώνη, Ν. Σιαφάκα, Ζ. Φλώρου, Αντ. Κατσουλίδου, Σ. Σαπουνά, Γ. Σουρβίνο, Σ. Πουρνάρα, Ευθ. Πετινάκη, Μ. Γκούλα, Β. Παπαρίζο, Άν. Παππά, Θεοκλή Ζαούτη και Δημήτρη Παρασκευή.

Όπως αναφέρει συνταντική ομάδα, η ανταπόκριση έκτακτης ανάγκης του ΕΟΔΥ επικεντρώθηκε στην ενισχυμένη επιτήρηση, τις εργαστηριακές δοκιμές, τον εντοπισμό επαφών, τα ιατρικά αντίμετρα και την εκπαίδευση των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και του κοινού. Παρόλο που η διαχείριση των κρουσμάτων θεωρήθηκε επιτυχής και ο κίνδυνος από τη νόσο υποβαθμίστηκε, συνεχίζουν να εμφανίζονται σποραδικά περιστατικά.

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης - σημειώνουν - υποδηλώνουν ότι πρέπει να συνεχιστούν τα μέτρα για την ευαισθητοποίηση καθώς και ο εμβολιασμός των ομάδων υψηλού κινδύνου του πληθυσμού.

Τον Μάιο του 2022, περιστατικά mpox που δεν σχετίζονται με ταξίδια αναφέρθηκαν στον ΠΟΥ από πολλές μη ενδημικές χώρες. Τις επόμενες εβδομάδες ο αριθμός των κρουσμάτων συνέχισε να αυξάνεται παγκοσμίως, οδηγώντας σε παγκόσμια έξαρση.

Τα πρώιμα κρούσματα σχετίζονταν κυρίως με ταξίδια. Μέχρι τα τέλη Μαΐου, ωστόσο, οι τοπικά επίκτητες λοιμώξεις και η κοινοτική μετάδοση έγιναν κυρίαρχες σε όλες τις πληγείσες χώρες.

Επιδημιολογικά δεδομένα υποδηλώνουν τη συσχέτιση των πρώιμων αναφερόμενων περιπτώσεων της νόσου με μια διεθνή εκδήλωση LGBT+ Pride στο νησί Γκραν Κανάρια. Αυτές οι περιπτώσεις συνδέθηκαν στη συνέχεια με αλυσίδες μετάδοσης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Στην Ελλάδα, η επιβάρυνση της νόσου ήταν μικρότερη σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, η πορεία της επιδημίας ήταν συγκρίσιμη με την πορεία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τα κρούσματα συνεχίζουν να αναφέρονται σποραδικά, με το τελευταίο κρούσμα να αναφέρεται στις 20 Απριλίου 2023.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, απαιτείται περαιτέρω μελέτη για να διερευνηθεί εάν αυτό είναι αποτέλεσμα συνεχιζόμενης μετάδοσης στην κοινότητα που δεν καταγράφεται από το σύστημα επιτήρησης. Απαιτούνται μελέτες για το ποσοστό των ασυμπτωματικών περιπτώσεων της νόσου προκειμένου να αποκτηθεί μια σαφέστερη εικόνα της επιδημιολογίας της νόσου.

Χαρακτηριστικά

Όσον αφορά τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά των αναφερόμενων περιπτώσεων, τα δεδομένα ήταν συμβατά με δεδομένα από άλλες χώρες. Τα κρούσματα ήταν όλα νεαροί ενήλικες άνδρες.

Ένα σχετικά υψηλό ποσοστό οροθετικών περιπτώσεων καταγράφηκε μεταξύ των περιπτώσεων με γνωστή κατάσταση HIV, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη εξέτασης περιπτώσεων που έχουν διαγνωστεί με mpox για HIV και άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις επίσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα άτομα με μη θεραπευμένο HIV είναι πιο πιθανό να έχουν επιπλοκές του mpox.

Παρόλο που στη βιβλιογραφία ο υψηλότερος επαγγελματικός κίνδυνος που σχετίζεται με τον ιό mpox φαίνεται να ισχύει για επαγγελματίες Υγείας (ιατρούς, νοσηλευτές, βοηθούς νοσηλευτών, επείγοντα, ιατρικούς τεχνικούς, θεραπευτές, φαρμακοποιούς, φοιτητές, εργαζόμενους στο εργαστήριο), καμία περίπτωση δεν εντοπίστηκε μεταξύ επαγγελματιών Υγείας που αντιμετώπιζαν κρούσματα στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν εμβολιαστεί κατά του ιού.

Τα περισσότερα κρούσματα αυτοπροσδιορίστηκαν ως ομοφυλόφιλοι ή αμφιφυλόφιλοι. Η κλινική εικόνα αφορούσε κυρίως βλάβες των γεννητικών οργάνων, του περινέου ή του πρωκτού, με τη σεξουαλική μετάδοση της βουβωνικής λεμφαδενοπάθειας να είναι ο κύριος τρόπος μετάδοσης, όπως περιγράφεται σε άλλες μελέτες.

Οι επιστήμονες τονίζουν πως ο εντοπισμός σποραδικών εγχώριων κρουσμάτων στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες μετά το τέλος της επιδημίας απεικονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της επιτήρησης και διατήρησης ενός καλά συντονισμένου σχεδίου για την αποφυγή επανεμφάνισης κρουσμάτων.