Ανατρεπτική σύσταση από ειδικούς: Καθυστερήστε τη χορήγηση αντιβιοτικών στις λοιμώξεις αναπνευστικού

Η σύσταση ενός γιατρού να καθυστερήσει την εκτέλεση μιας συνταγής για ένα αντιβιοτικό που αφορά λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού, μπορεί να μειώσει σημαντικά την κατανάλωση αντιβιοτικών - συχνά χωρίς μεγάλες απώλειες στην αποτελεσματικότητα και την ικανοποίηση των ασθενών.

Αυτό προτείνεται από μια πρόσφατη ανασκόπηση από το παγκόσμιο ανεξάρτητο δίκτυο Cochrane, στο οποίο συμμετέχουν ερευνητές, επαγγελματίες Υγείας, ασθενείς και φροντιστές. 

Οι ασθενείς με αναπνευστικές παθήσεις συχνά λαμβάνουν αντιβιοτικά, παρόλο που αυτό δεν είναι (ακόμη) απαραίτητο. Οι γιατροί θα μπορούσαν να το σταματήσουν αυτό, γράφοντας στους ασθενείς συνταγή σε δικαιολογημένες περιπτώσεις, αλλά συνιστώντας να την εκτελούν το νωρίτερο μετά από 48 ώρες - εάν τα συμπτώματα δεν έχουν βελτιωθεί από μόνα τους μέχρι τότε.

Μια πρόσφατη ανασκόπηση Cochrane διερεύνησε τις επιπτώσεις τέτοιων πρακτικών συνταγογράφησης στην πορεία της νόσου και στην ικανοποίηση των ασθενών  με αναπνευστικές παθήσεις. Συγκρίθηκαν οι επιπτώσεις της καθυστερημένης χρήσης αντιβιοτικών με την άμεση χρήση ή την καθόλου χρήση.

Η ανασκόπηση περιελάμβανε δώδεκα τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με συνολικά 3750 ασθενείς. Έντεκα μελέτες συνέκριναν την άμεση και την καθυστερημένη χρήση αντιβιοτικών, πέντε συνέκριναν την καθυστερημένη και τη μη χρήση. Αυτή είναι η τέταρτη επικαιροποίηση της ανασκόπησης (η πρώτη δημοσιεύθηκε το 2007). Προστέθηκε μια πρόσφατη μελέτη με 436 συμμετέχοντες.

Η οδηγία να εκτελείται η συνταγή μόνο μετά από δύο ημέρες σήμαινε ότι μόνο το 29% των ασθενών πήρε πράγματι το αντιβιοτικό. Αντίθετα, το 93% των ασθενών που έλαβαν τη συνταγή για άμεση χρήση πήραν το αντιβιοτικό. Η καθυστερημένη λήψη μείωσε ελάχιστα την ικανοποίηση των ασθενών σε σύγκριση με την άμεση λήψη (88% έναντι 90%).

Η λήψη του αντιβιοτικού και η πορεία διαφόρων ασθενειών και συμπτωμάτων:

• Για τον βήχα (τέσσερις μελέτες), δεν είχε καμία διαφορά αν ή πότε ελήφθη το αντιβιοτικό.
• Στην περίπτωση του πονόλαιμου (έξι μελέτες), τέσσερις μελέτες έδειξαν πλεονεκτήματα της άμεσης χορήγησης σε σχέση με τον πυρετό- δύο μελέτες δεν διαπίστωσαν διαφορές μεταξύ άμεσης και καθυστερημένης χορήγησης. Δύο μελέτες έδειξαν πλεονεκτήματα της άμεσης χορήγησης σε σχέση με τον πόνο, ενώ δύο μελέτες δεν έδειξαν καμία διαφορά μεταξύ άμεσης και καθυστερημένης χορήγησης.
• Στην οξεία μέση ωτίτιδα (τέσσερις μελέτες), μία από τις δύο μελέτες έδειξε πλεονεκτήματα της άμεσης έναντι της καθυστερημένης χορήγησης όσον αφορά τον πόνο και τη δυσφορία την 3η ημέρα- μια άλλη δεν διαπίστωσε καμία διαφορά όσον αφορά τον πυρετό. Από τις δύο μελέτες που συνέκριναν την καθυστερημένη έναντι της μη χορήγησης, η μία δεν έδειξε καμία διαφορά ως προς την ένταση του πόνου και του πυρετού την 3η ημέρα και η άλλη δεν βρήκε καμία διαφορά ως προς τον πυρετό (ελευθερία) την 3η ημέρα στα παιδιά.
• Σε λοίμωξη που μοιάζει με γρίπη (δύο μελέτες), η άμεση χορήγηση δεν υπερείχε της καθυστερημένης χορήγησης. Η καθυστερημένη χορήγηση είχε ευνοϊκότερη επίδραση στον πόνο, τον πυρετό και τη διάρκεια του βήχα σε σύγκριση με τη μη χορήγηση.

Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι:

• Οι μελέτες σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες δεν έδειξαν είτε καμία είτε μη σημαντικές διαφορές μεταξύ των χρόνων χορήγησης - ωστόσο, τα αποδεικτικά στοιχεία ήταν χαμηλά.
• Δεν υπήρχαν μελέτες σχετικά με την αντοχή στα αντιβιοτικά.
• Το ποσοστό των επισκέψεων παρακολούθησης στο γιατρό δεν διέφερε ανάλογα με το αν και πότε οι ασθενείς είχαν λάβει το αντιβιοτικό.
• Τέσσερις μελέτες σχετικά με την ταυτόχρονη φαρμακευτική αγωγή έδειξαν ότι οι ασθενείς που έπαιρναν αμέσως αντιβιοτικό έπαιρναν λιγότερη παρακεταμόλη.