Η ατζέντα και τα αγκάθια στη διάσκεψη COP28 για το κλίμα

Μετά από μια χρονιά στην οποία καταγράφηκαν ρεκόρ ζέστης και ξηρασίας, η φετινή διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα διεξάγεται με εξίσου καυτή ατζέντα για το σύνολο των κρατών που επιχειρούν να βρουν κοινό έδαφος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Κύριο ζήτημα, φυσικά, αποτελεί το εάν και κατά πόσο θα καταργηθούν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα και το πώς θα χρηματοδοτηθεί η ενεργειακή μετάβαση στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Το Reuters παρουσιάζει τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσουν τις διαπραγματεύσεις του COP28, που ξεκινούν σήμερα στο Ντουμπάι και θα διαρκέσουν δύο εβδομάδες.

Κύριο καθήκον της συνόδου COP28 είναι η πρώτη αξιολόγηση της προόδου των χωρών ως προς την εκπλήρωση του στόχου της Συμφωνίας των Παρισίων του 2015 για περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας τουλάχιστον κατά 1,5 βαθμό Κελσίου.

Δεδομένου ότι οι παγκόσμιες προσπάθειες υστερούν, στο πλαίσιο αυτής της παγκόσμιας απογραφής τα κράτη θα προσπαθήσουν να συμφωνήσουν σ' ένα σχέδιο ώστε να επανέλθει σε θετική τροχιά η επίτευξη των κλιματικών στόχων, για παράδειγμα με επιτάχυνση του βηματισμού για τη μείωση των εκπομπών CO2 ή την ενίσχυση των επενδύσεων σε πράσινες τεχνολογίες.

Σημείο διαφωνίας αποτελεί το ποιες χώρες θα σηκώσουν το βάρος: όλες ή οι πλουσιότερες, αφού διαχρονικά απελευθερώνουν τις περισσότερες εκπομπές που υπερθερμαίνουν τον πλανήτη;

Τα κράτη αναμένεται να επικαιροποιήσουν τους εθνικούς στόχους και τα σχέδιά τους για τη μείωση των εκπομπών έως το 2025.

Τι μέλλει γενέσθαι με τα ορυκτά καύσιμα

Οι πιο δύσκολες διαπραγματεύσεις ενδεχομένως θα επικεντρωθούν στον μελλοντικό ρόλο των ορυκτών καυσίμων και στο εάν οι χώρες θα πρέπει να δεσμευτούν στην έναρξη μιας πορείας σταδιακής κατάργησης της χρήσης άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς εκπέμπουν CO2.

Στη διάσκεψη COP26 συμφωνήθηκε μεν η σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα, αλλά όχι η εγκατάλειψη όλων τα ορυκτών καυσίμων -κύριας πηγής εκπομπών που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και πολλές κλιματικά ευάλωτες χώρες επιμένουν για μια τελική συμφωνία που θα δεσμεύει τους πάντες να καταργήσουν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, η G20 δεν κατάφερε να επιτύχει αντίστοιχη συμφωνία στη σύνοδο κορυφής του Ιουλίου, ενώ άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, έχουν δηλώσει ότι θα αντιταχθούν στη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.

Ενώ ο πρόεδρος της COP28 Σουλτάν αλ-Τζάμπερ (ΗΑΕ) δήλωσε ότι η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι «αναπόφευκτη», εντούτοις ενδιαφέρον έχει το εάν τα ΗΑΕ θα πιέσουν άλλα πετρελαιοπαραγωγά κράτη να υποστηρίξουν την ιδέα. Ο Τζάμπερ αντιμετωπίζει επικρίσεις για τον διπλό ρόλο του, αφενός ως επικεφαλής της κρατικής εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου ADNOC των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και αφετέρου ως νέος πρόεδρος των συνομιλιών για το κλίμα.

Τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των εκπομπών

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες των οποίων οι οικονομίες εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα επιθυμούν η διάσκεψη COP28 να επικεντρωθεί στις εκκολαπτόμενες τεχνολογίες που έχουν σχεδιαστεί για τη δέσμευση και υπόγεια αποθήκευση εκπομπών CO2.

Αν και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ) επισημαίνει ότι αυτές οι τεχνολογίες μείωσης των εκπομπών έχουν ζωτική σημασία για την επίτευξη των παγκόσμιων κλιματικών στόχων, παράλληλα είναι ακριβές και επί του παρόντος δεν χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα. Η ΕΕ, και όχι μόνο, ανησυχεί ότι θα χρησιμοποιηθούν για να δικαιολογήσουν τη συνεχιζόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Αύξηση δυναμικότητας σε καθαρή ενέργεια 

Τα κράτη θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να θέσουν ως στόχο τον τριπλασιασμό της παραγωγικής ικανότητας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τον διπλασιασμό της εξοικονόμησης ενέργειας έως το 2030 -πρόταση που υποβλήθηκε από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και τα προεδρεύοντα ΗΑΕ.

Φαίνεται πως θα υπάρξει ευρεία υποστήριξη σ' αυτό, καθώς μεγάλες οικονομίες της G20, όπως η Κίνα, προωθούν ήδη στόχους που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, η ΕΕ και άλλες κλιματικά ευάλωτες χώρες επιμένουν ώστε η δέσμευση για ενίσχυση των ΑΠΕ να συνδυαστεί με τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, δημιουργώντας πιθανή διάσταση απόψεων ή και σύγκρουση.

Πώς θα χρηματοδοτηθεί το κόστος της κλιματικής αλλαγής

Η αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής θα απαιτήσει ένα άκρως γενναιόδωρο ποσό επενδύσεων -πολύ μεγαλύτερο απ' ό,τι έχει προϋπολογίσει μέχρι στιγμής ο πλανήτης.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειάζονται τουλάχιστον 200 δισ. δολάρια κάθε χρόνο έως το 2030 προκειμένου να προσαρμοστούν σε επιδεινούμενες κλιματικές επιπτώσεις όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας ή οι πλημμύρες, τονίζει ο ΟΗΕ. Επιπλέον, θα χρειαστούν χρήματα με σκοπό να αντικατασταθεί από καθαρές πηγές η ρυπογόνος ενέργεια.

Ζήτημα αποτελεί και το κόστος των ζημιών που έχουν ήδη προκληθεί από κλιματικές καταστροφές. Ως προς αυτό, στη διάσκεψη COP28 τα κράτη θα αναλάβουν τη σύσταση ενός ταμείου απωλειών και ζημιών, το οποίο -σύμφωνα με τις αναπτυσσόμενες χώρες- θα έπρεπε να ξεκλειδώσει τουλάχιστον 100 δισ. δολάρια έως το 2030.

Αναμφιβόλως, τα τόσο υψηλά ποσά καθιστούν τεταμένες τις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα.

Τα ευάλωτα κράτη ζητούν μεγαλύτερες δαπάνες για την προσαρμογή σ' έναν κόσμο που είναι βέβαιο ότι θα γίνει θερμότερος τις επόμενες δεκαετίες. Θέλουν επίσης να πληρώσουν οι πλούσιες χώρες, των οποίων οι εκπομπές CO2 έχουν προκαλέσει την κλιματική αλλαγή σε μεγάλο βαθμό ήδη από το παρελθόν.

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι θα βάλουν χρήματα στο ταμείο, αλλά κάνουν λόγο και για ανάγκη ιδιωτικής χρηματοδότησης. Ακόμη, οι πλούσιες χώρες αντιμετωπίζουν πιέσεις να αποδείξουν ότι έχουν εκπληρώσει προηγούμενες δεσμεύσεις τους για παροχή 100 δισ. δολαρίων ετησίως στις αναπτυσσόμενες χώρες υπέρ του κλίματος.

Παράλληλες συμφωνίες 

Πέραν των επίσημων διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ, κυβερνήσεις και εταιρείες θα κάνουν τις δικές τους ανακοινώσεις.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επεξεργάζονται μια εθελοντική δέσμευση εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου για μείωση των εκπομπών, σε μια προσπάθεια ώστε η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων να συστρατευθεί στον αγώνα για το κλίμα.

Άλλες πρωτοβουλίες που πρόκειται να ανακοινωθούν στο περιθώριο της COP28 περιλαμβάνουν δεσμεύσεις για περιορισμό των εκπομπών μεθανίου, που αποτελεί αέριο του θερμοκηπίου, των εκπομπών από τον κλιματισμό, καθώς και της ιδιωτικής χρηματοδότησης για εργοστάσια άνθρακα.

Πηγές:
euro2day