Ηλίας Μόσιαλος: Πέντε άξονες πολιτικής για το νέο ΕΣΥ

Πέντε προτάσεις στρατηγικών επιλογών για την αναδιάρθρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας κατέθεσε ο καθηγητής της Πολιτικής της Υγείας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Ηλίας Μόσιαλος, κατά την τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ.

Μεταξύ άλλων, πρότεινε αύξηση της δημόσιας δαπάνης υγείας τουλάχιστον στο επίπεδο της Πορτογαλίας, πρωτοβάθμια φροντίδα με πολυκλινικές που θα ενσωματώνουν πολλές ειδικότητες, αναδιάταξη του νοσοκομειακού χάρτη με νέα μεγαλύτερα νοσοκομεία και κλείσιμο μικρών που υπολειτουργούν, αλλά και έναν νέο ρόλο του υπουργείου Υγείας, που θα ασχολείται με σχεδιασμό στρατηγικής και όχι με την διαχείριση του συστήματος.

Αναλυτικά, οι πέντε άξονες που κατέθεσε ο καθηγητής είναι:

• Χρηματοδότηση: "Είναι απαραίτητο να αυξηθούν οι δημόσιες δαπάνες υγείας στην Ελλάδα. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με το 5,2%, όταν η αμέσως επόμενη χώρα της δυτικής Ευρώπης είναι η Πορτογαλία με 6,5%. Δεν λέω να γίνουμε η Σουηδία του νότου, δεν έχω αυταπάτες, αλλά τουλάχιστον να γίνουμε η Πορτογαλία της Ανατολής", είπε, και πρότεινε να κατευθυνθούν σε υγεία και παιδεία τα επιπλέον έσοδα από την φορολογία των ελεύθερων επαγγελματιών που απασχολεί σήμερα την επικαιρότητα.
• Αλλαγή του ρόλου του υπουργείου Υγείας: Όπως είπε, οι υπουργοί Υγείας σήμερα διαθέτουν το 80% του χρόνου τους κάθε μέρα με το πώς θα μετακινήσουν υγειονομικό προσωπικό από ένα νοσοκομείο σε άλλο για την κάλυψη κενών. Πρότεινε την ίδρυση νέου θεσμού για την διαχείριση του ΕΣΥ, ώστε το υπουργείο να χαράσσει στρατηγικές. Ο ΕΟΔΥ να πάψει να είναι ένας οργανισμός που απλά θα κάνει τυχαία rapid tests. Να συλλέγει και να επεξεργάζεται τα δεδομένα Υγείας, ώστε να βγάζει κάθε χρόνο μελέτη για την υγεία του ελληνικού πληθυσμού, με τον επιπολασμό και την επίπτωση διάφορων ασθενειών.
• Πρωτοβάθμια Υγεία: Σήμερα μιλάμε για άλλα επιδημιολογικά φαινόμενα σε σχέση με τη δεκαετία του 1960 όταν σχεδιάστηκε η πρωτοβάθμια με άξονα τον οικογενειακό γιατρό. Η αύξηση του πληθυσμού άνω των 65 ετών και οι συννοσηρότητες, σε μια χώρα που η πλειονότητα των γιατρών είναι ειδικοί, επιβάλλουν ολιστική προσέγγιση, όπως είπε, και πρότεινε έναν θεσμό πολυκλινικών, όπου θα συνυπάρχουν οικογενειακοί γιατροί, παθολόγοι και παιδίατροι με άλλες ειδικότητες.
• Σύγχρονα νοσοκομεία: Υπάρχει νομός που έχει 4 νοσοκομεία και άλλοι που έχουν 3, αλλά το 90% του πληθυσμού πηγαίνει στο γειτονικό νομαρχιακό και πανεπιστημιακό νοσοκομείο. Τρεις γειτονικοί νομοί έχουν πέντε νοσοκομεία με πληρότητες 40% και δεν μπορούν να βγουν οι εφημερίες. "Μεγάλωσα στα Τρίκαλα, είναι 15 - 20 λεπτά η απόσταση από την Καρδίτσα και κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να είναι ενιαίο το νοσοκομείο Τρικάλων - Καρδίτσας", είπε και διερωτήθηκε αν πλέον χρειαζόμαστε μεγαλύτερα νοσοκομεία σε κάποιες περιοχές και να κλείσουν ορισμένα μικρά νοσοκομεία. "Θα επαναστατήσουν όλοι, γιατί η λογική είναι να διατηρήσουμε αυτά που έχουμε", σχολίασε
• Προγράμματα εκπαίδευσης - ειδικότητες: Η ψηφιοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη και χρήση μεγάλων δεδομένων θα αλλάξουν πολλά πράγματα τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να υπάρξει προγραμματισμός της εκπαίδευσης και των ειδικοτήτων που χρειάζεται η χώρα, με βάση τα επιδημιολογικά πρότυπα, και να δοθούν κίνητρα σε κάποιες ειδικότητες που δεν είναι ελκυστικές, όπως στους αναισθησιολόγους. Στην Ελλάδα σήμερα, όπως είπε, οι ογκολόγοι είναι λιγότεροι του 1/3 των ουρολόγων.

Στο νέο πλαίσιο, κατέληξε ο κ. Μόσιαλος, πρέπει να αποκτήσουμε μια σύγχρονη φαρμακευτική πολιτική, που θα αναγνωρίζει την φαρμακοβιομηχανία ως βασικό παράγοντα του συστήματος.

Μαθήματα από την πανδημία και μια σύγκριση Ελλάδας - Σουηδίας

Αναφερόμενος στην πανδημία COVID-19, ο καθηγητής στηλίτευσε λαϊκιστικές στρατηγικές θυματοποίησης που εκδηλώθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο, με πέντε μορφές:

• Άρνηση ή υποβάθμιση της σοβαρότητας της πανδημικής απειλής
• Κανονικοποίηση της αρρώστιας και του θανάτου ως αναγκαίο κακό
• Αποσυναισθηματοποίηση και αριθμοποίηση των νεκρών χωρίς να υπάρχει ενσυναίσθηση του τι σημαίνει να έχουμε εκατομμύρια νεκρούς
• Αντιστροφή θύματος - θύτη, από λαϊκιστές ηγέτες που κατηγορούσαν π.χ. ως υπεύθυνους για τις μολύνσεις τους διαχειριστές οίκων ευγηρίας ή τους ευάλωτους πληθυσμούς που κολλάνε και μεταδίδουν.

"Το καλό που έκανε η πανδημία ήταν πως μας έδειξε τις ευπάθειες των συστημάτων Υγείας, τα οποία όμως πρέπει να αλλάξουμε. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να ξανακάνουμε λάθη ούτε να παραπαίουμε", τόνισε.

Απαντώντας στο ερώτημα ορισμένων για το "πώς τα κατάφεραν οι Σουηδοί χωρίς lockdown", αναφέρθηκε σε 7 διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας

• Δεν επιτρέπεται από το Σύνταγμα της Σουηδίας να υπάρχει περιορισμός διακίνησης πολιτών. Και να ήθελαν δεν θα μπορούσαν να κάνουν lockdown.
• Η εμπιστοσύνη των Σουηδών στις δημόσιες Αρχές και στην κυβέρνησή τους φτάνει στο 94% με 95%. Στην Ελλάδα είναι κάτω του 40%, με εξαίρεση το στράτευμα και τις αρχές ασφαλείας.
• Η Σουηδία διαθέτει πάνω του 11% του ΑΕΠ της στο σύστημα υγείας, με πάνω από το 10% να είναι δημόσιες δαπάνες υγείας. Στην Ελλάδα το ποσοστό είναι 8,5%, με μόνο το 5,2% να αντιστοιχεί σε δημόσιες δαπάνες.
• Τα χρόνια ζωής μετά τα 65 σε συνθήκες καλής υγείας είναι πολύ περισσότερα στη Σουηδία. Και ξέρουμε ότι η COVID είχε προτιμήσεις
• Οι οικονομικές δυνατότητες των δύο χωρών είναι διαφορετικές.
• Στην Σουηδία όταν ξεκίνησε η πανδημία, το 40% των εργαζόμενων ήταν ήδη σε τηλεργασία, στην Ελλάδα κάτω του 5%.
• Στη Σουηδία ήταν άμεση η πρόβλεψη για εξαερισμούς δημόσιων χώρων.