Θησαυροφυλάκιο περιττωμάτων για τη διάσωση των εντερικών βακτηρίων

Ένα έργο για  την κατάψυξη ανθρώπινων περιττωμάτων που στοχεύει στην καταπολέμηση της απώλειας της βιοποικιλότητας  ξεκίνησε στην Ελβετία. Δεν πρόκειται για τη δραματική εξέλιξη στη φύση, όπου εξαφανίζονται αμέτρητα είδη φυτών και ζώων: Η βιοποικιλότητα των ανθρώπων απειλείται επίσης. "Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι χάνουμε τη βιοποικιλότητα στο έντερο", λέει ο μικροβιολόγος, Adrian Egli, από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.

"Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλομορφία στον Αμαζόνιο σε σύγκριση με τον δυτικό πληθυσμό. Αυτό έχει να κάνει με το στρες, τα αντιβιοτικά και τη διατροφή". Ο Egli απεικονίζει τον θησαυρό που ο καθένας κουβαλάει μέσα του με μια σύγκριση: "Υπάρχουν χίλια δισεκατομμύρια βακτήρια σε ένα γραμμάριο κοπράνων, 125 φορές περισσότερα από όσα είναι οι άνθρωποι στον πλανήτη", λέει. "Είναι απίστευτο όταν σκέφτεσαι τι ζει μέσα σου". Μεταξύ 300 και 500 διαφορετικών ειδών μπορούν να βρεθούν σε ένα άτομο.

Ένα διεθνές πρόγραμμα στοχεύει τώρα να σώσει ό,τι μπορεί ακόμη να σωθεί: με ένα τεράστιο θησαυροφυλάκιο για τα ανθρώπινα κόπρανα, το "Microbiota Vault" - παρόμοιο με το θησαυροφυλάκιο σπόρων στο Spitzbergen, όπου αποθηκεύονται σπόροι διαφόρων ποικιλιών φυτών τροφίμων. Τα βακτήρια μπορούν να επιβιώσουν για δεκαετίες σε ένα ειδικό διάλυμα, όπως λέει ο Egli.

Η έρευνα για την εντερική χλωρίδα βρίσκεται επί του παρόντος ακόμη σε νηπιακό στάδιο. "Μπορεί να είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί η γνώση για το μικροβίωμα για την ανάπτυξη θεραπειών που θα επηρεάσουν θετικά την παχυσαρκία, τον διαβήτη, τις ρευματικές παθήσεις ή τη χρόνια εντερική φλεγμονή", λέει ο Egli. Το μικροβίωμα περιλαμβάνει επίσης μύκητες και ιούς, αλλά τα βακτήρια είναι ιδιαίτερα σημαντικά επειδή έχουν πολλές σημαντικές μεταβολικές ιδιότητες.

Ζυρίχη, Gloriastrasse, Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης: Στο εργαστήριο του Adrian Egli, άνθρωποι με λευκές ρόμπες εργάζονται με κάθε είδους αποστειρωμένα εργαλεία και εξοπλισμό. Πάνω στο τραπέζι υπάρχουν τρυβλία Petri, μικρές διαφανείς γυάλινες πλάκες με περιεχόμενο. Αυτό που επιθεωρεί η υπεύθυνη του εργαστηρίου, Diana Albertos Torres, είναι βακτήρια που έχει εξαγάγει από δείγματα κοπράνων.

Για το μη εξασκημένο μάτι, μόνο μικρές κουκκίδες μπορούν να αναγνωριστούν στην κόκκινη πλάκα άγαρ. Η Torres γνωρίζει ότι πρόκειται πιθανότατα για Pseudomonas aeruginosa, ένα βακτήριο που προκαλεί, μεταξύ άλλων, πνευμονία. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. "Όχι, τα βακτήρια δεν πετάγονται έξω από το πιάτο", καθησυχάζει γελώντας ο Torres. Οι εργασίες στο εργαστήριο πραγματοποιούνται υπό τις απαραίτητες προφυλάξεις ασφαλείας.

Χάρη στα νέα μηχανήματα και τις νέες μεθόδους, είναι πλέον δυνατή και προσιτή η διεξαγωγή γενετικής έρευνας στα εντερικά βακτήρια. "Υπάρχουν νέες ανακαλύψεις κάθε εβδομάδα", λέει ο Egli. "Και ολόκληρη η ανθρωπότητα μπορεί να επωφεληθεί από την ανάλυση των βακτηρίων". Το μικροβίωμα συνδέεται με ασθένειες όπως ο καρκίνος και οι αυτοάνοσες διαταραχές, για παράδειγμα.

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: ο πεπτικός σωλήνας φιλοξενεί τεράστιο αριθμό βακτηρίων που δεν ανέχονται τον αέρα, τα λεγόμενα αναερόβια βακτήρια. Όπως εξηγεί η Egli, λίγη έρευνα έχει γίνει για αυτά. "Υπάρχουν πιθανώς 1.000 φορές περισσότερα βακτήρια στο έντερο που δεν ανέχονται τον αέρα από εκείνα που έχουμε καταφέρει να απομονώσουμε και γνωρίζουμε".

Είναι πιθανό ότι η στοχευμένη χρήση βακτηρίων θα μπορούσε μια μέρα να βελτιώσει την ανταπόκριση στις θεραπείες του καρκίνου, λέει ο Egli.

Οι μεταμοσχεύσεις κοπράνων είναι ένας άλλος τομέας της ιατρικής. "Ένα δείγμα κοπράνων με βέλτιστο μικροβίωμα που δίνεται σε έναν ασθενή - μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό μπορεί να συμβάλει στην ανάρρωση".