Η εγκεφαλική λειτουργικότητα μετά από COVID-19, πνευμονία, έμφραγμα ή σοβαρή ασθένεια

Η υγεία του εγκεφάλου είναι πολύ πιθανό να επηρεάζεται έπειτα από νοσηλεία για την COVID-19. Ωστόσο, δεν υπήρχαν μακροχρόνιες προοπτικές μελέτες με τις αντίστοιχες ομάδες ελέγχου. Η Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η Βιολόγος Παναγιώτα Ζαχαράκη και ο Ιατρός Γιάννης Ντάνασης, συνοψίζουν τα δεδομένα που δημοσιεύθηκαν στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 από το έγκριτο διεθνές περιοδικό JAMA, ώστε να αξιολογηθεί αν οι μακροπρόθεσμες γνωστικές, νευρολογικές ή ψυχιατρικές διαταραχές  μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύτηκαν για COVID-19 διαφέρουν από αυτές μεταξύ ασθενών που νοσηλεύτηκαν για άλλες ιατρικές καταστάσεις παρόμοιας σοβαρότητας και από υγιή άτομα.

Αυτή η προοπτική μελέτη με τις αντίστοιχες ομάδες ελέγχου διεξήχθη σε 2 ακαδημαϊκά νοσοκομεία στην Κοπεγχάγη της Δανίας. Η ομάδα μελέτης περιελάμβανε ασθενείς με COVID-19 που νοσηλεύτηκαν μεταξύ 1ης Μαρτίου 2020 και 31ης Μαρτίου 2021. Οι  ομάδες ελέγχου αποτελούνταν από ασθενείς που νοσηλεύτηκαν για πνευμονία, έμφραγμα του μυοκαρδίου ή ασθένεια που απαιτούσε εντατική θεραπεία (εξαιρουμένων των περιπτώσεων COVID-19) μεταξύ 1ης Μαρτίου 2020, και στις 30 Ιουνίου 2021, και υγιή άτομα με αντιστοιχία ηλικίας και φύλου. Η περίοδος παρακολούθησης ήταν 18 μήνες. Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν μεταξύ 1ης Νοεμβρίου 2021 και 28ης Φεβρουαρίου 2023.

Ο πρωταρχικός στόχος ήταν η αξιολόγηση της συνολικής γνωστικής λειτουργίας, που πραγματοποιήθηκε από μία ευρέως κοινή διαγνωστική κλίμακα μεταξύ των ψυχιάτρων (Screen for Cognitive Impairment in Psychiatry - SCIP) καθώς και από ένα παρόμοιας φύσης διαγνωστικό τεστ (Montreal Cognitive Assessment - MoCA). Τα δευτερεύοντα αποτελέσματα αφορούσαν την εκτελεστική λειτουργία, το άγχος, τα καταθλιπτικά συμπτώματα καθώς και τα νευρολογικά ελλείμματα.

Η μελέτη περιελάμβανε 345 συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων 120 ασθενών με COVID-19 (μέση ηλικία 60,8 έτη, 70 άνδρες), 125 νοσηλευόμενων ατόμων στην ομάδα έλέγχου (μέση ηλικία 66 έτη, 73 άνδρες) και 100 υγιών ατόμων (μέση ηλικία 62,9 έτη, 46 άνδρες). Οι ασθενείς με COVID-19 βρίσκονταν σε χειρότερη γνωστική κατάσταση από τα υγιή άτομα στην ομάδα ελέγχου (εκτιμώμενη μέση βαθμολογία SCIP, 59,0 έναντι 68,8 · εκτιμώμενη μέση βαθμολογία MoCA, 26,5 έναντι 28,2) αλλά όχι από τους νοσηλευόμενους στην ομάδα ελέγχου (μέση βαθμολογία SCIP, 61,6· μέση βαθμολογία MoCA, 27,2). Οι ασθενείς με COVID-19 είχαν επίσης χειρότερες επιδόσεις από τα υγιή άτομα σε όλες τις άλλες ψυχιατρικές και νευρολογικές αξιολογήσεις. Ωστόσο, εκτός από την εκτελεστική δυσλειτουργία, η υγεία του εγκεφάλου των ασθενών με COVID-19 δεν ήταν περισσότερο διαταραγμένη συγκριτικά με τους νοσηλευόμενους ασθενείς στην ομάδα ελέγχου. Αυτά τα αποτελέσματα παρέμειναν σταθερά σε μεγάλου εύρους ευαισθησίας αξιολογήσεις.

Η προοπτική μελέτη δηλώνει ότι η υγεία του εγκεφάλου μετά την COVID-19 διαταράσσεται, αλλά, συνολικά, όχι περισσότερο από την υγεία του εγκεφάλου ασθενών από ομάδες (χωρίς COVID-19) με παρόμοια σοβαρότητα νόσου. Οι μακροχρόνιες συσχετίσεις με την υγεία του εγκεφάλου μπορεί να μην είναι συγκεκριμένες για την COVID-19, αλλά σχετίζονται με τη συνολική σοβαρότητα της νόσου και τη νοσηλεία.

Πηγές:
ΕΚΠΑ