Η ημικρανία αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο

Παράλληλα με το βαρύ φορτίο που καλούνται να σηκώσουν στην καθημερινότητά τους, οι ασθενείς που υποφέρουν από ημικρανίες διατρέχουν και αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (ΑΕΕ), όπως και έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεγαλύτερο κίνδυνο για ΑΕΕ διατρέχουν οι γυναίκες, ενώ επιπλέον παράγοντες που τον αυξάνουν είναι η λήψη αντισυλληπτικών και το κάπνισμα.

Η συχνότητα των ημικρανικών κρίσεων και η παρουσία αύρας φαίνεται πως αποτελούν επιπρόσθετους επιβαρυντικούς παράγοντες, ενώ οι τριπτάνες μπορούν να χορηγούνται με σχετική ασφάλεια ως μέσο θεραπείας, καθώς η όποια πιθανή συμβολή τους στην αύξηση του κινδύνου θεωρείται αμελητέα.

Παρότι σε απόλυτους αριθμούς δεν είναι υψηλός, ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, ανέφερε ο αναπληρωτής καθηγητής Νευρολογίας του ΑΠΘ, Θεόδωρος Καραπαναγιωτίδης (φωτογραφία), μιλώντας στη διημερίδα που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία, με θέμα "Ημικρανία η νέα εποχή".

Τι δείχνουν οι μελέτες

Μετανάλυση του 2018, σε πάνω από 1 εκατομμύριο ασθενείς, κατέληξε πως η ημικρανία αυξάνει τον κίνδυνο για μείζονα καρδιαγγειακά και εγκεφαλοαγγειακά συμβάματα σε ποσοστό 40%.

Δανοί επιστήμονες, που μελέτησαν περισσότερους από 50.000 ημικρανικούς ασθενείς και πάνω από 500.000 άτομα στον γενικό πληθυσμό στη Δανία, βρήκαν ότι η ημικρανία είναι παράγοντας κινδύνου και για έμφραγμα του μυοκαρδίου κατά σχεδόν 50%, και για φλεβικό θρομβοεμβολισμό κοντά στο 60%, αλλά και για κολπικό πτερυγισμό ή κολπική μαρμαρυγή. Ο κίνδυνος φαίνεται να αυξάνεται αν η ημικρανία συνοδεύεται με αύρα, ενώ το γυναικείο φύλο συντελεί στην περαιτέρω αύξηση του κινδύνου.

Άλλη μετανάλυση έδειξε ότι η ημικρανία αυξάνει κατά 70% τον κίνδυνο για ισχαιμικό ΑΕΕ. Ο κίνδυνος διπλασιάζεται στις γυναίκες και σχεδόν διπλασιάζεται αν η ημικρανία συνοδεύεται με αύρα.

Αντισυλληπτικά και κύηση

"Μια γυναίκα που έχει ημικρανία με αύρα έχει διπλάσιο κίνδυνο για ισχαιμικό ΑΕΕ. Αν αυτή η κυρία παίρνει αντισυλληπτικά επταπλασιάζεται ο κίνδυνος, ενώ αν καπνίζει και παίρνει αντισυλληπτικά τότε δεκαπλασιάζεται", επισήμανε ο κ. Καραπαναγιωτίδης, διευκρινίζοντας αναφορικά με τα αντισυλληπτικά πως ο κίνδυνος εξαρτάται από την περιεκτικότητά τους σε οιστρογόνο. Τα ορμονικά σκευάσματα που δεν περιέχουν οιστρογόνο αλλά μόνο προγεσταγόνο δεν συνδέονται με αυξημένο αγγειακό κίνδυνο.

Η ημικρανία είναι παράγοντας αυξημένου κινδύνου στις γυναίκες για αγγειακά συμβάματα και κατά τη διάρκεια της κύησης. "Οι ημικρανικές γυναίκες έχουν 23% με 68% μεγαλύτερη πιθανότητα για υπέρταση κατά τη διάρκεια της κύησης, αυξημένη πιθανότητα για προεκλαμψία, πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για ισχαιμικό ΑΕΕ κατά τη διάρκεια της κύησης, για έμφραγμα του μυοκαρδίου, για εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και για πνευμονική εμβολή", ανέφερε.

Εκτός από τα ισχαιμικά, η ημικρανία αυξάνει και τον κίνδυνο αιμορραγικών ΑΕΕ, από 43% ως και 90% σύμφωνα με τις αναλύσεις. Και εδώ η ύπαρξη αύρας έχει περαιτέρω επίδραση, ενώ το γυναικείο φύλο φαίνεται πως έχει σχετικά πιο περιορισμένο ρόλο.

Συχνότητα κρίσεων

Ένα ενδιαφέρον εύρημα της δανέζικης μελέτης είναι πως ο κίνδυνος για κάποιο καρδιαγγειακό ή εγκεφαλοαγγειακό σύμβαμα είναι μεγαλύτερος κατά τον πρώτο χρόνο μετά τη διάγνωση, κάτι που ισχύει τόσο για ισχαιμικά όσο και για αιμορραγικά ΑΕΕ και επιδέχεται διάφορων ερμηνειών.

Σε ό,τι αφορά τη συχνότητα, φαίνεται πως οι ασθενείς που είχαν πάνω από μια ημικρανική κρίση την εβδομάδα παρουσίαζαν αυξημένη συχνότητα ισχαιμικών ΑΕΕ. Στον αντίποδα, η συχνότητα δεν φαίνεται να επηρεάζει άλλα καρδιαγγειακά συμβάματα, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, τη στηθάγχη κ.ά. Σύμφωνα με τον αν. καθηγητή, πάντως, αυτό το εύρημα σηκώνει συζήτηση, καθώς στη μελέτη παρατήρησης ήταν μικρός ο αριθμός των ασθενών με μεγάλη συχνότητα κρίσεων.

Ασφαλείς οι τριπτάνες

Αναφορικά με τις θεραπευτικές παρεμβάσεις της ημικρανίας, ο κ. Καραπαναγιωτίδης σημείωσε πως οι τριπτάνες –η κυριότερη θεραπεία των ημικρανικών κρίσεων- δεν αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. "Μπορούν να χορηγηθούν με σχετική ασφάλεια. Ακόμη κι αν έχουν μια μικρή αύξηση του κινδύνου, σε απόλυτα νούμερα αυτή είναι σχεδόν αμελητέα", παρατήρησε.

Η αυξημένη συχνότητα των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων δεν φαίνεται, επίσης, να σχετίζεται με την αυξημένη αθηροσκλήρυνση, όπως κατέδειξε ολλανδική μελέτη.

Γιατί αυξάνει τον κίνδυνο

Οι ερμηνείες που μπορεί να δώσει κάποιος αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους η ημικρανία αυξάνει τον αγγειακό κίνδυνο, είναι πολλές. Ορισμένες από αυτές είναι:

• Γνωρίζουμε ότι η ημικρανία μπορεί να σχετίζεται με ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.
• Μπορεί να επιδράσει στην ενεργοποίηση και τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων.
• Το ανοικτό ωοειδές τρήμα μεταξύ των δύο κόλπων της καρδιάς, που είναι πιο συχνό στους ημικρανικούς και ειδικά σε αυτούς με αύρα, το οποίο από μόνο του είναι εν δυνάμει παράγοντας αγγειακού κινδύνου.
• Οι ημικρανικοί μπορεί να κάνουν καταχρήσεις μη στεροειδών αντιφλεγμωνωδών που έχουν αυξημένο αγγειακό κίνδυνο.
• Υποφέρουν πιο συχνά από κατάθλιψη και άγχος που είναι επίσης επιπλέον παράγοντες κινδύνου.