Ο καρκίνος του μαστού στην Ελλάδα, σήμερα

Το συνέδριο «O καρκίνος του μαστού στην Ελλάδα σήμερα» διοργανώθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» στις 8 και 9 Μαρτίου 2024 με τη συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια των 2 ημερών διεξαγωγής συζητήθηκαν σημαντικά θέματα που αφορούν τον γενικό πληθυσμό, τις/τους ασθενείς με καρκίνο μαστού καθώς και φορείς που εμπλέκονται στη διαχείριση της ασθένειας στη χώρα μας.

Την εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου πραγματοποίησε η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κα Στέλλα Κυριακίδου. Η κα Κυριακίδου αναφέρθηκε  στις εμβληματικές πρωτοβουλίες του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου, όπως το Μητρώο Ανισοτήτων μεταξύ των κρατών μελών, μέσα από το οποίο φαίνεται πως στην Ελλάδα οι γυναίκες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και εισόδημα προσέρχονται σε προγράμματα προσυπτωματικού ελέγχου 2 φορές περισσότερο από γυναίκες με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και εισόδημα. Μίλησε, επίσης, για την επικαιροποιημένη κατευθυντήρια σύσταση της ΕΕ, που έχει ως τελικό στόχο το 90% των δικαιούχων πολιτών στην ΕΕ να έχουν πρόσβαση σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο και καθορίζει τη μαστογραφία για γυναίκες 45-74 ετών, μέσα από προγράμματα πληθυσμιακού ελέγχου, με συγκεκριμένα κριτήρια.

Τόνισε την αναγκαιότητα ύπαρξης εξειδικευμένων Διεπιστημονικών Κέντρων Μαστού που θα παρέχουν ολιστική φροντίδα, με απαραίτητη τη συμμετοχή εξειδικευμένων επιστημόνων για τη διασφάλιση της ψυχοκοινωνικής στήριξης των ασθενών, υπογραμμίζοντας πως η ολοκληρωμένη φροντίδα είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της ομιλίας της, ανακοίνωσε πως 8 κράτη μέλη έχουν ήδη νομοθετήσει το «δικαίωμα στη λήθη»,  το οποίο επιτρέπει σε ασθενείς με καρκίνο να αφήσουν πίσω τους την ασθένεια μετά από κάποιο διάστημα, με στόχο να έχουν τα ίδια δικαιώματα με άτομα χωρίς εμπειρία καρκίνου, όπως π.χ. χρηματοπιστωτική ικανότητα.

Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, η κεντρική ομιλία του συνεδρίου, από την κα Μαριάννα Καραμάνου, Kαθηγήτρια Επιστημολογίας, Ιστορίας και Ηθικής της Ιατρικής, Ιατρική Σχολή του Ε.Κ.Π.Α.,  ήταν αφιερωμένη στη συμβολή της γυναίκας στην εξέλιξη της ιατρικής.

Το Συνέδριο χαιρέτισαν

• Η Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», κα Παρασκευή Μιχαλοπούλου,
• Η Πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» Ν. Αχαΐας, κα Αγγελική Στεφανάκη,
• Η Πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» Ν. Θεσσαλονίκης, κα Κούλα Δερεκενάρη,
• Η Πρόεδρος της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), κα Ζένια Ζώρα-Σαριδάκη,
• Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού (ΕΧΕΜ), κ. Βασίλης Βενιζέλος,
• Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού (ΕΕΑΜ), κ. Κωνσταντίνος Κουφόπουλος,
• Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Γυναικολογικής Εταιρείας Παθήσεων Μαστού (ΕΓΕΠΑΜ), κ. Κωνσταντίνος Δημητρακάκης,
• Ο Πρόεδρος της Ομάδας Ειδικού Ενδιαφέροντος για την Αποκατάσταση των Παθήσεων του Λεμφικού Συστήματος και των Οιδημάτων του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών (ΟΕΕ-ΑΠΛΕΣΟ), κ. Ευριπίδης Τριανταφύλλου,
• Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), κ. Γιώργος Καπετανάκης.

Σύνοψη Ενοτήτων

Η έγκαιρη διάγνωση στην Ελλάδα: Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού

Συντονισμός: Σούλα Λίβα

Ομιλητές/ριες: Φωφώ Καλύβα, Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, Μαρία Σκαμπαρδώνη

Σχολιασμός: Παρασκευή Μιχαλοπούλου, Αγγελική Στεφανάκη

Η Γενική Γραμματέας  Δημόσιας Υγείας, κα Φωφώ Καλύβα, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», για το οποίο αναμένεται να εφαρμοστεί η διεύρυνση των ηλικιακών ορίων συμμετοχής για γυναίκες ηλικίας 45-74 ετών. Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, στο πρόγραμμα συμμετείχαν σχεδόν 300.000 γυναίκες, με 20.000 θετικά ευρήματα και αυξημένο ποσοστό εμφάνισης καρκίνου του μαστού στις γυναίκες 50-54 ετών. Επιπλέον, η κα Καλύβα μίλησε για την ανάγκη ενίσχυσης των δεξιοτήτων ψηφιακής εγγραμματοσύνης των γυναικών σε θέματα υγείας καθώς και για την ανάγκη βελτίωσης των χαμηλών ποσοστών συμμετοχής σε αποκεντρωμένες περιφέρειες, μέσω Κινητών Μονάδων Υγείας.

Ο κ. Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, Συντονιστής Διευθυντής Ακτινολογικού Εργαστηρίου και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», στην ομιλία του υπογράμμισε το γεγονός πως, ενώ στην Ελλάδα παρατηρείται η μεγαλύτερη αναλογία συστημάτων μαστογραφίας/εκ. πληθυσμού, η γεωγραφική κατανομή τους είναι ακανόνιστη, με υψηλή συγκέντρωση στην Αττική, ενώ η μεγαλύτερη  διαθεσιμότητα εντοπίζεται στον ιδιωτικό τομέα.

Η κα Μαρία Σκαμπαρδώνη, Επιμελήτρια Ά Ακτινολόγος/Επιστημονικά υπεύθυνη ακτινολογικού εργαστηρίου ΓΝ-ΚΥ, ΚΘ Λέρου, μέσα από το παράδειγμα της Λέρου, σκιαγράφησε τις δυσκολίες, τα προβλήματα και τις προκλήσεις που εντοπίζονται στη διαχείριση της νόσου στην επαρχία.

Στο πλαίσιο του σχολιασμού, προτάθηκαν η επαναφορά της εμπλοκής των πρωτοβάθμιων δομών/Κέντρων Υγείας στο Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», η δημιουργία επιτροπής ελέγχου του προγράμματος, με στόχο την επίβλεψη, την επιμέλεια και την εκπαίδευση, η παράλληλη ύπαρξη εξειδικευμένου φορέα πιστοποίησης και ασφάλειας για την ποιότητα υπηρεσιών και μηχανημάτων, η έναρξη της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης, ιδιαίτερα για τη διπλή ανάγνωση των μαστογραφιών, καθώς και η διασύνδεση των νοσοκομείων της επαρχίας με κέντρα αναφοράς. Τέλος, τονίστηκε η αναγκαιότητα της αύξησης της συμμετοχής συνεργαζόμενων διαγνωστικών κέντρων διενέργειας εξετάσεων και ιατρών σε όλη τη χώρα για την κάλυψη των αναγκών και εύρεσης τρόπων συμμετοχής των γυναικών στο πρόγραμμα από περιοχές που δεν έχουν εύκολα πρόσβαση σε δομές υγείας.

Δικαιώματα και παροχές σε ασθενείς με καρκίνο μαστού: Το σημερινό τοπίο

Συντονισμός: Κορίνα Τσομπανισάκη

Ομιλητής: Νίκος Μηλαπίδης

Σχολιασμός: Ευαγγελία Βλάχου, Ελευθερία Ιγνατιάδου, Ευγενία Φωτοπούλου

O Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κ. Νίκος Μηλαπίδης, ανακοίνωσε πως, σύμφωνα με τον νόμο 5078/2023 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2023, οι συνταξιούχοι αναπηρίας θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να εργάζονται. Επιπλέον, αναφέρθηκε στις προσπάθειες που γίνονται για τη βελτίωση των δομών και του υλικοτεχνικού εξοπλισμού των ΚΕΠΑ, στην ψηφιοποίηση της διαδικασίας υποβολής αιτημάτων πιστοποίησης αναπηρίας, καθώς και στις προγραμματισμένες παρεμβάσεις του Υπουργείου για την επιμόρφωση του ιατρικού αλλά και του διοικητικού προσωπικού των ΚΕΠΑ στη διαχείριση και αντιμετώπιση ασθενών.

Στη συζήτηση/σχολιασμό της ενότητας, το κυρίαρχο θέμα που συζητήθηκε αφορά στην ανάγκη για άμεση παύση της φυσικής εξέτασης, κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των ασθενών από την επιτροπή των ΚΕΠΑ, καθώς αποτελεί προσβολή της αξιοπρέπειας των γυναικών ενώ ταυτόχρονα αμφισβητείται και η εγκυρότητα του ιατρικού εισηγητικού φακέλου. Σε αυτό συνηγορεί και η νομική ανάγνωση, όπου αναφέρεται πως, με βάση το άρθρο 20 του κανονισμού των ΚΕΠΑ, στην Επιτροπή δίνεται η δυνατότητα αξιολόγησης αιτημάτων αναπηρίας εξ αποστάσεως, όπως στην περίπτωση των κατοίκων εξωτερικού, γεγονός που ανοίγει και νομικά πλέον τον δρόμο για την αναγκαία νομοθετική αλλαγή.

Το ταξίδι των ασθενών με καρκίνο μαστού: 10 χρόνια μετά

Συντονισμός: Χριστιάνα Μήτση

Ομιλητής/ρια: Παρασκευή Μιχαλοπούλου, Κώστας Αθανασάκης

Σχολιασμός: Νικόλας Κούρκουλας, Ελένη Φαλιάκου, Χρήστος Χριστοδούλου

Στην ενότητα ανακοινώθηκε η έναρξη της ερευνητικής μελέτης που θα πραγματοποιήσει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» και το Εργαστήριο Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής  με τίτλο «Το ταξίδι της ασθενούς με καρκίνο μαστού: 10 χρόνια μετά».

Ο κ. Κώστας Αθανασάκης,  Επίκουρος Καθηγητής των Οικονομικών της Υγείας και Οικονομικής Αξιολόγησης των Τεχνολογιών Υγείας στο τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, παρουσίασε το πλαίσιο της έρευνας, υπογράμμισε τις ανισότητες που προκύπτουν στη φροντίδα των ασθενών με καρκίνο, τα βασικά προβλήματα του συστήματος καθώς και την αναγκαιότητα της χαρτογράφησης μέσα από την έρευνα του ταξιδιού των ασθενών με καρκίνο μαστού από τη στιγμή της διάγνωσης, των εμποδίων και των αναγκών τους με στόχο τα αποτελέσματά της να αποτελέσουν οδηγό για λήψη εξειδικευμένων μέτρων βελτίωσης της ογκολογικής φροντίδας και χάραξης πολιτικών υγείας.

Η μελέτη είναι έτοιμη και μέσα στο επόμενο διάστημα θα προσκληθούν όλες οι γυναίκες  που έχουν διαγνωστεί με οποιαδήποτε μορφή καρκίνου του μαστού από 1/1/2019 έως 30/6/2023 και έχουν ακολουθήσει θεραπεία στην Ελλάδα, να συμμετάσχουν, συμπληρώνοντας τα σχετικά ερωτηματολόγια.