Κοκκύτης: Πού οφείλεται η αύξηση των κρουσμάτων - Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν

Ανοσολογικό κενό, κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες, αναφορικά με την εμβολιαστική κάλυψη με το τριδύναμο εμβόλιο τετάνου, διφθερίτιδας, κοκκύτη, βλέπουν οι λοιμωξιολόγοι ως το πιθανότερο αίτιο για την αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού βρεφών και παιδιών προσχολικής ηλικίας με το εξαδύναμο εμβόλιο DTaP, παρατηρείται μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης με το τριδύναμο TdaP που χορηγείται από την εφηβική ηλικία, και ιδιαίτερα στην αναμνηστική δόση που πρέπει να δίνεται με την ενηλικίωση και ανά δεκαετία. Η πτώση των αντισωμάτων στους μεγαλύτερους δημιουργεί δυνητικούς κινδύνους μετάδοσης σε βρέφη, που είναι ευάλωτα καθώς δεν έχουν προλάβει να κάνουν ικανοποιητική απάντηση.

Στη Μονάδα ειδικών Λοιμώξεων Παίδων, της Γ Παιδιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, έχουν ήδη νοσηλευτεί δύο βρέφη με κοκκύτη στους τρεις πρώτους μήνες του έτους, κάτι που δεν συνέβαινε τα τελευταία αρκετά χρόνια.

Η Ελισάβετ Μιχαηλίδου (φωτογραφία), παιδίατρος της Μονάδας, με ειδικό ενδιαφέρον στις λοιμώξεις, μιλάει στο iatronet.gr για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κοκκύτη, την κλινική εικόνα που πρέπει να κινητοποιήσει τους γονείς, καθώς και για την ανάγκη εμβολιασμού εγκύων, αλλά και όλων των μελών του οικογενειακού περιβάλλοντος ενός νεογέννητου.

Το "πρόσωπο" της νόσου

Σύμφωνα με την τυπική κλινική εικόνα της λοίμωξης στις μικρές ηλικίες, ξεκινά με το καταρροϊκό στάδιο - συνήθως χωρίς πυρετό - και εξελίσσεται με το παροξυντικό, που χαρακτηρίζεται από πολύ έντονο και συνεχόμενο βήχα και διαρκεί από 2 ως 6 εβδομάδες. "Αυτό είναι το χαρακτηριστικό του κοκκύτη στις μικρές ηλικίες: κάνουν κρίσεις βήχα, με έντονο τρόπο, 15 - 17 φορές συνεχόμενα και στο τέλος όταν θέλουν να πάρουν αέρα κάνουν αυτό που λέγαμε παλιά το ‘κοκκοράκι’, έναν εισπνευστικό συριγμό", αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Μιχαηλίδου και προσθέτει: "Αυτές οι κρίσεις μπορεί να φτάσουν και τις 20 την ημέρα και μπορεί όσο βήχει το παιδί να μαυρίσουν τα χειλάκια του, κοκκινίζουν τα ματάκια, είναι πολύ ζορισμένο".

Στις μεγαλύτερες ηλικίες, που μπορεί να υπάρχουν κάποια αντισώματα από παλιότερο εμβολιασμό, μπορεί η εικόνα να είναι άτυπη και γι’  αυτό συχνά δεν ζητούν βοήθεια, με κίνδυνο όμως να μεταδώσουν σε πιο ευάλωτα άτομα.

Ποιος είναι ο κίνδυνος

Πού αποδίδεται η αύξηση των κρουσμάτων που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα; "Ο κοκκύτης είναι μια ιδιαίτερη νόσος. Χρειάζεται επανάληψη εμβολίων για να μην έχουμε έξαρση, γιατί μετά από κάποια χρόνια υποχωρούν τα αντισώματα και βλέπουμε στην εφηβεία να αυξάνεται η επίπτωση του κοκκύτη και να κολλάνε τα μικρά που είναι ανεμβολίαστα", σημειώνει η παιδίατρος.

Σύμφωνα με την ίδια, ο εμβολιασμός ολοκληρώνεται τουλάχιστον μέχρι τους 18 μήνες στη συντριπτική πλειονότητα των βρεφών. Θεωρεί, ωστόσο, πως η κάλυψη πέφτει από την εφηβεία και στη συνέχεια. "Αν δεν επαναληφθεί η δόση μετά τα 10 - 11 έτη ή αν αυτή αργήσει, μπορεί αυτός ο έφηβος να κολλήσει, να έχει άτυπη εικόνα λόγω της παρουσίας κάποιων αντισωμάτων, να μη μπει η υποψία στον ίδιο και στον γιατρό, και μέσω αυτού να κολλήσουν μωρά μέχρι 6 μηνών που δεν έχουν προλάβει να κάνουν επαρκή την καλή απάντηση που θέλουμε. Αυτές οι ηλικίες μπορεί να έχουν βαριά εικόνα και να χρειαστεί να νοσηλευτούν".

Τι να προσέξουν οι γονείς

Βασικό μέτρο προφύλαξης των νεογνών, όπως επισημαίνει η κ. Μιχαηλίδου, είναι ο εμβολιασμός όλων των ατόμων που έρχονται σε επαφή μαζί τους. "Σε κάθε εγκυμοσύνη, ασχέτως του χρονικού διαστήματος που περνάει, να κάνουν το εμβόλιο πατέρας, παππούδες, θείοι – θείες, όλοι όσοι θα βρεθούν γύρω από το μωρό", τονίζει και συμπληρώνει: "Επίσης, όποιος έχει βήχα οποιασδήποτε αιτιολογίας καλό είναι να μην πλησιάζει τα μωρά ή να φοράει μάσκα για να αποφύγουμε τον κίνδυνο μετάδοσης με τα σταγονίδια. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον κοκκύτη. Το καλό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή των σταγονιδίων προστατεύει από διάφορες λοιμώξεις του αναπνευστικού".

Η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής είναι επιβεβλημένη όταν ένα παιδάκι έχει την τυπική συμπτωματολογία του κοκκύτη (έντονο βήχα, σφύριγμα στο τελείωμα, έντονη κούραση, μαύρισμα χειλιών, δεν μπορεί να σιτιστεί σωστά).

Εμβολιασμός εγκύων

Η αύξηση των κρουσμάτων κοκκύτη απασχόλησε μεταξύ άλλων τις εργασίες του 2^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Παιδιατρικής & Εφηβικής Ιατρικής που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Αράχωβα.

Όπως επισημαίνει στο iatronet.gr η πρόεδρος των Επαγγελματιών Παιδιάτρων Βορείου Ελλάδος, Όλγα Τζέτζη, τονίστηκε πως είναι καθοριστικής σημασίας η συνεργασία γυναικολόγου και παιδιάτρου στο θέμα των εμβολιασμών και ιδιαίτερα στην ανάγκη εμβολιασμού της εγκύου το τριπλό εμβόλιο TdaP (έναντι τετάνου, διφθερίτιδας, κοκκύτη).

"Ως οικογενειακοί παιδίατροι ερχόμαστε συχνά σε επαφή με έγκυες, καθώς παρακολουθούμε τα μεγαλύτερα αδελφάκια αυτών που κυοφορούν. Οφείλουμε να ρωτάμε τη μαμά αν ο γυναικολόγος την ενημέρωση για την ανάγκη διενέργειας αυτού του εμβολίου, που έχει σκοπό να προστατεύσει το νεογνό που θα γεννηθεί έναντι του κοκκύτη μέχρι να αρχίσει ο εμβολιασμός του από τον παιδίατρο στην ηλικία των 2 μηνών με το εξαπλό εμβόλιο", σημειώνει και προσθέτει: "είναι πολύ σημαντικό να επιμένουμε, καθώς η πρόληψη μέσω του εμβολιασμού ξεκινάει από την εμβρυική ζωή. Εμβολιάζουμε τη μαμά ώστε τα αντισώματα να περάσουν μέσω του πλακούντα στο έμβρυο και αργότερα νεογνό".

Σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου, "η οδηγία προβλέπει εμβολιασμό της εγκύου από την 27^η εβδομάδα της κύησης, μέχρι το αργότερο 15 μέρες πριν τη γέννηση. Αν δεν προλάβει, μπορεί να το κάνει και ως λεχωίδα, ώστε να προστατευτεί και η ίδια και το μωρό της, αν κολλήσει και της το μεταδώσει με το βήχα".