Πότε το χαμηλό βάρος κρύβει πρόβλημα υγείας

Πολύ λίγα κιλά αντί για πολλά: πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να έχουν αυτό το πρόβλημα. Όμως ο πιθανός υποσιτισμός μπορεί να έχει συνέπειες για την υγεία, αν είναι κανείς λιποβαρής.

 Από πλευράς αριθμών, το να είναι κανείς λιποβαρής είναι ένα μικρό πρόβλημα στις χώρες υψηλού εισοδήματος.

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, περίπου το 4% των γυναικών και το 0,8% των ανδρών είναι λιποβαρείς, δηλαδή έχουν δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) κάτω από 18,5, ενώ οι νεαρές γυναίκες ηλικίας 18-20 ετών έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι λιποβαρείς από τον μέσο όρο.

Το όριο καθορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για ενήλικες ηλικίας μεταξύ 18 - 65 ετών. Για τους ηλικιωμένους ηλικίας 65 ετών και άνω, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κλινικής Διατροφής (ESPEN) έχει ορίσει ως κατώτατο όριο για το λιποβαρές άτομο ΔΜΣ κάτω από 20 και κάτω από 22 από την ηλικία των 70 ετών.

"Το χαμηλό βάρος σε υγιείς, νέους ανθρώπους δεν έχει συνήθως καμία ιατρική σημασία και δεν κρύβει μεγάλο κίνδυνο", εξηγεί ο καθηγητής Dr. Matthias Pirlich, πρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Διατροφικής Ιατρικής (DGEM), σε συνέντευξή του στην "Pharmazeutische Zeitung". Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μπορεί να είναι γενετικά ρυθμισμένοι με γρήγορο μεταβολισμό και να έχουν υψηλότερο βασικό μεταβολικό ρυθμό. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι σπάνιο στην κοινωνία μας, καθώς ο μέσος ΔΜΣ στον υγιή πληθυσμό είναι πάνω από 25.

Ωστόσο, η διατροφική κατάσταση είναι πιο σημαντική από αυτό που δείχνει η ζυγαριά. Οι λιποβαρείς άνθρωποι δεν είναι αυτομάτως υποσιτισμένοι, δηλαδή δεν έχουν έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών. Ωστόσο, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για κάτι τέτοιο. Όποιος καταναλώνει λιγότερες από 1200 χιλιοθερμίδες την ημέρα δεν κατορθώνει να καταναλώσει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά παρά την ποικίλη επιλογή τροφίμων.

Συχνά το πρώτο σύμπτωμα μιας ασθένειας

Οι ασθένειες είναι συχνά η αιτία του ελλιπούς βάρους. Η ακούσια ταχεία απώλεια βάρους αποτελεί σήμα κινδύνου, εξηγεί ο διατροφολόγος.

Εάν ένα άτομο με φυσιολογικό βάρος χάσει 5 κιλά σωματικού βάρους μέσα σε έξι μήνες χωρίς να έχει κάνει καμία αλλαγή στον τρόπο ζωής του, θα πρέπει να συμβουλευτεί γιατρό. "Αυτό είναι συχνά το πρώτο σύμπτωμα μιας ασθένειας και συνήθως το διαπιστώνουμε γρήγορα κατά την εξέταση".

Οι διατροφολόγοι τείνουν επίσης να χρησιμοποιούν τον όρο υποσιτισμός σε αυτό το πλαίσιο, καθώς αυτός - και όχι το απόλυτο σωματικό βάρος - κρύβει τους αντίστοιχους κινδύνους, δηλαδή τη σημαντική απώλεια μυϊκής μάζας.

"Δεν υπάρχει σχεδόν καμία χρόνια σωματική ή ψυχική ασθένεια που να μην μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό", τονίζει ο Pirlich. Αυτό μπορεί μερικές φορές να συμβεί πολύ γρήγορα. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, οι χρόνιες παθήσεις του εντέρου, των πνευμόνων, του παγκρέατος, ο καρκίνος και οι σοβαρές φλεγμονές.

Στην ομάδα κινδύνου για υποσιτισμό και ελλιπές βάρος περιλαμβάνονται επίσης άτομα με νευρολογικές παθήσεις όπως η άνοια και η νόσος του Πάρκινσον.

Ο χρόνιος πόνος μπορεί επίσης να μειώσει την όρεξη. Στους ηλικιωμένους πολίτες, είναι συχνά η μείωση της αίσθησης της όσφρησης και της γεύσης καθώς και οι διαταραχές της όρασης, της μάσησης και της κατάποσης που δυσχεραίνουν την επαρκή πρόσληψη τροφής.

"Οι κίνδυνοι για την υγεία από τον υποσιτισμό είναι πολύ σαφείς", λέει ο Pirlich.

"Αποδυναμώνει ολόκληρο τον οργανισμό και το ανοσοποιητικό σύστημα. Για παράδειγμα, αυτό οδηγεί σε μεγαλύτερη παραμονή στο νοσοκομείο, τα ποσοστά επιπλοκών για τις επεμβάσεις αυξάνονται, οι ασθενείς νοσηλεύονται ξανά πιο γρήγορα μετά το εξιτήριο, η επούλωση των τραυμάτων μπορεί να επηρεαστεί και να εμφανιστεί μυϊκή αδυναμία".

Το ελλιπές βάρος και ο υποσιτισμός μπορούν να εκδηλωθούν με πολλούς τρόπους: Οι διαταραχές συγκέντρωσης, η κόπωση ή οι διαταραχές του κυκλοφορικού συστήματος είναι συνήθη συμπτώματα. Μελέτες έχουν δείξει σύνδεση με διαταραχές του εμμηνορροϊκού κύκλου και ανεκπλήρωτη επιθυμία για παιδιά, με πρόωρες γεννήσεις και αποβολές και χαμηλό βάρος γέννησης.

Μακροπρόθεσμα, αυξάνεται ο κίνδυνος οστεοπόρωσης και πτώσεων.