Ρεκόρ μεταμοσχεύσεων αιμοποιητικών κυττάρων στο "Γ. Παπανικολάου"

Με αριθμό ρεκόρ 152 μεταμοσχεύσεων έκλεισε το 2023 η Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων του νοσοκομείου «Γ.Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης. Αναλυτικά, στη Μονάδα, με συντονίστρια διευθύντρια την κ. Ιωάννα Σακελλάρη διενεργήθηκαν 64 αλλογενείς και 69 αυτόλογες μεταμοσχεύσεις αιμοποιητικών κυττάρων σε ασθενής από όλη την Ελλάδα και την Κ΄προ, καθώς και 19 CAR-T θεραπείες σε ασθενείς με ανθεκτικές μορφές λεμφώματος ή οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας, λέμφωμα μανδύα και πολλαπλούν μυέλωμα στο πλαίσιο κλινικής μελέτης.

Σύμφωνα με τον απολογισμό της Μονάδας και της Αιματολογικής Κλινικής, που δημοσιοποίησε το νοσοκομείο, στα 6 συνολικά Εξωτερικά Ιατρεία της κλινικής (3 γενικής αιματολογίας και 3 μεταμόσχευσης) καταγράφηκαν 23.961 επισκέψεις από τις οποίες οι 17.952 στην Αιματολογική Κλινική και 6.009 στη Μονάδα Μεταμόσχευσης.  Έχουν πραγματοποιηθεί χιλιάδες εξετάσεις για τη διάγνωση και παρακολούθηση ασθενών (εφήβων και ενηλίκων) στα εξειδικευμένα εργαστήρια της κλινικής από πολλά μέρη της Ελλάδας.

Κατά το 2023 έχουν συλλεχθεί 175 αιμοποιητικά μοσχεύματα από 157 ασθενείς και δότες. Μεταξύ αυτών υπήρξαν 32 εθελοντές προερχόμενοι από τη Βόρεια Ελλάδα, τα μοσχεύματα των οποίων χορηγήθηκαν σε ασθενείς που νοσηλεύονταν σε μεταμοσχευτικά κέντρα του εξωτερικού και της χώρας μας.

Το απόθεμα των ομφαλιοπλακουντικών μοσχευμάτων αυξήθηκε κατά 137 ανεβάζοντας το σύνολο στα 6.358 και στο τέλος Ιουνίου 2024 προγραμματίζεται η επιθεώρηση NetCord-FACT.

Υψηλού επιπέδου έρευνα

Η Αιματολογική Κλινική του «Γ.Παπανικολάου» αποτελεί μία από τις πιο ξεχωριστές και ιδιαίτερες περιπτώσεις τμήματος που λειτουργεί στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Εξελίσσεται διαρκώς μέσα από συνεχή ερευνητική δραστηριότητα και αδιάλειπτη παρουσία σε όλο το επιστημονικό φάσμα της αιματολογίας σε διεθνές επίπεδο. Στην κλινική νοσηλεύονται ασθενείς από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ αντιμετωπίζονται περιστατικά από  όλο το πεδίο της Αιματολογίας με ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των κακοήθων αιματολογικών νοσημάτων. Εξειδίκευση της κλινικής είναι η διενέργεια μεταμοσχεύσεων αιμοποιητικών κυττάρων παντός τύπου (αυτόλογες, αλλογενείς, με μυελικά μοσχεύματα, με περιφερικά αιματικά μοσχεύματα, ομφαλίου λώρου, με δότες συγγενείς, με δότες εθελοντές μη συγγενείς, κλπ) και η εφαρμογή των CAR-T λεμφοκυττάρων^[1]. Κατά το 2023 έχουν διενεργηθεί 152 μεταμοσχεύσεις στη Μονάδα Μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων. Επιπλέον, στην Αιματολογική Κλινική λειτουργούν από το 2009 η πρώτη στο ΕΣΥ Δημόσια Τράπεζα Ομφαλιοπλακουντικού Αίματος (ΟΠΑ) ή Βλαστοκυττάρων και το εργαστήριο Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας, το πρώτο στην Ελλάδα κλινικού επιπέδου. Στην κλινική εργάζονται άρτια καταρτισμένοι και ειδικά εκπαιδευμένοι ιατροί, νοσηλευτές, βιολόγοι, βιοχημικοί, τεχνολόγοι κ.ά.

Ξεκινά η κατασκευή της νέας Μονάδας

Κομβικό σημείο για την περαιτέρω εξέλιξη της κλινικής είναι η έναρξη της ανέγερσης του νέου κτιρίου πλησίον του κτιρίου ΣΤΟΡΓΗ, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης αφιερωμένο στις κυτταρικές και γονιδιακές θεραπείες. Για το συγκεκριμένο έργο έχει ήδη υπογραφεί η σύμβαση με την ανάδοχο εταιρεία κατασκευής και έχουν ξεκινήσει οι προπαρασκευαστικές εργασίες.

Σημαίνουσα για την ειδικότητα της αιματολογίας είναι η έναρξη ιατρικής εξειδίκευσης στη Μεταμόσχευση και Κυτταρική θεραπεία για ιατρούς αιματολόγους. Πρόκειται για μια διαδικασία που είναι σε εξέλιξη σε συνεργασία με την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία δεδομένου του αυξανόμενου αριθμού των ασθενών που έχουν απόλυτη και επείγουσα ένδειξη να υποβληθούν σε μεταμόσχευση ή κυτταρική θεραπεία και της αναγκαιότητας για στελέχωση των διαπιστευμένων μονάδων με εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό.

Το γεγονός ότι η Αιματολογική Κλινική δέχεται επίσης ασθενείς από την Κύπρο οδήγησε σταδιακά σε μια σημαντική συνεργασία που προάγει την αντιμετώπιση  των αιματολογικών νοσημάτων και δίνει μια ανάσα στην περίθαλψη των ασθενών με την έναρξη μονάδας μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων στην Κύπρο με τη συνεργασία της Αιματολογικής Κλινικής, η οποία επιπλέον παρέχει εκπαίδευση και στο εκεί προσωπικό.

«In house» παραγωγή CAR-T λεμφοκυττάρων

Η πρωτοποριακή θεραπεία με CAR-T λεμφοκύτταρα που συμβάλλει παγκοσμίως στην αντιμετώπιση αιματολογικών κακοηθειών είναι μία ακόμα πτυχή της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της Αιματολογικής Κλινικής. Εντός του 2024 ολοκληρώνεται στη Μονάδα Γονιδιακής Θεραπείας η «in house» παραγωγή CAR-T λεμφοκυττάρων και πρόκειται να ξεκινήσει ανάλογη κλινική μελέτη σε ασθενείς με λέμφωμα.

Η συνολική παρουσίαση του έργου της κλινικής αφορά την Αιματολογική κλινική (30 κλίνες), τη Βραχεία Νοσηλεία (14 κλίνες), τη Μονάδα Μεταμόσχευσης αιμοποιητικών κυττάρων (μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μεταμόσχευσης) με 8 κλίνες, την Αποθεραπεία της Μονάδας Μεταμόσχευσης με 8 κλίνες και τον Θάλαμο Βραχείας Νοσηλείας της Μονάδας Μεταμόσχευσης με 5 κλίνες που στεγάζονται στο κτίριο ΣΤΟΡΓΗ, δωρεά του ομώνυμου συλλόγου. Επιπλέον, από το 2009 λειτουργεί η πρώτη στο ΕΣΥ Δημόσια Τράπεζα Ομφαλιοπλακουντικού Αίματος (ΟΠΑ) ή Βλαστοκυττάρων.

Το έργο της κλινικής είναι συνυφασμένο με πλήθος εργαστηρίων όπου εκτελούνται εξειδικευμένες εξετάσεις: Το Εργαστήριο Κυτταρομορφολογίας και Κυτταρομετρίας ροής, Κυτταρογενετικής, Μοριακής Αιματολογίας, Κρυοβιολογίας, Συλλογής και Επεξεργασίας Μοσχευμάτων, Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας, η πρώτη στην Ελλάδα κλινικού επιπέδου με προκλινικό και κλινικό τμήμα.

18 διαπιστεύσεις/πιστοποιήσεις

Η κλινική λειτουργεί με προδιαγραφές υψηλού επιπέδου ποιότητας χάρη σε 18 διαπιστεύσεις/πιστοποιήσεις, μεταξύ αυτών:

• Από το 2013 με την ειδική διαπίστευση JACIE για τη Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων.
• Τη διαπίστευση EFI για την εξέταση χιμαιρισμού στους μεταμοσχευμένους ασθενείς.
• Με 4 ειδικές διαπιστεύσεις για συλλογή αιμοποιητικών κυττάρων/λεμφοκυττάρων.
• Με 7 πιστοποιήσεις για αντίστοιχες εξειδικευμένες εξετάσεις στο εργαστήριο Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας συμπεριλαμβανομένων δύο διεθνών προγραμμάτων εναρμόνισης εκτέλεσης εξετάσεων.
• 1 πιστοποίηση στην Κυτταρομορφολογία.
• Επιπλέον, τα 4 εξειδικευμένα εργαστήρια Κυτταρομορφολογίας, Κυτταρομετρίας Ροής, Κυτταρογενετικής και Μοριακής Αιματολογίας έχουν αποκτήσει από το 2020 την διαπίστευση ISO 9001:2015.
• Ας σημειωθεί ότι η Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας έχει πιστοποίηση GMP από τον ΕΟΦ (0000015967/22/1) για την παραγωγή κυτταρικών προϊόντων για χρήση στον ασθενή.
• Η Κλινική συμμετέχει επίσης στο Πρόγραμμα Εξωτερικού Ελέγχου Ποιότητας και Μορφολογίας που οργανώνεται και εκτελείται από το Εργαστήριο Εξωτερικού Ελέγχου Ποιότητας Γενικής Αίματος της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας.

Δεκάδες ερευνητικές και κλινικές μελέτες

Στην Αιματολογική Κλινική εκπονείται σημαντικό ερευνητικό έργο και το επιστημονικό προσωπικό έχει συνεχή παρουσία σε διεθνές και πανελλαδικό επίπεδο σε συνέδρια και επιστημονικές εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα:

• Στην κλινική διεξάγονται 17 ερευνητικές μελέτες, 45 κλινικές παρεμβατικές μελέτες καθώς και εγκεκριμένα επιδοτούμενα προγράμματα.
• Δημοσιεύτηκαν 37 εργασίες από την κλινική ή σε συνεργασία με άλλους σε διεθνούς κύρους περιοδικά.
• 94 ανακοινώσεις παρουσιάστηκαν σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια εκ των οποίων 10 βραβεύθηκαν.
• Στην Αιματολογική Κλινική και τα εργαστήρια της έχουν τη δυνατότητα ερευνητές να εκπονήσουν διατριβή, μεταδιδακτορική και μεταπτυχιακή έρευνα και το τρέχον διάστημα διενεργούν την έρευνα τους δύο ιατροί και 34 βιολόγοι.

Η Αιματολογική Κλινική συνεργάζεται με πανεπιστημιακές κλινικές και κλινικές και εργαστήρια του ΕΣΥ ανά την Ελλάδα διευρύνοντας αμφίδρομα τους επιστημονικούς ορίζοντες της Αιματολογίας.