Δ. Γίδαρης: Το άτμισμα ως "Δούρειος Ίππος" για τον εθισμό εφήβων στη νικοτίνη

Η "στροφή" της καπνοβιομηχανίας προς την προώθηση εναλλακτικών προϊόντων, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο και οι συσκευές θέρμανσης καπνού ("heat – not - burn" προϊόντα) οδηγεί σε αλματώδη αύξηση της χρήσης τους στους εφήβους, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική.

Ο ισχυρισμός ότι πρόκειται για προϊόντα ελαττωμένου ρίσκου δεν έχει επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση, ενώ επιπρόσθετα τα μετατρέπει σε «δούρειο ίππο» για τον εθισμό των μικρότερων ηλικιών στη νικοτίνη, λέει στο iatronet.gr ο παιδίατρος - παιδοπνευμονολόγος, Δήμος Γίδαρης (φωτογραφία), επιστημονικός συνεργάτης στην Α' Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας και γραμματέας Ελληνικής Παιδοπνευμονολογικής Εταιρείας.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ο κ. Γίδαρης εξηγεί ότι η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται ακόμη σε μια διαδικασία "εκμάθησης" των βλαβερών συνεπειών της χρήσης αυτών των νέων προϊόντων. "Η ανθρωπότητα κάπνιζε επί αιώνες και ανακάλυψε μόλις στα μέσα του 20ού αιώνα ότι αυτό προκαλεί καρκίνο", λέει χαρακτηριστικά.

Λάθος μήνυμα, ακόμη κι αν αποδειχτεί

Ο παιδοπνευμονολόγος αποφεύγει να εισέλθει σε μια συζήτηση που συγκρίνει την ασφάλεια και το ρίσκο μεταξύ διαφορετικών καπνικών προϊόντων. "Ακόμη κι αν αποδειχτεί πως ένα προϊόν είναι πιο ασφαλές από ένα άλλο, δε νομίζω πως είναι το σωστό μήνυμα. Δεν ωφελεί να συγκρίνεις κάτι με κάτι άλλο, που αποδεδειγμένα με βάση τις οδηγίες χρήσης του οδηγεί στο θάνατο", επισημαίνει χαρακτηριστικά. Σοκάρουν, όπως λέει, την επιστημονική κοινότητα διαφημιστικοί ισχυρισμοί για 95% μεγαλύτερη ασφάλεια - "αυτά τα νούμερα δεν προκύπτουν από πουθενά", τονίζει - και διευκρινίζει πως θα χρειαστούν μακροχρόνιες μελέτες προκειμένου να υπάρξει σαφής εικόνα για τις βλαβερές συνέπειες προϊόντων που έχουν μόλις 20 χρόνια ευρείας χρήσης στην αγορά.

"Είναι αποδεδειγμένο ότι σχετίζονται με λοιμώξεις του αναπνευστικού, είναι αποδεδειγμένο ότι ακόμη και το παθητικό άτμισμα αυξάνει την συχνότητα της COVID ή του άσθματος και σίγουρα σε βάθος χρόνου θα αποδειχτούν και οι υπόλοιπες βλαβερές συνέπειες", αναφέρει και συμπληρώνει: "στην κλινική πράξη βλέπουμε παιδιά με αυξημένες λοιμώξεις και παιδιά με αυξημένες παροξύνσεις άσθματος, όταν στο περιβάλλον τους υπάρχουν ατμιστές".

Επιπρόσθετα, αρωματικές ουσίες εκτός από τη νικοτίνη, που περιέχονται ειδικά στα ηλεκτρονικά τσιγάρα - μέντα καφές κ.ά. - προκειμένου να τα κάνουν πιο ευχάριστα στη γεύση, θα μπορούσαν να βλάψουν το αναπνευστικό, που δεν είναι φτιαγμένο για να εισπνέει. "Συνηθίζω να αναφέρω ως παράδειγμα το αλεύρι, που είναι μια χαρά να το καταναλώνεις στο ψωμί, όμως κάνει χημικό ερεθισμό των πνευμόνων και άσθμα όταν το εισπνέει κάποιος, το λεγόμενο ‘άσθμα του φούρναρη’", σημειώνει, παρατηρώντας πως οι ουσίες αυτές είναι καλύτερο να μένουν μακριά από το αναπνευστικό. Ειδικά στα παιδιά, στα οποία οι πνεύμονες βρίσκονται ακόμη σε στάδια ανάπτυξης, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ βαρύτερες.

Το άτμισμα ως μέσο διακοπής καπνίσματος

Μια πολύ συνήθης πρακτική σε νέους και μεγαλύτερης ηλικίας καπνιστές είναι η χρήση των εναλλακτικών προϊόντων - ηλεκτρονικού τσιγάρου και συσκευών θέρμανσης καπνού - ως μέσων διακοπής του καπνίσματος. Ο κ. Γίδαρης επισημαίνει πως δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι συμβάλλουν στη διακοπή, ενώ πολύ συχνά η πρακτική αυτή οδηγεί πολλούς χρήστες στο φαινόμενο της διπλής χρήσης συμβατικού και ηλεκτρονικού τσιγάρου.

"Η αναγραφόμενη ποσότητα νικοτίνης σε αυτά τα προϊόντα συχνά δεν είναι αληθής, ενώ ουσιαστικά δίνει ένα λανθασμένο μήνυμα στον καπνιστή ότι αντί να απευθυνθεί σε ιατρεία διακοπής καπνίσματος ώστε να έχει την υποστήριξη ειδικών συμπεριφορικά και φαρμακευτικά για τη διακοπή καπνίσματος, ουσιαστικά ανταλλάσσει τη μία εξάρτηση με μια άλλη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η καπνοβιομηχανία έχει μόνο ένα στόχο: να έχει πελάτες εθισμένους".

Ο αργιλές

Φαινόμενο των καιρών, που διαδίδεται ως μόδα σε στέκια της νεολαίας, είναι και η χρήση του αργιλέ. Ο κ. Γίδαρης έχει ερωτηθεί αρκετές φορές για την συγκεκριμένη συσκευή καπνίσματος με προέλευση τη Μέση Ανατολή, στη διάρκεια διαλέξεων που δίνει σε σχολεία. Η απάντησή του είναι πως πρόκειται για μια ακόμη μορφή καπνίσματος, που εκτός από τις γνωστές επιβλαβείς επιπτώσεις μπορεί να συμβάλλει και στη μετάδοση λοιμώξεων, καθώς πολλοί διαφορετικοί χρήστες χρησιμοποιούν το ίδιο επιστόμιο.

"Απευθυνθείτε σε ειδικούς"

Η προώθηση των νέων προϊόντων μέσω των social media έχει καταστήσει το άτμισμα ως μια δημοφιλή συνήθεια στη νεολαία. Επίσης, η ίδια η "χορογραφία" του ατμίσματος μυεί εφήβους σε μια μη κανονική κατάσταση, ενώ μεγάλα ποσοστά νέων ατμίζουν όταν και οι γονείς τους είναι καπνιστές ή ατμιστές.

"Πρέπει εμείς οι επαγγελματίες υγείας να ρωτάμε και οι γονείς να απευθύνονται σε εμάς για τη διακοπή καπνίσματος. Πρέπει να γνωρίζουν ότι ο καπνιστής και ο ατμιστής είναι εξαρτημένοι άνθρωποι και πρέπει να λάβουν βοήθεια", αναφέρει ο κ. Γίδαρης, συμπυκνώνοντας το μήνυμα.